Ράχμαν: Γιατί δεν γεφυρώνεται το χάσμα ΗΠΑ-Ευρώπης

Τα σήματα που στέλνει στη Γηραιά Ηπειρο η Η νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας της κυβέρνησης Τραμπ. Πώς πρέπει να τη διαβάσει η Ευρώπη και γιατί αρέσει στη «Ρωσία». Το πραγματικό διακύβευμα.
Ο αρθρογράφος των Financial Times Gideon Rachman

Δημοσιεύθηκε: 17 Δεκεμβρίου 2025 - 07:17

Load more
Η νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας της κυβέρνησης Τραμπ έχει πάρει χάλια κριτικές στην Ευρώπη. Ωστόσο, είναι ένα πραγματικά ενδιαφέρον έγγραφο. Επιχειρεί να κάνει κάτι πολύ φιλόδοξο –να επανακαθορίσει την εθνική ασφάλεια σε πολιτισμικούς όρους.

Οι συμβατικές αντιλήψεις για την εθνική ασφάλεια επικεντρώνονται στις στρατιωτικές και οικονομικές επιταγές. Η νέα στρατηγική εθνικής ασφάλειας ασχολείται με υπευθυνότητα με αυτά τα θέματα. Αλλά έχει κανείς την αίσθηση πως δεν το κάνει ολόψυχα. Ένα κείμενο αναφορικά με το κρίσιμο ζήτημα της Ταϊβάν επιβεβαιώνει στεγνά πως «η αποτροπή μιας σύγκρουσης για την Ταϊβάν… είναι προτεραιότητα. Θα διατηρήσουμε επίσης την μακροχρόνια δηλωτική πολιτική μας για την Ταϊβάν». Αυτός είναι ο ορισμός μιας προσωρινής δήλωσης.

Το έγγραφο αποκτά πολύ μεγαλύτερη ενεργητικότητα και γίνεται πιο καινοτόμο όταν στρέφεται σε πολιτισμικά ζητήματα. Υπάρχει ξεκάθαρα ένα ισχυρό φυλετικό στοιχείο στον ορισμό του πολιτισμού από την κυβέρνηση –ακόμα και αν δεν αναφέρεται ρητά. Η πρώτη προτεραιότητα πολιτικής που καταγράφεται είναι ένας τερματισμός της «μαζικής μετανάστευσης». Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας επιμένει πως «πρέπει να προστατεύσουμε τη χώρα μας από την εισβολή… από την ανεξέλεγκτη μετανάστευση».

Η ιδέα επεκτείνεται στη συνέχεια από τον Ατλαντικό προς την Ευρώπη. Αυτό είναι που υπογραμμίζει τον αμφιλεγόμενο ισχυρισμό της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας πως η Ευρώπη βρίσκεται στο χείλος της «πολιτισμικό αφανισμό». Το έγγραφο στρατηγικής υποστηρίζει ότι «είναι πιο πιθανό πως εντός λίγων δεκαετιών το αργότερο, ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ θα γίνουν κατά πλειοψηφία μη Ευρωπαϊκά».

Αυτός ο ισχυρισμός μοιάζει με αυτό που οι ψυχολόγοι αποκαλούν ορισμένες φορές «προβολή». Οι ΗΠΑ είναι στην πραγματικότητα που τα στοιχεία της απογραφής δείχνουν να τείνει να γίνει «κατά πλειοψηφία μη λευκή» μέχρι το 2045.

Με τις τρέχουσες τάσεις, θα χρειαστούν αρκετές ακόμα δεκαετίες προτού η Βρετανία ή η Γερμανία περάσουν ένα παρόμοιο κατώφλι. Ωστόσο, για να αποτραπεί ο «πολιτισμικός αφανισμός» στην Ευρώπη, η κυβέρνηση Τραμπ προτείνει «την καλλιέργεια αντίστασης στην τρέχουσα τροχιά της Ευρώπης εντός των ευρωπαϊκών κρατών». Αυτό ξεκάθαρα σημαίνει την υποστήριξη εθνικιστικών, αντιμεταναστευτικών κομμάτων όπως η Εναλλακτική για τη Γερμανία, ο Εθνικός Συναγερμός της Γαλλίας και το Reform της Βρετανίας.

Απο πού προήλθε αυτή η πολιτισμική στροφή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική; Ο πιο σημαντικός συγγραφέας της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας θεωρείται πως είναι ο Michael Anton, ο οποίος μέχρι πρόσφατα ήταν διευθυντής σχεδιασμού πολιτικής στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Η προηγούμενη μεγαλύτερη απόπειρα του Anton να αποκτήσει φήμη ήταν η συγγραφή ενός άρθρου το 2016 με τίτλο «Flight 93 election». Στο άρθρο αυτό υποστήριζε πως η αποτροπή της εκλογής της Χίλαρι Κλίντον ήταν θέμα εθνικής επιβίωσης για τις ΗΠΑ, που έπρεπε να εκλέξουν τον Τραμπ για να αποτρέψουν την «ασταμάτητη εισαγωγή τριτοκοσμικών ξένων». Υποστήριζε το 2016 πως η ανοχή της μαζικής μετανάστευσης ήταν σημάδι «ενός πολιτισμού που θέλει να πεθάνει». Σας ακούγεται γνώριμο;

Πόσο στα σοβαρά, όμως, θα πρέπει να τα πάρουν οι Ευρωπαίοι όλα αυτά; Υπάρχουν τρεις ευρύτεροι τρόποι για να δει κανείς τη στρατηγική εθνικής ασφάλειας. Ο πρώτος είναι πως οι περισσότερες στρατηγικές εθνικής ασφάλειας είναι ανούσιες βλακείες  -που μελετώνται στενά από τα think tanks, αλλά που έχουν ελάχιστη σχέση με τον πραγματικό κόσμο. Το γεγονός πως ο ίδιος ο Anton έχει πλέον φύγει από την κυβέρνηση και πως ο Τραμπ γενικά δεν θεωρείται ως συστηματικός στοχαστής κάνει ευκολότερη την απόρριψη της πολιτισμικής γλώσσας ως κάτι αντίστοιχο του κόκκινου κρέατος για την αμερικανική ακροαριστερά.

