Η έμμεση αναφορά στο καλώδιο Ελλάδας- Κύπρου που περιλαμβάνει το ανακοινωθέν του σχήματος «3+1» αποτελεί όπως φαίνεται την καλύτερη δυνατή στήριξη στον GSI που θα μπορούσε να πάρει η Αθήνα από την αμερικανική πλευρά στη δεδομένη στιγμή.
Αν και το έργο δεν κατονομάζεται ρητά, όπως προφανώς θα ήθελαν η ελληνική και η κυπριακή πλευρά, εντούτοις η διατύπωση ότι οι τέσσερις υπουργοί «…επαναβεβαίωσαν τη στήριξη τους σε ευρύτερα έργα περιφερειακής διασυνδεσιμότητας, τόσο σε αυτά που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη όσο και σε μελλοντικά, στο πλαίσιο του Διαδρόμου Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης (σσ: IMEC)...», αποτελεί μια έστω έμμεση και μετά από καιρό αμερικανική τοποθέτηση για το θέμα.
Σχετικά με την αναφορά στον IMEC θυμίζουμε ότι το περασμένο Μάιο το Ισραήλ είχε εντάξει το τμήμα Κύπρος - Ισραήλ στο ευρύτερο concept του μεγαλόπνοου οικονομικού και εμπορικού Διαδρόμου Ινδίας–Μέσης Ανατολής - Ευρώπης, εκτιμώντας ότι κατ’ αυτό το τρόπο θα αποκτήσει την αμερικανική στήριξη το σύνολο του GSI.
Οι Αμερικανοί εξακολουθούν να εκφράζουν στήριξη στα έργα διασυνδεσιμότητας και ειδικά στο συγκεκριμένο project, που εφόσον υλοποιηθεί, θα συνδέσει το Ισραήλ με την Ευρώπη, σε μια κίνηση υψηλού γεωπολιτικού συμβολισμού.
Ασφαλώς θετική εξέλιξη είναι και η επανενεργοποίηση του σχήματος «3+1» που αναβιώνει έπειτα από περίπου μια πενταετία - κατά τη διάρκεια της οποίας είχε περιπέσει σε αδράνεια - και αποτελεί ένα προνομιακό πεδίο για την Ελλάδα, καθώς εξαιρεί τη Τουρκία, όπως άλλωστε και η P-TEC.
Από εκεί και πέρα, η όποια στήριξη των Αμερικανών στο έργο, παρά την έμμεση πίεση που θα μπορούσε κανείς να πει ότι ασκείται προς τη κυπριακή πλευρά για την εξεύρεση λύσης γύρω από τις πολλές οικονομικές και ρυθμιστικές εκκρεμότητες, δεν αρκεί για να ξεπεραστεί το μείζον ζήτημα του γεωπολιτικού ρίσκου, όπως αποκαλούνται οι απειλές της Τουρκίας, η οποία αποτελεί τον ελέφαντα στο δωμάτιο.
Καιρό τώρα η γείτονα, με αφορμή τις εργασίες ερευνών για τη πόντιση του καλωδίου έχει βρει την ευκαιρία να αμφισβητεί όχι μόνο την οριοθετημένη ΑΟΖ της Ελλάδας με την Αίγυπτο (συμφωνία του 2020), αλλά και τη περιοχή αρμοδιότητας έκδοσης NAVTEX, με βάση το γνωστό δόγμα «κανένα έργο δεν μπορεί να γίνει στην Αν.Μεσόγειο, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη, τη συναίνεση και συμμετοχή της Τουρκίας».
Στον αντίποδα υπάρχει πάντα ο φόβος σε περίπτωση αμερικανικής εμπλοκής με το θέμα να επικρατήσει μια λογική «καθίστε στο τραπέζι για να τα βρείτε», δηλαδή η ελληνική πλευρά που αποδέχεται πλήρως τη διεθνή νομιμότητα και το Δίκαιο της Θάλασσας να πιεστεί ώστε να κάνει υποχωρήσεις.
Στο μεταξύ αντίστροφα μετρά ο χρόνος μέχρι την επόμενη Τέταρτη 12 Νοεμβρίου όπου έχει κλειστεί να γίνει η νέα τριμερής στις Βρυξέλλες με αντικείμενο το καλώδιο ανάμεσα στον Επίτροπο Γιόργκενσεν και τους υπουργούς Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου, Στ.Παπασταύρου και Γ.Παπαναστασίου. Οι δύο υπουργοί δεν αποκλείεται να έχουν σήμερα στο Ζάππειο διμερή συνάντηση.
Το θέμα είναι ότι λιγότερο από μια εβδομάδα πριν τη νέα τριμερή και καμία πρόοδος δεν φαίνεται να έχει σημειωθεί ως προς τις μεγάλες οικονομικές εκκρεμότητες του GSI. Δηλαδή ως προς την καταβολή της πρώτης δόσης των 25 εκατ. ευρώ ετησίως (125 εκατ. στην πενταετία), που απορρέει από τη διακρατική συμφωνία των δύο χωρών (Σεπτέμβριος 2024) - και δεν έχει ως προαπαιτούμενο τις έρευνες, όπως αναγνωρίζουν κυπριακές πηγές.
Ούτε και φαίνεται να υπάρχει σύγκλιση στο θέμα της αναγνώρισης από την κυπριακή πλευρά του συνόλου των μέχρι σήμερα δαπανών ύψους 251 εκατ ευρώ που έχει κάνει ο ΑΔΜΗΕ για το έργο, έναντι των 82 εκατ. ευρώ που έχει μέχρι τώρα αναγνωρίσει η ΡΑΕΚ, ακολουθώντας τη δική της μεθοδολογία και αντίληψη για τον GSI.