Καθώς το οικονομικό παιχνίδι δυσκολεύει, οι ΗΠΑ υιοθετούν όλο και πιο προστατευτική στάση, η Κίνα εντείνει τη τεχνολογική και βιομηχανική της ισχύ, ενώ Ινδία και Απω Ανατολή αναδύονται ταχύτατα, το χάσμα της ελληνικής παραγωγικότητας από την ευρωπαϊκή, ολοένα και μεγαλώνει.
Τα στοιχεία που παρέθεσε χθες ο πρόεδρος του ΣΕΒ από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του συνδέσμου, δείχνουν ότι στην Ελλάδα η παραγωγικότητα είναι μόλις 25 ευρώ ανά ώρα εργασίας, όταν στην ΕΕ φτάνει τα 46 ευρώ. Σαν χώρα επιμένουμε να κινούμαστε στο 54% του μέσου όρου, με την ελληνική βιομηχανία να βρίσκεται στο 75%, χωρίς ωστόσο αυτό να αλλάζει τη μεγάλη εικόνα
Και παρ’ ότι τα τελευταία χρόνια οι παραγωγικές επενδύσεις αυξάνονται, παρά τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, εντούτοις το ύψος των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου στη χώρα μας ανέρχεται στο 15% του ΑΕΠ, όταν στην Ευρώπη είναι 21%.
Στην ουσία, το καμπανάκι Θεοδωρόπουλου αφορά το ενδεχόμενο στασιμότητας της ελληνικής οικονομίας, καθώς οι ρυθμοί ανάπτυξης που σήμερα υπερβαίνουν το μέσο ευρωπαϊκό όρο (2,4% για το 2026 έναντι 2,2% για φέτος, σύμφωνα με το προ ημερών προσχέδιο του προϋπολογισμού), οφείλονται κυρίως στην αύξηση των επενδύσεων και της απασχόλησης, από ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Δίχως γενναίες παρεμβάσεις στη δομή της οικονομίας, και «δίχως ένα επενδυτικό άλμα στην εξωστρέφεια και τεχνολογία», όπως είπε, μήνυμα που απευθύνεται προφανώς και στις ίδιες τις επιχειρήσεις, η σημερινή τάση θα γίνει φθίνουσα.
Τα δύο πρόσωπα της ελληνικής οικονομίας
Τόσο η χθεσινή ομιλία του Πρωθυπουργού, όσο και αυτή του Σπ. Θεοδωρόπουλου αναδεικνύουν και πάλι τα γνωστά εδώ και χρόνια, δύο πρόσωπα της ελληνικής οικονομίας.
Το πρώτο αφορά τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης από το μέσο της Ευρωζώνης (που εκτιμάται σε 0,9% για το 2025 και 1,4% για το 2026), τη μείωση της ανεργίας στο 8% με περαιτέρω καθοδική τάση σε σημείο να έχουμε ελλείψεις σε πολλές ειδικότητες, και την αύξηση μισθών με άνοδο 10,7% στο ωριαίο κόστος εργασίας το β’ τρίμηνο (μόλις 4,5% στην Ευρώπη).
Την τάση επιστροφής στην Ελλάδα, όπως δείχνει το θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο του 2023 κατά 15.000, έναντι αρνητικού τα προηγούμενα 14 χρόνια κατά 250.000 Ελλήνων πολιτών, την αύξηση πέρυσι των εξαγωγών στα 50 δισ. ευρώ, αλλά και το γεγονός ότι ο μέσος μισθός της βιομηχανίας είναι πλέον 35% υψηλότερος από το μέσο μισθό της οικονομίας.
Τα δε, σούπερ μάρκετ δημιούργησαν μόνο τη τελευταία τριετία 15.000 νέες θέσεις, με επενδύσεις 1,2 δισ, «παρά τη διαπόμευσή τους από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και τα πρόστιμα εντυπώσεων από τη πολιτεία», όπως είπε ο. κ. Θεοδωρόπουλος. Ολα αυτά είναι ενδείξεις σταδιακής σύγκλισης.
Το άλλο πρόσωπο της ελληνικής οικονομίας είναι ότι το επενδυτικό άλμα στις παραγωγικές επενδύσεις που θα δημιουργήσει ένα άλμα εξωστρέφειας και τεχνολογίας, δεν έχει έρθει. Κινητικότητα υπάρχει, deals γίνονται, αλλά επενδύσεις στην παραγωγή απουσιάζουν.
