Έχει γίνει κάτι σαν τελετή μύησης για κάθε νέα γενιά νεαρών ενηλίκων να χαρακτηρίζονται ως τεμπέληδες και ανεύθυνοι από τους μεγαλύτερους σε ηλικία, αλλά η Gen Z πιθανότατα τα βρίσκει πιο δύσκολα από τους περισσότερους.
Οι κατηγορίες κυμαίνονται από το ότι δεν κάνουν προσπάθεια στην εργασία μέχρι ότι κάνουν σπατάλες σε είδη πολυτελείας και τηρούν μια συμπεριφορά «Yolo» προς τις ριψοκίνδυνες επενδύσεις όπως είναι τα κρυπτονομίσματα και τα NFTs.
Υπάρχουν δυο σημαντικές διαφορές μεταξύ της Gen Z και εκείνων των προηγούμενων γενιών που αντιμετώπιζαν παρόμοια απαξίωση. Η πρώτη είναι πως αντί να αποκρούουν τους χαρακτηρισμούς αυτούς, οι σημερινοί 20άρηδες και κάτι τείνουν να τους ενστερνίζονται, οδηγώντας σε νεολογισμούς όπως η «σιωπηρή παραίτηση».
Η δεύτερη είναι πως νέα στοιχεία υποδηλώνουν πως αυτές οι συμπεριφορές είναι λογικές αντιδράσεις στις επιδεινούμενες οικονομικές προοπτικές: συγκεκριμένα, το ότι είναι όλο και πιο ανέφικτη η ιδιοκτησία κατοικίας.
Σε μια πρωτοποριακή μελέτη που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα, οικονομολογοι του Πανεπιστημίου του Σικάγο και του Northwest University χρησιμοποίησαν λεπτομερή δεδομένα από τις συναλλαγές με κάρτες, για τον πλούτο και τις συμπεριφορές των Αμερικάνων, ώστε να δείξουν πως η μειωμένη προσπάθεια εργασίας, οι αυξημένες δαπάνες για αναψυχή και οι επενδύσεις σε ριψοκίνδυνα χρηματοπιστωτικά περιουσιακά στοιχεία (συμπεριλαμβανομένων των crypto), είναι δυσανάλογα κοινά μεταξύ των νεαρών ενηλίκων που αντιμετωπίζουν ελάχιστη ως καμία ρεαλιστική προοπτική να μπορέσουν να αντέξουν οικονομικά ένα σπίτι.
Αντιθέτως, η έρευνα των Seung Hyeong Lee και Younggeun Yoo βρίσκει πως εκείνοι για τους οποίους η ιδιοκτησία κατοικίας είναι μια πιο ρεαλιστική πιθανότητα μεσοπρόθεσμα, ή εκείνοι που την έχουν ήδη πετύχει, παίρνουν λιγότερα ρίσκα και προσπαθούν περισσότερο στην εργασία τους.
Επέκτεινα την ανάλυσή τους στο Ηνωμένο Βασίλειο και βρήκα μια παρόμοια εικόνα. Οι νεαροί Βρετανοί ενοικιαστές που έχουν ελάχιστες ελπίδες να συγκεντρώσουν αποταμιεύσεις είναι πολύ πιθανότερο να πάρουν χρηματοπιστωτικά ρίσκα –με τον online στοιχηματισμό για παράδειγμα- απ’ ότι οι σύγχρονοί τους που είτε διαθέτουν κατοικία ή πλησιάζουν να την αποκτήσουν.
Το σημαντικότερο, οι Lee και Yoo χρησιμοποιούν χρονοσειρές δεδομένων και τοπικές τιμές κατοικιών για να δείξουν πως η σχέση μεταξύ των μη προσιτών κατοικιών και της οικονομικής συμπεριφοράς φαίνεται να είναι συμπτωματική. Οι πρόσφατες αυξήσεις στην ανάληψη χρηματοοικονομικού ρίσκου, στις δαπάνες για αναψυχής και στη μείωση της προσπάθειας στην εργασία ανταποκρίνονται σε μεταβαλλόμενα οικονομικά κίνητρα.
