Τις ευκαιρίες που διανοίγει για την Ελλάδα σε γεωπολιτικό και επιχειρηματικό επίπεδο το στρατηγικό ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τον Κάθετο Διάδρομο ως βασική πύλη εξαγωγών LNG μέχρι την Ουκρανία, αναδεικνύουν η σύνθεση της 50μελούς αμερικανικής αποστολής που καταφτάνει στην Αθήνα, αλλά και οι διεργασίες για deals που βρίσκονται στα σκαριά με εγχώριους παίκτες.
Τόσο από πλευράς ομίλων, όπως οι ΔΕΠΑ και Metlen, που θα πρέπει να αντικαταστήσουν από το 2028 και μετά τα μακροχρόνια συμβόλαια ρωσικού αερίου (το ίδιο αλλά σε μικρότερο βαθμό ισχύει και για τη ΔΕΗ), όσο και από πλευράς όσων έχουν τις υποδομές (ΔΕΣΦΑ, Gastrade) μέσω των οποίων θα διέλθουν οι νέοι όγκοι του αμερικανικου LNG προς τη ΝΑ Ευρώπη, οι επαφές και οι συναντήσεις με την αμερικανική πλευρά εντείνονται.
Το δείχνει η υψηλή εκπροσώπηση από την αμερικανική πλευρά - και την ελληνική επιχειρηματική ελίτ- στη σύνοδο της «Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια» (The Partnership for Transatlantic Energy Cooperation/P-TEC) που φιλοξενείται για πρωτη φορά στην Ελλάδα, Πέμπτη και Παρασκευή στο Ζάππειο με το παρών να δίνουν τρεις Αμερικανοί υπουργοί και 24 υπ. Ενέργειας από την Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη.
Τα τρία στελέχη της διακυβέρνησης Τραμπ, δηλαδή τον υπ. Εσωτερικών και «τσάρο» της Ενέργειας, Νταγκ Μπέργκαμ, τον υπ. Ενέργειας Κρις Ράιτ και τον υφυπ. Εξωτερικών για τη Διαχείριση και τους Πόρους, Μάικλ Ρίγας, συνοδεύει μια ομάδα από εκπροσώπους μεγάλων αμερικανικών εταιρειών από τον ενεργειακό κλάδο και όχι μόνο.
Από τους τεχνολογικούς κολοσσούς της Google και της Amazon και τους μεγαλύτερους Αμερικανούς παραγωγούς LNG, δηλαδή τη ConocoPhillips, την Cheniere και την Venture Global (έχει δεσμεύσει το 25% του capacity στο FSRU Αλεξανδρούπολης), μέχρι την Westinghouse, από τους κορυφαίους παίκτες διεθνώς στους πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Το ίδιο ισχύει για την ExxonMobil, καθώς επίσης τη Baker Hughes που δραστηριοποιείται στο χώρο των εξορύξεων, τις Excelerate Energy και EQT με αντικείμενο τον τομέα του LNG, αλλά και σημαντικούς παίκτες από άλλες χώρες, όπως η μεγαλύτερη ιδιωτική ουκρανική εταιρεία φυσικού αερίου DTEK, η ιταλική ITALGAS, η αυστραλιανή Woodside Energy και οι ρουμανικές Concelex και E-INFRA.
«Πωλητές» και «αγοραστές» LNG στο Ζάππειο
Από πλευράς Ελλήνων παικτών, στο Ζάππειο θα βρίσκονται όλοι οι μεγάλοι της ενέργειας, πολλοί από τους οποίους θα συμμετάσχουν ως ομιλητές στο φόρουμ, όπως ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΠΑ, Κωσταντίνος Ξιφαράς, ο επικεφαλής της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, ο CEO της Helleniq Energy Ανδρέας Σιάμισιης, ο επικεφαλής της Energean, Μαθιός Ρήγας, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, η επικεφαλής του ΔΕΣΦΑ, Μαρία Ρίτα Γκάλι, κ.ά.
Το παρών με άλλα λόγια στο event της 6ης Νοεμβρίου θα δώσουν τόσο οι δυνητικοί «πωλητές», όσο και οι δυνητικοί «αγοραστές» όλου του φάσματος των αμερικανικών εξαγωγών προς την Ευρώπη που περιλαμβάνει το ενεργειακό σκέλος ύψους 250 δισ. δολάρια κατ’ έτος ($750 δισ. στη τριετία) της συμφωνίας ΕΕ- ΗΠΑ για τους δασμούς.
Και είναι πολύ πιθανό στο φόρουμ των Αθηνών και σε αυτές τις συναντήσεις να κλείσουν επιχειρηματικές συμφωνίες, καταρχήν στην προμήθεια αμερικανικού LNG, για τις οποίες έχουν ήδη προηγηθεί οι σχετικές διεργασίες, κάτι που προανήγγειλε σε δηλώσεις του τη Παρασκευή ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου.
