Το δρόμο για ακόμη πιο ευέλικτα προϊόντα ρεύματος συνδρομητικού τύπου, με ένα σταθερό ποσό χρέωσης ανά μήνα, που θα κλιμακώνεται αναλόγως τη κατανάλωση, το οποίο μάλιστα μπορεί να αλλάζει ανά εξάμηνο, ανοίγει το νέο «κόκκινο» τιμολόγιο που εισηγείται η ΡΑΕΕΥ.
Τα νέα «ευέλικτα τιμολόγια» όπως η ονομασία τους, θα είναι πιθανότατα κόκκινου χρώματος (αντί για γαλάζιο, όπως η αρχική σκέψη της ΡΑΑΕΥ), θα έχουν ελάχιστη διάρκεια 12 μήνες και θα μπορούν να βγουν σε τρεις παραλλαγές, παρέχοντας στην ουσία τη δυνατότητα να δημιουργηθούν πιο «ευέλικτα μπλε προϊόντα».
Στηρίζονται στη λογική ενός σταθερού ποσού μηνιαίας χρέωσης ανά κλίμακα κατανάλωσης - αντί για τη σταθερή τιμή ανά κιλοβατώρα, όπως τα μπλε που ξέρουμε μέχρι σήμερα - παραπέμποντας υπό μια έννοια στο Picasso της Protergia, η τιμή τους δεν θα συνδέεται με τη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού, ενώ το ευέλικτο στοιχείο του τιμολογίου θα μπορεί να περιλαμβάνει και διαφοροποίηση της τιμής λόγω κατανάλωσης σε ώρες μη αιχμής (peak – off-peak).
Σύμφωνα με το πλαίσιο που έβγαλε τη Παρασκευή σε διαβούλευση η Αρχή, τα νέα αυτά ευέλικτα τιμολόγια θα έχουν τρεις παραλλαγές:
- Σταθερή πάγια χρέωση κάθε μήνα που θα αλλάζει όταν ο πελάτης υπερβαίνει κλίμακα κατανάλωσης. Στην πράξη, αυτό μεταφράζεται σε ένα προϊόν με χρέωση π.χ. 15 ευρώ το μήνα για τις πρώτες 100 κιλοβατώρες κατανάλωσης, 20 ευρώ για τις επόμενες 100, 30 ευρώ για τις επόμενες 100 κιλοβατώρες, κ.ό.κ. Δηλαδή ένα τιμολόγιο με πολλές κλίμακες κατανάλωσης, για κάθε μια από τις οποίες θα ισχύει και ένα διαφορετικό σταθερό ποσό μηνιαίας χρέωσης. Στη διατύπωση που χρησιμοποιεί η ΡΑΑΕΥ, μιλάει για μια «σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (€/ημέρα ή €/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή προμήθειας (€/kWh) ανά βαθμίδα κατανάλωσης, καθ’ όλη τη διάρκεια του συμβολαίου».
- Σταθερή πάγια χρέωση ανά μήνα ή και μία σταθερή τιμή προμήθειας (€/kWh) ανά εξάμηνο της ετήσιας διάρκειας του συμβολαίου. Στη παραλλαγή αυτή, ανοίγει στην ουσία ο δρόμος για πιο «ευέλικτα μπλε προϊόντα», καθώς το ισχύον πλαίσιο για τα σταθερά προβλέπει ότι η χρέωση ανά κιλοβατώρα διατηρείται αμετάβλητη για 12 μήνες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το τιμολόγιο θα μπορεί να ξεκινά με μια σταθερή πάγια χρέωση για το πρώτο 6μηνο, μετά το οποίο θα τη διαδέχεται μια διαφορετική, αλλά επίσης σταθερή χρέωση για το δεύτερο 6μηνο της σύμβασης. Στο κείμενο της διαβούλευσης δεν γίνεται αναφορά σε κλίμακες κατανάλωσης, γεγονός που παραπέμπει σε ένα φιξ, οριζόντιο ποσό, ίδιο για όλους. Δυνατότητα που μόνο θεωρητική αξία μπορεί να έχει και προφανώς χρήζει διόρθωσης, καθώς δεν μπορεί να πληρώνει το ίδιο ποσό κάποιος που μένει σε δυάρι με κάποιον που διαμένει σε έπαυλη.
- Σταθερή πάγια χρέωση με δύο μόνο κλίμακες κατανάλωσης. Στη πράξη αυτό σημαίνει ένα τιμολόγιο με φιξ σταθερό ποσό π.χ. 20 ευρώ για τις πρώτες 300 κιλοβατώρες και 40 ευρώ για κατανάλωση από τις 301 κιλοβατώρες και πάνω. Σε αντίθεση δηλαδή με τη πρώτη περίπτωση, όπου υπάρχουν πολλές βαθμίδες κατανάλωσης, στη τρίτη αυτή περίπτωση, προβλέπονται μόνο δύο. Στη διατύπωση που χρησιμοποιεί η ΡΑΑΕΥ μιλά για μια «σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (€/ημέρα ή €/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή προμήθειας (€/kWh) ανά βαθμίδα κατανάλωσης, και μία σταθερή πάγια χρέωση προμήθειας (€/ημέρα ή €/μήνα) ή/και μία σταθερή τιμή( προμήθειας (€/kWh) για την εκτός βαθμίδας κατανάλωσης, καθ’ όλη τη διάρκεια της Σύμβασης Προμήθειας».
