Οι σκέψεις του μπορεί να κάνουν αυτούς που παρακολουθούν τη Fed να χλωμιάσουν. Το ζήτημα δεν είναι μόνο οι διαρκώς κλιμακούμενες απειλές του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να απολύσει τον πρόεδρο της Fed Τζερόμ Πάουελ· ο Γιάρβιν θέλει επίσης ο Τραμπ να διαλύσει την ανεξαρτησία της Fed, θέτοντάς την υπό την κυριαρχία του υπουργείου Οικονομικών, ώστε να μπορέσει να αναδιαρθρώσει το ύψους 37 τρισ. δολαρίων χρέος της Αμερικής και να «αποσυνδέσει» τα οικονομικά της από τον υπόλοιπο κόσμο.
«Το θρασύ σχέδιό μου είναι να συγχωνευθούν η Fed και το υπουργείο Οικονομικών και να επανεκτιμηθούν τα περιουσιακά στοιχεία», εξήγησε. «Είναι πολύ λάθος να θεωρούνται χρέος οι υποχρεώσεις του υπουργείου Οικονομιών -είναι «περιορισμένες» μετοχές (restricted stock)».
Είναι τρελό αυτό; Οι περισσότεροι οικονομολόγοι θα πουν «ναι». Το ίδιο μπορεί να κάνουν και οι αγορές: όταν ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί αυτή την εβδομάδα ότι μπορεί να απολύσει τον Πάουελ, η τιμή του δολαρίου και των treasuries αντέδρασαν. Ούτε ο Γιάρβιν περιμένει οι ιδέες του να διαδοθούν γρήγορα. Ωστόσο, επιμένει επίσης πως αν το χρέος συνεχίσει να αυξάνεται, «αυτό [τελικά] θα μοιάζει λιγότερο γελοίο». Και ενώ πολλοί θα διαφωνήσουν έντονα, θα ήταν μεγάλο λάθος να τον αγνοήσουν.
Άλλωστε, ο Μασκ δεν είναι ο μόνος φαν του Γιάρβιν: προσωπικότητες όπως ο αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς έχουν επικαλεστεί με επιδοκιμασία τις ιδέες του και πολλοί μεσαίου επιπέδου αξιωματούχοι του Τραμπ παρακολουθούν τα μπλογκ του.
Ως αποτέλεσμα, οι «τρελές» του ιδέες περνούν στις συζητήσεις γύρω από την κυβέρνηση. Απλά κοιτάξτε, για παράδειγμα, τις τωρινές εικασίες πως αν ο Τραμπ πράγματι απολύσει τον Πάουελ, μπορεί να ζητήσει από τον Σκοτ Μπέσεντ, τον υπουργό Οικονομικών, να διοικήσει και τους δυο θεσμούς.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις πως ο Πάουελ θα φύγει πραγματικά ή ότι το Κογκρέσο θα δεχόταν έναν διπλό ρόλο για τον Μπέσεντ. Αλλά το λεγόμενο «παράθυρο Overton» (δηλαδή το εύρος των πολιτικών που θεωρούνται ως αποδεκτές) διευρύνεται. Ή, όπως έγραψε ο πολιτικός επιστήμονας Τζούλιαν Γουόλερ, «οι Αμερικανοί θεωρητικοί του αυταρχισμού για την ώρα παραμένουν πρόσωπα με περιορισμένο κοινό… Ωστόσο η ιδιαιτέρως ανοικτή και επιχειρηματική φύση αυτών των διανοητικών εγχειρημάτων έχει βρει ένα αυξανόμενο ακροατήριο μεταξύ των δυσαρεστημένων».
Η αριστερά επίσης μετατοπίζει το παράθυρο Overton. Απλά κοιτάξτε την άνοδο του Ζοχράν Μαμντάνι, ενός αυτοαποκαλούμενου δημοκρατικού σοσιαλιστή στη Νέα Υόρκη -ή μια νέα δημοσκόπηση από τη δεξιά ομάδα Cato που δείχνει πως στο 62% και το 34% των ψηφοφόρων 18-29 ετών αρέσει ο σοσιαλισμός και ο κομμουνισμός, αντίστοιχα.
Πράγματι, ο πολιτικός επιστήμονας Ντένις Σνόουερ υποστηρίζει πως ενώ «ο διαχωρισμός αριστεράς-δεξιάς συνεχίζει να έχει επιρροή» στην πολιτική, ωστόσο έχει «μετατραπεί σε μια φαύλη μάχη μεταξύ λαϊκιστών και ‘ελίτ’ σε πολλές χώρες» -που συχνά εκτυλίσσεται στα social media και στο Substack.
Πώς, λοιπόν, θα πρέπει να αντιδράσουν οι επενδυτές; Πρώτον (και προφανέστερα), είναι κρίσιμης σημασίας να εκτεθείτε στο μεγαλύτερο δυνατόν εύρος ιδεών, ακόμα και αν τις μισείτε· το να κρύβεστε σε έναν άνετο θάλαμο αντήχησης είναι επικίνδυνο.
