Πριν από μια δεκαετία, κάποιοι νεαροί συγκεντρώθηκαν σε ένα εξοχικό για να ξεκινήσουν το Ethereum, ένα κομμάτι του οικοσυστήματος των κρυπτονομισμάτων, που ενεργεί σαν κατακερματισμένη υπολογιστική πλατφόρμα, χρησιμοποιώντας το Token ether.
Η προσπάθειά τους φαινόταν καταδικασμένη να αποτύχει – η ιδρυτική ομάδα χωρίστηκε μετά από εσωτερικές διαμάχες, το Ethereum υπέστη τεράστια κυβερνοεπίθεση, ενεπλάκη σε σκάνδαλα και, όπως το Bitcoin, η τιμή του εμφάνισε τεράστια μεταβλητότητα, καθώς εκτινάχθηκε από το μηδέν στα 5.000 δολάρια προτού καταρρεύσει.
Όμως αυτή την εβδομάδα, κάτι εντυπωσιακό συνέβη: Τη στιγμή που ο Λευκός Οίκος εξέδιδε έκθεση για τη «Χρυσή εποχή των κρυπτονομισμάτων», το χρηματιστήριο του Nasdaq γιόρτασε τη 10η επέτειο του Ethereum. «Το Ethereum αποδείχθηκε … ο ορισμός του ανθεκτικού», δήλωσε ο Joe Lubin, ένας από τους θαμώνες σε εκείνο το εξοχικό, που παρουσίασε την πλατφόρμα σαν «ένα αξιόπιστο φίλτρο εμπιστοσύνης για τον ταχύτατα αναπτυσσόμενο ψηφιακό κόσμο».
Οι επικριτές θα μειδιάσουν ενώ οι φανατικοί των κρύπτο πανηγυρίζουν. Δεν προκαλεί εντύπωση: Τα κρυπτονομίσματα είναι αναμφίβολα το πλέον διχαστικό ζήτημα στα οικονομικά σήμερα. Ωστόσο, θεωρώ ότι η επέτειος θα πρέπει να αποτελέσει έναυσμα για μια πιο ρεαλιστική κρίση. Η τελευταία δεκαετία έχει αποκαλύψει τουλάχιστον πέντε στοιχεία για τα κρύπτο που θα πρέπει να εξετάσουν οι επενδυτές.
Πρώτον και πλέον προφανές, τα ψηφιακά στοιχεία ενεργητικού δεν είναι ομογενή (ακόμη και αν οι επικριτές τα μισούν όλα εξίσου). Το Bitcoin είναι ένα φαινόμενο που οι φανατικοί ονομάζουν «ψηφιακό χρυσό», ενώ το Ethereum είναι μια υποδομή με πολλές χρήσεις. Τα memecoins (όπως το $TRUMP) βασίζονται στο θόρυβο γύρω από το όνομά τους και το πόσοι σπεύδουν να τα αποκτήσουν ενώ τα stablecoins υποτίθεται ότι στηρίζονται από στοιχεία ενεργητικού όπως τα αμερικανικά ομόλογα. Αυτό έχει σημασία.
Δεύτερον, δεν μπορεί να βασιζόμαστε σε μια λογική άσπρο-μαύρο όταν εξετάζουμε τα κρύπτο. Οι ευαγγελιστές που δήλωναν πριν από μια δεκαετία ότι θα μεταμόρφωναν τον κόσμο έκαναν λάθος – μέχρι στιγμής τα ψηφιακά στοιχεία ενεργητικού είναι πολύ ακριβά και μη-αποδοτικά από ενεργειακής πλευράς για να αντικαταστήσουν τα παραδοσιακά συστήματα πληρωμών, ενώ εμφανίζουν υπερβολική μεταβλητότητα για να αποτελέσουν μέσον αποθήκευσης περιουσίας. Επίσης, οι απάτες στον τομέα είναι πολλές. Θυμηθείτε το σίριαλ με τον Sam Bankman-Fried ή τα προβλήματα με το stablecoin Tether.
Όμως και οι επικριτές που προέβλεπαν την εξαφάνιση των κρύπτο έκαναν εξίσου λάθος. Οι τιμές των ψηφιακών assets έχουν εκτιναχθεί και πάλι, οδηγώντας την κεφαλαιοποίηση του Ethereum και του Bitcoin στα 455 δισ. και τα 2,3 τρισ. δολάρια αντίστοιχα.
Την ίδια στιγμή τα stablecoins αξίας 270 δισ. δολαρίων σε κυκλοφορία έχουν υποστηρίξει τόσες συναλλαγές όσες και το δίκτυο καρτών της Visa πέρυσι, όπως μου λέει ο επενδυτής τεχνολογίας Glenn Hutchins.