Δίχως να είναι σαφές κατά πόσο η νέα αυτή κατηγορία των κόκκινων «ευέλικτων τιμολογίων» θα απλοποιήσει ή θα δυσκολέψει περαιτέρω το γρίφο των αποχρώσεων για τους καταναλωτές, πολλές απορίες θα λυθούν όταν το πλαίσιο πάρει την οριστική του μορφή, μετά το πέρας της διαβούλευσης. Τα σχόλια και οι παρατηρήσεις που θα προκύψουν από τους παρόχους θα κρίνουν και την τελική μορφή που θα έχει η νέα αυτή ομάδα.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο της αγοράς καλείται να γίνει όλο και πιο ευέλικτο και να προσαρμοστεί σε μια νέα πραγματικότητα, όπου οι πάροχοι εξετάζουν συνεχώς νέα προϊόντα, η γκάμα μεγαλώνει και τα παρεχόμενα τιμολόγια συνδυάζουν όλο και περισσότερες παραλλαγές.
Ρήτρα πρόωρης αποχώρησης, εκπτώσεις, περίληψη σύμβασης
Στο σενάριο που ο καταναλωτής επιλέξει να διακόψει το «κόκκινο» συμβόλαιο πριν τη λήξη του, θα επιβαρύνεται με ρήτρα πρόωρης αποχώρησης (όπως ακριβώς ισχύει και στα «μπλε» σταθερά). Επίσης, στα ευέλικτα τιμολόγια, οι εταιρείες μπορούν να προσφέρουν εκπτώσεις, το ύψος των οποίων, το πότε ενεργοποιούνται και το πώς υπολογίζονται, θα πρέπει να αναγράφονται αναλυτικά στους ειδικούς όρους της σύμβασης. Στην περίπτωση παροχής έκπτωσης συνέπειας, αυτή θα αποδίδεται και στον τελικό λογαριασμό του πελάτη. Όσο για τους όρους της σύμβασης, αυτοί δεν μπορούν να τροποποιούνται μονομερώς από τους προμηθευτές.
Επίσης επισημαίνεται ότι οι προμηθευτές πρέπει να τηρούν απαρεγκλίτως τις διατάξεις του Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας περί διακριτής αποτύπωσης των χρεώσεων προμήθειας από τις ρυθμιζόμενες και λοιπές χρεώσεις κατά την προσφορά προμήθειας (προσυμβατική διαδικασία), τη σύμβαση προμήθειας και τον λογαριασμό κατανάλωσης.
Πριν τη σύναψη σύμβασης, ο προμηθευτής θα πρέπει να παράσχει στους πελάτες περίληψη των βασικών συμβατικών όρων, η οποία θα περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον:
- Τις πάγιες χρεώσεις προμήθειας (€/ημέρα ή €/μήνα) ή και τις τιμές προμήθειας (€/kWh), καθώς και το ευέλικτο στοιχείο μεταβολής τους «το οποίο θα είναι εκ των προτέρων γνωστό και δεν δύναται να μεταβάλει απρόβλεπτα τη χρέωση προμήθειας καθ’ όλη τη διάρκεια της σύμβασης».
- Αναφορά στη διάρκεια της σύμβασης (η οποία δεν δύναται να είναι μικρότερη του έτους), ανάλυση της ρήτρας πρόωρης αποχώρησης, καθώς επίσης αναφορά στη χρωματική κατηγορία των προϊόντων. Σύμφωνα με όσα σημειώνει η ΡΑΕΕΥ, η επιλογή του χρώματος τελεί υπό διαβούλευση.
Άλλες υπηρεσίες
Εχει τη σημασία της η αναφορά της Αρχής ότι όλα τα είδη τιμολογίων (σταθερά, ευέλικτα, κυμαινόμενα, δυναμικά) μπορούν να προσφέρονται «πακέτο» με ενεργειακές ή μη υπηρεσίες, αλλά με την επισήμανση ότι η παροχή αυτών των πρόσθετων υπηρεσιών (πέραν της προμήθειας ρεύματος) στηρίζεται σε τυχόν επιχειρηματική απόφαση του παρόχου. Δηλαδή δεν συνεπάγεται την επιβολή πρόσθετων όρων ή ρητρών στη σύμβαση με τον καταναλωτή, ειδάλλως ανοίγουν ζητήματα καταχρηστικότητας.
Τα παραπάνω έχουν την αξία τους, καθώς στο σύντομο μέλλον κάθε πάροχος θα μπορεί να παράσχει στον πελάτη του υπηρεσίες ενεργειακής αναβάθμισης της κατοικίας του (μονώσεις, κουφώματα, συστήματα θέρμανσης, έξυπνες τεχνολογίες κ.λπ.), με τη δυνατότητα η αποπληρωμή να γίνεται μέσω του λογαριασμού ρεύματος (ή αερίου) του ωφελούμενου. Τόσο μέσω του ποσού της ετήσιας εξοικονόμησης που θα επιτυγχάνεται, όσο και μέσω της καταβολής μηνιαίων δόσεων, όπως ακριβώς συμβαίνει με ένα τραπεζικό δάνειο, ακολουθώντας τις διεθνείς πρακτικές που έρχονται και στην ελληνική αγορά.