Μια δεύτερη άποψη είναι πως όλα αυτά είναι μέρος μιας προσπάθειας των ΗΠΑ να ασκήσουν έντονη πίεση στην ΕΕ να συμμορφωθεί σε θέματα για τα οποία η κυβέρνηση Τραμπ πραγματικά νοιάζεται – κυρίως τη σύναψη ειρηνευτικής συμφωνίας με τη Ρωσία και τον τερματισμό των ευρωπαϊκών προσπαθειών να επιβάλλονυ ρυθμίσεις στις αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες.

Το Σαββατοκύριακο, ο Christopher Landau, αναπληρωτής υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατηγορούσε τους Ευρωπαίους συμμάχους της Αμερικής για «πολιτισμική αυτοκτονία». Ο Landau υποστήριξε πως οι ΗΠΑ δεν μπορούν πλέον να «υποκρίνονται πως είμαστε εταίροι» με τις χώρες της ΕΕ οι οποίες υιοθετούν πολιτικές που είναι «απολύτως αντίθετες» στα αμερικανικά συμφέροντα. Οι πολιτικές που ανέφερε περιελάμβαναν την υποτιθέμενη «λογοκρισία» καθώς και τον «κλιματικό φανατισμό».  

Αυτό ακούγεται σαν μια ελάχιστα καλυμμένη απειλή: αποσύρετε τις πολιτικές της ΕΕ που δεν αρέσουν στην κυβέρνηση Τραμπ διαφορετικά οι ΗΠΑ θα ξανασκεφτούν την υποστήριξή τους προς το ΝΑΤΟ. Η γλώσσα της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας, σε συνδυασμό με τις απειλές του Landau, θα μπορούσαν επίσης να υποστηρίξου μια τρίτη, ακόμα πιο ριζοσπαστική ερμηνεία. Δεν είναι μόνο οι μεμονωμένες ευρωπαϊκές πολιτικές στις οποίες φέρνει αντίρρηση η κυβέρνηση –είναι η ύπαρξη της ίδιας της ΕΕ, που παρουσιάζεται ως ένα «παγκοσμιοποιητικό» project που είναι εχθρικό προς τα αμερικανικά συμφέροντα.

Αν αυτή η γραμμή σκέψης κάνει πράξη το λογικό της συμπέρασμα, τότε οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αποσυνδεθούν από το ΝΑΤΟ, γυρίζοντας την πλάτη στις νυν κυβερνήσεις της Ευρώπης και πλησιάζοντας μόνιμα τη Ρωσία.

Ο εκπρόσωπος του Βλαντίμιρ Πούτιν έχει ήδη δώσει εύσημα στη στρατηγική εθνικής ασφάλειας και έχει προτείνει πως ευθυγραμμίζεται με τον τρόπο σκέψης του Κρεμλίνου. Οι Ρώσοι κοντά στον Πούτιν έχουν χρησιμοποιήσει το «Χ» -μια πλατφόρμα που έχει απαγορευτεί στη Ρωσία- για να επικυρώσουν τον ισχυρισμό της κυβέρνησης Τραμπ πως ο ελεύθερος λόγος απειλείται στην Ευρώπη.

Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας καθιστά σαφές πως βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη μια μάχη μεταξύ δυο διαφορετικών εκδοχών της Δύσης –που φέρνει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη αντιμέτωπες. Η άποψη της κυβέρνησης Τραμπ για τον «δυτικό πολιτισμό» βασίζεται στη φυλή, τον Χριστιανισμό και τον εθνικισμό. Η ευρωπαϊκή εκδοχή είναι μια φιλελεύθερη άποψη που βασίζεται στη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς δικαίου.

Στην Ευρώπη, οι μεγαλύτερες απειλές για την φιλελεύθερη εκδοχή του δυτικού πολιτισμού είναι τα ακροδεξιά κόμματα που προμοτάρουν οι ΗΠΑ –και το ρωσικό κράτος με το οποίο «φλερτάρει» η κυβέρνηση Τραμπ.

Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι το Κρεμλίνο βλέπει μια ευκαιρία.

Load more

Δείτε επίσης

Load more

Σεβόμαστε την ιδιωτικότητά σας

Εμείς και οι συνεργάτες μας χρησιμοποιούμε τεχνολογίες, όπως cookies, και επεξεργαζόμαστε προσωπικά δεδομένα, όπως διευθύνσεις IP και αναγνωριστικά cookies, για να προσαρμόζουμε τις διαφημίσεις και το περιεχόμενο με βάση τα ενδιαφέροντά σας, για να μετρήσουμε την απόδοση των διαφημίσεων και του περιεχομένου και για να αποκτήσουμε εις βάθος γνώση του κοινού που είδε τις διαφημίσεις και το περιεχόμενο. Κάντε κλικ παρακάτω για να συμφωνήσετε με τη χρήση αυτής της τεχνολογίας και την επεξεργασία των προσωπικών σας δεδομένων για αυτούς τους σκοπούς. Μπορείτε να αλλάξετε γνώμη και να αλλάξετε τις επιλογές της συγκατάθεσής σας ανά πάσα στιγμή επιστρέφοντας σε αυτόν τον ιστότοπο.



Πολιτική Cookies
& Προστασία Προσωπικών Δεδομένων