Γιατί; Η απληστία ή οι κερδοσκοπικές κινήσεις είναι ένας λόγος. Όμως τα κρύπτο ιδρύθηκαν με βάση μια ενδιαφέρουσα καινοτομία, το blockchain, που κάποιες φορές μπορεί να είναι χρήσιμο (για διασυνοριακές συναλλαγές φερ’ ειπείν). Επιπλέον, κάποιοι βασικοί επενδυτές και νομοθέτες ανεβάζουν τα στάνταρντς, αντιδρώντας στα σκάνδαλα που έχουν προκύψει, ενώ δίκτυα όπως το Ethereum, μειώνουν τη χρήση ενέργειας που δαπανούν.
Τρίτον, στον τομέα εισέρχονται παραδοσιακά ιδρύματα. Αυτό αποτελεί ειρωνεία, δεδομένου ότι οι πρώιμοι ευαγγελιστές των κρύπτο υπόσχονταν ότι θα τα αντικαθιστούσαν. Όμως αυτό είναι που τροφοδοτεί την τρέχουσα άνοδο. Σκεφτείτε απλώς ότι κορυφαίο στέλεχος της BlackRock μόλις εντάχθηκε στην επενδυτική ομάδα του Ethereum ή ότι παραδοσιακοί διαχειριστές κεφαλαίων όπως η Fidelity και η BlackRock βγάζουν επενδυτικά προϊόντα με βάση τα κρυπτονομίσματα. Η πώς παραδοσιακοί επενδυτές χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερο κρυπτονομίσματα ως εναλλακτική επένδυση ενώ τράπεζες όπως η JP Morgan λανσάρουν τα δικά τους stablecoins.
Τέταρτον, η γεωπολιτική των κρυπτονομισμάτων μεταβάλλεται – γρήγορα. Την τελευταία δεκαετία οι περισσότερες καινοτομίες του κλάδου εμφανίστηκαν εκτός ΗΠΑ, σε μέρη όπως το Χονγκ Κονγκ. Όμως αυτή την εβδομάδα, ο πρόεδρος της αμερικανικής SEC Paul Atkins δήλωσε ότι θέλει να τις φέρει πίσω. Γιατί; Ενας λόγος είναι ότι η οικογένεια Τραμπ επενδύει σε κρυπτονομίσματα. Ενας ακόμη λόγος είναι η πολιτική: Οι όμιλοι κρυπτονομισμάτων ήταν τόσο μεγάλοι σπόνσορες του Τραμπ που κάποιοι μου λένε ότι αυτοί κέρδισαν τις εκλογές για χάρη του.
Ο υπουργός οικονομικών Σκοτ Μπεσεντ ελπίζει ότι τα stablecoins με βάση το δολάριο θα δημιουργήσουν μια νέα πηγή ζήτησης για αμερικανικά ομόλογα και θα προωθήσουν τη χρήση περισσότερων δολαρίων ανά τον κόσμο. Δείτε το σαν μια στροφή πολιτικής του Μπρέτον Γουντς στην εποχή της Silicon Valley.
Τέλος, οι δευτερογενείς επιπτώσεις των κρυπτονομισμάτων ενδέχεται να αποβούν πιο εντυπωσιακές από τα ίδια τα ψηφιακά assets. Γιατί αυτό που μας επιτρέπει αυτή η καινοτομία είναι να φανταζόμαστε εναλλακτικές στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό και γεωπολιτικό status quo – διερωτώμενοι για παράδειγμα αν πρέπει να βασιζόμαστε στο σύστημα πληρωμών Swift ή την κυριαρχία του δολαρίου.
Μην με παρεξηγήσετε: Με όσα ανέφερα δεν υποτιμώ τα ρίσκα. Η σύγκρουση συμφερόντων όσον αφορά στην κυβέρνηση Τραμπ και τα κρυπτονομίσματα είναι προφανής και ντροπιαστική. Η προοπτική να πληγεί ο καταναλωτής είναι πραγματική. Υπάρχουν ρίσκα για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα από τους δεσμούς των κρυπτονομισμάτων με την παραδοσιακή χρηματοδότηση που συνεχώς ενισχύονται και λόγω της εμπλοκής των αμερικανικών ομολόγων. Απάτες συνεχίζουν να υπάρχουν.
Όμως είναι πιθανό να ανησυχεί κανείς για αυτούς τους κινδύνους -και να ζητά καλύτερη ρύθμιση της αγοράς – αλλά την ίδια στιγμή να αναγνωρίζει ότι η υποβόσκουσα τεχνολογία είναι χρήσιμη ως εργαλείο γεωπολιτικής και χρηματοοικονομικής διασποράς.
Για αυτούς τους λόγους, τα «γενέθλια» του Ethereum θα πρέπει να ωθήσουν τους επικριτές και τους φανατικούς υποστηρικτές να αντιληφθούν ότι κανείς τους δεν έχει εντελώς δίκιο. Η ζωή δεν είναι άσπρο και μαύρο – στην οικονομία ή οπουδήποτε αλλού. Αυτό δεν θα αλλάξει ακόμα και όταν το Ethereum γίνει 20 χρονών...