«Δύο είναι οι στόχοι μας από το P-TEC. Πρώτον, να διασφαλίσουμε και να ενισχύσουμε περαιτέρω τη γεωστρατηγική θέση χώρας μας, ως εισόδου στην Ευρώπη του αμερικανικού LNG και δεύτερον, να συναφθούν σημαντικές εμπορικές συμφωνίες που θα φέρουν κέρδος για τη χώρα μας», είχε αναφέρει χαρακτηριαστικά ο υπουργός.
Η προ ημερών κίνηση της ΔΕΠΑ, που «έκλεισε», μαζί με την ελβετική Axpo Trading και την ουκρανική DTEΚ το 30% της δυναμικότητας για το προιόν Route1 στη μεγάλη δημοπρασία του Κάθετου Διαδρόμου για το μήνα Νοέμβριο, μπορεί να ερμηνευθεί ως πρόγευση των όσων έρχονται.
Τόσο η ΔΕΠΑ, όσο και η Metlen καλούνται να αντικαταστήσουν μέχρι το 2028 μακροχρόνια συμβόλαια ύψους 3,5 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων, τα οποία προμηθεύονται μέσω Σιδηρόκαστρου από τη Gazprom. Είναι το μεγαλύτερο μέρος του ποσοστού 45% στο οποίο ανήλθε το εννεάμηνο το ρωσικό αέριο στην Ελλάδα επί του συνόλου των εισαγωγών αερίου.
Τα μεγέθη, με άλλα λόγια, που συνεπάγεται αυτή η «αλλαγή σελίδας» από το ρωσικό αέριο στο αμερικανικό, είναι τεράστια, το ίδιο και οι μπίζνες που δρομολογούνται μεταξύ ελληνικών εταιρειών και Αμερικανών παραγωγών, κάποιες από τις οποίες μπορεί να ανακοινωθούν τη Πέμπτη.
Η πρώτη επίσημη της Γκίλφοϊλ
Στο φόρουμ αναμένεται να κάνει και την πρώτη της επίσημη εμφάνιση με το ρόλο της πρέσβεως των ΗΠΑ στην Ελλάδα, η Κίμπερλι Γκιλφόιλ, η οποία τη Τρίτη αναμένεται να επιδώσει τα διαπιστευτήριά της στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κώστα Τασούλα και την Τετάρτη θα παραθέσει την πρώτη δεξίωση στην πρεσβευτική κατοικία προς τιμή των δύο Αμερικανών υπουργών, των επιχειρηματιών που τους συνοδεύουν, αλλά και της ελίτ του ελληνικού επιχειρηματικού κόσμου.
Τις εργασίες του φόρουμ θα ανοίξουν οι υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας και ΗΠΑ, Σταύρος Παπασταύρου και Κρις Ραίτ με ένα fire-side-chat, θα ακολουθήσει ομιλία του αμερικανού υπ. Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ και μια σειρά από θεματικές ενότητες, όπου υπουργοί και μάνατζερς θα συζητήσουν για το ρόλο του φυσικού αερίου και τη προσέλκυση κεφαλαίων για επενδύσεις στις ενεργειακές υποδομές, με κορυφαίο θέμα στην ατζέντα τον Κάθετο Διάδρομο.
Εχει τη σημασία του το γεγονός ότι η αμερικανική κρατική αναπτυξιακή τράπεζα (DFC) που θα συμμετάσχει στο φόρουμ, έχει εκφράσει ενδιαφέρον χρηματοδότησης για την επέκταση της αλυσίδας αγωγών που συνθέτουν το συγκεκριμένο έργο.
Την επομένη μέρα, Παρασκευή 7 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η διυπουργική συνάντηση της «Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια» (PTEC The Partnership for Transatlantic Energy Cooperation-P-TEC) με τη συμμετοχή 24 ευρωπαίων υπουργών Ενέργειας.
Και συνάντηση του σχήματος «3+1»
Στο περιθώριο της Συνόδου προγραμματίζεται να διεξαχθεί έπειτα από αρκετό καιρό και συνάντηση του σχήματος 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ) αυτή τη φορά σε επίπεδο υπουργών Ενέργειας.
Η επιλογή να γίνει η συγκεκριμένη συνάντηση συνδέεται με το γεγονός ότι στην Αθήνα, πέραν του οικοδεσπότη ΥΠΕΝ Σταύρου Παπασταύρου, θα βρεθούν, τόσο ο αμερικανός υπ. Ενέργειας Κρις Ράιτ, όσο και οι ομόλογοί του από το Ισραήλ και τη Κυπριακή Δημοκρατία, Ελι Κοέν και Γιώργος Παπαναστασίου.
Στη προκειμένη περίπτωση έχει πολύ ενδιαφέρον το ποια θα είναι η ατζέντα των θεμάτων και κατά πόσο θα συμπεριλάβει και την ηλεκτρική διασύνδεση Great Sea Interconnector – GSI, ένα βασικό έργο που ενδιαφέρει Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ, που έχει ωστόσο εδώ και καιρό «βαλτώσει» τόσο λόγω της αδυναμίας να βρεθεί κοινός τόπος μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας, όσο φυσικά και της στάσης της Τουρκίας επί του πεδίου και συγκεκριμένα στα ύδατα πέριξ της Κάσου.