Καθώς η προσιτότητα της κατοικίας μειώνεται, εκείνοι που θεωρούν πως έχουν μείνει εκτός της ιδιοκτησίας κατοικίας καταφεύγουν σε ένα μείγμα στοιχημάτων υψηλού ρίσκου και αυτού που η οικονομική σχολιάστρια των ΗΠΑ Kyla Scanlon αποκαλεί «χρηματοοικονομικό μηδενισμό» -γιατί να προσπαθήσεις και να αποταμιεύεις αφού δεν θα είναι αρκετά;- ενώ οι εταίροι τους που βρίσκονται σε καλύτερη θέση σφίγγουν το ζωνάρι.
Τα ευρήματα ως προς την προσπάθεια στην εργασία είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτα. Η Gen Z συχνά χαρακτηρίζεται πως δεν έχει αντοχές στον εργασιακό χώρο· πολλοί νεαροί εργαζόμενοι στρέφονται στα social media για να κλαφτούν για το ανούσιο του 9-5.
Τα στοιχεία υποδηλώνουν πως αυτές οι μεταβαλλόμενες πεποιθήσεις και συμπεριφορές βασίζονται στην οικονομική πραγματικότητα όπως αυτή εξελίσσεται. Δεν είναι πως οι προηγούμενες γενιές συμμετείχαν περισσότερο στην εργασία τους επειδή οι δουλειές τότε ήταν φοβερές, αλλά εάν ήταν πιο προσηλωμένοι στην εργασία, αυτό ήταν το μέσο για να επιτύχουν τον σκοπό τους. Με την ανταμοιβή της ιδιοκτησίας κατοικίας να είναι πλέον άπιαστο όνειρο, όλα αυτά μοιάζουν μάταια.
Το ίδιο συμπέρασμα προκύπτει από την αυξανόμενη σημασία που έχει η βοήθεια των γονιών για την αναρρίχηση στην κοινωνική κλίμακα. Για τους περισσότερους που αγοράζουν για πρώτη φορά σπίτι στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία, το μεγαλύτερο εμπόδιο δεν είναι ο μισθός, αλλά η προκαταβολή.
Γιατί να δουλεύεις μέχρι αργά για να τελειώσεις εκείνο το project με την ελπίδα πως θα έχεις μια μικρή αύξηση μισθού, όταν ξέρεις πως θα καταλήξεις να χρειάζεσαι μια προκαταβολή με έξι ψηφία που μπορεί να χρειαστεί δεκαετίες για να την συγκεντρώσεις;
Τα αποτελέσματα αυτών των μελετών έχουν σημαντικές επιπτώσεις. Πρώτον, τονίζουν την επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί η κρίση προσιτότητας της ιδιοκτησίας κατοικίας. Η επίπτωση, όπως μπορούμε τώρα αν δούμε, αποσταθεροποιεί την ευρύτερη οικονομία και κοινωνία, βάζοντας πολλούς νεαρούς ενήλικες στον ολισθηρό οικονομικό δρόμο που τα λάθος πατήματα μπορεί να αποδειχθούν μη διορθώσιμα.
Δεύτερον, τονίζουν τη σημασία της παροχής στους νέους της οικονομικής μόρφωσης που χρειάζονται για να πλοηγηθούν σε έναν νέο κόσμο όπου για πολλούς η μόνη ελπίδα επιτυχίας είναι να πάρουν μεγάλα χρηματικά ρίσκα. Οι σημερινοί 20άρηδες είναι πολύ πιθανότερο να καταλήξουν να είναι μακροχρόνιοι ενοικιαστές απ’ ότι οι γονείς τους. Αυτό σημαίνει πως θα χρειαστούν περισσότερη καθοδήγηση απ’ ότι οι προηγούμενες γενιές ως προς τους άλλους τρόπους συγκέντρωσης πλούτου, καθώς και τις δεξιότητες και την υποστήριξη για να γνωρίζουν πως το παιχνίδι δεν έχει τελειώσει ακόμα.
Καλό να κλαιγόμαστε για τον αυξανόμενο οικονομικό μηδενισμό των νεότερων γενιών –και υπάρχουν οι αποδείξεις- αλλά και αυτοί απλά παίζουν με τα χαρτιά που τους μοίρασαν.