Το έλλειμμα στο ισοζύγιο αγαθών επιμένει. Το κόστος ενέργειας - και η μεταβλητότητά του - συνεχίζουν να αποτελούν τεράστιο ζήτημα, με την ετήσια έκθεση της ΤτΕ να αναφέρεται στις τιμές του ρεύματος και του φυσικού αερίου και πώς συντηρούν την ακρίβεια στα τρόφιμα. Την ίδια στιγμή σημαντικά τμήματα του πληθυσμού αντιμετωπίζουν σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα, και ουδείς μπορεί να πει ότι η κοινωνική ευημερία έχει μεγιστοποιηθεί, όπως είπε ο Πρόεδρος του ΣΕΒ.
Την εικόνα συμπληρώνει η έλλειψη σε δεξιότητες, η γήρανση που οδηγεί σε διαρκή μείωση των ενεργών εργαζομένων, και η χαμηλή συμμετοχή στην αγορά εργασίας ιδιαίτερα των γυναικών και νέων (74% στην Ελλάδα), όταν στην Ευρώπη ξεπερνάει το 80%. Και βέβαια, δίχως να παραγνωρίζει κανείς τα όσα είπε ο Πρωθυπουργός για την ψηφιοποίηση του Δημοσίου, τη μείωση 83 φόρων εκ των οποίων οι 20 αφορούν τη βιομηχανία ή τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η πολυνομία, η γραφειοκρατία και η αργή απονομή δικαιοσύνης είναι πάντα εδώ.
Από χώρα κανονική σε χώρα παραγωγική
Το αν θα επικρατήσει η θετική ή η αρνητική ανάγνωση της οικονομίας θα κριθεί, όπως είπε ο κ. Θεοδωρόπουλος από τη παραγωγικότητα. Το χθεσινό μήνυμα που έστειλε ο Πρόεδρος του ΣΕΒ ήταν ότι τώρα που η Ελλάδα έγινε κανονική χώρα - δείχνει δηλαδή να ζει σύμφωνα με τις δυνατότητές της, χωρίς να επιβαρύνει τις επόμενες γενεές- το επόμενο στοίχημα είναι να γίνει και παραγωγική, γεγονός που προϋποθέτει γενναίες παρεμβάσεις στη δομή της οικονομίας. Δίχως αυτές, η σημερινή ανοδική τάση αναπόφευκτα θα γίνει φθίνουσα.
Το καμπανάκι έχει κρούσει καιρό τώρα ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, και φυσικά δεν αφορά μόνο τη κυβέρνηση, αλλά και τον ίδιο τον επιχειρηματικό κόσμο. Η εσωτερική ζήτηση δεν αρκεί για την προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων και η πρόοδος στις εξαγωγές έχει καλύψει μέρος μόνο του σχετικού κενού, σχολίαζε σε μια από τις τελευταίες του εκθέσεις. Στον βαθμό που οι επενδύσεις στη χώρα θα αυξάνονται, ειδικότερα όσες υποστηρίζουν εργασία υψηλής αξίας, τότε μόνο θα υποστηριχθεί μια συστηματική αύξηση της παραγωγικότητας και των εισοδημάτων των εργαζομένων.
Στη περίπτωση του προέδρου του ΣΕΒ, το μήνυμα προς τις επιχειρήσεις είναι να επενδύσουν πρώτον πιο στοχευμένα και εντατικά στην τεχνολογία παραγωγής, την ψηφιοποίηση, και το σχεδιασμό προϊόντων με υψηλή προστιθέμενη αξία, και δεύτερον να επενδύσουν στον άνθρωπο (εκπαίδευση, μετεκπαίδευση, και εργασιακό περιβάλλον που προσελκύει και αναδεικνύει το ταλέντο, αντί να το διώχνει).
Το δε λίαν φιλόδοξο μήνυμα του προς τη πολιτεία είναι να αναγάγουμε τη παραγωγικότητα σε εθνικό στόχο και βασικό κριτήριο όλων των πολιτικών, με μετρήσιμα δηλαδή αποτελέσματα σε αδειοδοτήσεις, δικαιοσύνη, ψηφιακές υπηρεσίες, εκπαίδευση και κατάρτιση, ταχύτητα στην εφαρμογή και κυρίως σταθερότητα στους κανόνες.