Αν και οι λαϊκιστές μπλόγκερ μπορεί να φαίνονται περιθωριακοί, ωστόσο μπορεί και πάλι διακριτικά να διαμορφώνουν τις μελλοντικές mainstream συζητήσεις, είτε αυτές αφορούν έναν φόρο πλούτου, τον έλεγχο των ενοικίων, την αναδιάρθρωση του αμερικανικού χρέους, ή μια συγχώνευση της Fed με το υπουργείο Οικονομικών.
Αν θέλετε να καταλάβετε από πού προήλθε το όραμα του Μασκ για το Doge, αξίζει να δείτε τις αναρτήσεις του Γιάρβιν το 2012 και τις διαλέξεις για το «Rage» (Retire All Government Employees - Αποσύρετε όλους τους κυβερνητικούς υπαλλήλους).
Δεύτερον, οι επενδυτές πρέπει να κοιτάξουν το πώς οι λαϊκιστές επηρέασαν προηγουμένως τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων. Συχνά θεωρείται πως οι αριστεροί λαϊκιστές προκαλούν τη μεγαλύτερη ζημιά στην αγορά, επειδή επικεντρώνονται στην αναδιανομή πλούτου και τη δημοσιονομική επέκταση.
Μελέτη του 2021 για την οικονομική ιστορία, την οποία πραγματοποίησαν οι Σεμπάστιαν Στοκλ και Μάρτιν Ρόουντ, υποστηρίζει πως «η επιτυχία των λαϊκιστικών κομμάτων έχει άμεση επίπτωση στη μεταβλητότητα στους μεγάλους δείκτες της εγχώριας αγοράς» και πως αυτή η επίπτωση ήταν χειρότερη υπό την αριστερή παραλλαγή.
Ωστόσο, μια πιο πρόσφατη μελέτη των Μανουέλ Φανκ, Μόριτς Σούλαρικ και Κριστόφ Τρέμπες, λέει πως η απειλή δεν είναι αποκλειστικά από την αριστερά. Έχοντας μελετήσει 51 λαϊκιστικά καθεστώτα από το 1900, συμπεραίνουν πως «μετά από δεκαπέντε χρόνια, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι 10% χαμηλότερο» υπό λαϊκιστές απ’ ό,τι θα ήταν διαφορετικά. Και ενώ οι αριστεροί λαϊκιστές αρχικά βλάπτουν περισσότερο τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων, ωστόσο μετά από μερικά χρόνια οι δεξιοί ομόλογοί τους κάνουν την ίδια (αν όχι περισσότερη) ζημιά.
Ο λόγος; Οι δεξιοί λαϊκιστές συνήθως υπονομεύουν το κράτος δικαίου και παρεμβαίνουν στις αγορές (με δασμούς, ας πούμε). Όπως έχουν δείξει οι νομπελίστες οικονομολόγοι Ντάρον Ατσέμογλου, Σάιμον Τζόνσον και Τζέιμς Ρόμπινσον, οι απολυταρχικές επιθέσεις κατά θεσμών σχετίζονται με χαμηλότερη ανάπτυξη.
Μια ξεχωριστή μελέτη στο Harvard Business Review των Ρόμπερτ Στέφαν Φόα και Ρέιτσελ Κλάινφελντ αναφέρει ότι «εκτός από την αύξηση του πλούτου του ιδιωτικού τομέα, διαπιστώνουμε ότι οι αποδόσεις των μετοχών υπό τους δεξιούς λαϊκιστές αποδεικνύονται συχνά πενιχρές». Πιο συγκεκριμένα, «υποαποδίδουν έναντι δεικτών αναφοράς κατά περίπου ένα τέταρτο κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας τους και κατά το ήμισυ μετά από μια δεκαετία» -δηλαδή, οι δεξιοί ηγέτες κάνουν μεγαλύτερη ζημιά στην οικονομία όσο περισσότερο παραμένουν στην εξουσία.
Θα συμβεί αυτό στις ΗΠΑ; Ίσως όχι: Ο Γιάρβιν πιστεύει ότι η λαϊκιστική «επανάσταση» του Τραμπ παραπαίει τώρα, καθώς κάνει πίσω σε ορισμένες απειλές. «Κάθε κυβέρνηση βρίσκεται στο μέγιστο της δύναμης και της ενέργειάς της μόλις αναλάβει. Τώρα χάνει τη δυναμική της». Αλλά και μόνο το γεγονός ότι κυκλοφορούν άγριες ιδέες δείχνει πώς υπονομεύονται οι θεσμοί.
Ή για να το θέσω ωμά: οι επιθέσεις στον Πάουελ είναι μόνο ένα σημάδι μιας μεγαλύτερης επίθεσης στους κανόνες της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Μην περιμένετε ότι αυτό θα σταματήσει στη Fed.