Ο Βλαντίμιρ Πούτιν απέρριψε την πρόταση για απευθείας συνάντηση με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι χθες στην Τουρκία, επιλέγοντας αντ’ αυτού να στείλει μια αντιπροσωπεία «χαμηλού επιπέδου» στις προγραμματισμένες ειρηνευτικές συνομιλίες. Αποτέλεσμα, ο πρόεδρος της Ουκρανίας να ορίσει επικεφαλής της ομάδας του Κιέβου τον υπουργό Άμυνας.
Η πρώτη συνάντηση μεταξύ Ουκρανών και Ρώσων από την άνοιξη του 2022 αναμένεται να ξεκινήσει στις 12:30, παρουσία Τούρκων μεσολαβητών, επεσήμαναν πηγές από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών. Μια άλλη συνάντηση προγραμματίστηκε νωρίτερα μεταξύ Ουκρανών, Τούρκων και Αμερικανών στο ανάκτορο Ντολμά Μπαχτσέ, σύμφωνα με τις πηγές αυτές.
Πρόκειται για τις πρώτες απευθείας συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών από τον Μάρτιο του 2022. Ωστόσο, οι ελπίδες για ουσιαστική πρόοδο μειώθηκαν περαιτέρω μετά τη δήλωση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ότι δεν θα υπάρξει καμία εξέλιξη χωρίς προσωπική συνάντηση μεταξύ αυτού και του Πούτιν.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο επανέλαβε αυτή την άποψη, δηλώνοντας σε δημοσιογράφους στο τουρκικό θέρετρο της Αττάλειας ότι η Ουάσιγκτον «δεν έχει υψηλές προσδοκίες» για τις συνομιλίες στην Κωνσταντινούπολη.
Ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας, ο σύμβουλος του Κρεμλίνου Βλαντιμίρ Μεντίνσκι, δήλωσε ότι αναμένει η ουκρανική αντιπροσωπεία να προσέλθει την Παρασκευή στις 10 π.μ. τοπική ώρα (07:00 GMT) στην Κωνσταντινούπολη για την έναρξη των συνομιλιών.
«Είμαστε έτοιμοι να δουλέψουμε», δήλωσε ο Μεντίνσκι σε βίντεο που δημοσιεύτηκε στην εφαρμογή Telegram. Πρόσθεσε ότι η αντιπροσωπεία του είχε «παραγωγικές» συνομιλίες το βράδυ της Πέμπτης με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν.
Ο Ζελένσκι δήλωσε πως η απόφαση του Πούτιν να μη συμμετάσχει, αλλά να στείλει αυτό που αποκάλεσε «διακοσμητική» αποστολή, δείχνει ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν είναι σοβαρός σχετικά με τον τερματισμό του πολέμου. Η Ρωσία κατηγόρησε την Ουκρανία ότι προσπαθεί «να δώσει παράσταση» γύρω από τις συνομιλίες.
«Δεν μπορούμε να τρέχουμε σε όλο τον κόσμο ψάχνοντας τον Πούτιν», είπε ο Ζελένσκι μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα.
«Αισθάνομαι ασέβεια από τη Ρωσία. Καμία προγραμματισμένη ώρα, καμία ατζέντα, καμία υψηλόβαθμη αντιπροσωπεία αυτό είναι ασέβεια. Προς τον Ερντογάν, προς τον Τραμπ», δήλωσε ο Ζελένσκι σε δημοσιογράφους.
Πρόσθεσε ότι ούτε εκείνος θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη και ότι η εντολή της ουκρανικής αποστολής είναι να συζητήσει κατάπαυση του πυρός.
Διάταγμα του Ζελένσκι όρισε ότι επικεφαλής της ουκρανικής αντιπροσωπείας θα είναι ο υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ, με τη συμμετοχή των αναπληρωτών επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών, του υπαρχηγού του Γενικού Επιτελείου και του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών.
Η Ουκρανία υποστηρίζει άμεση, άνευ όρων κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών, ενώ ο Πούτιν έχει δηλώσει ότι θέλει πρώτα να ξεκινήσουν συνομιλίες για να συζητηθούν οι λεπτομέρειες μιας τέτοιας εκεχειρίας. Πάνω από τρία χρόνια μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή, η Ρωσία έχει πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης και υποστηρίζει ότι η Ουκρανία μπορεί να εκμεταλλευτεί μια παύση για να καλέσει νέες δυνάμεις και να αποκτήσει περισσότερα δυτικά όπλα, σημειώνει το Reuters.
Ο Τραμπ και ο Πούτιν δηλώνουν εδώ και μήνες ότι θέλουν να συναντηθούν, αλλά δεν έχει οριστεί ημερομηνία. Ο Τραμπ, μετά από ισχυρή πίεση προς την Ουκρανία και αντιπαράθεση με τον Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο τον Φεβρουάριο, έχει εκφράσει πρόσφατα την αυξανόμενη δυσφορία του, λέγοντας ότι ο Πούτιν ίσως «με καθυστερεί σκόπιμα».
«Τίποτα δεν θα γίνει μέχρι να βρεθώ με τον Πούτιν», είπε χθες ο Τραμπ σε δημοσιογράφους στο Air Force One. Σήμερα δήλωσε ότι «θα δει» τον Βλαντίμιρ Πούτιν «μόλις γίνει δυνατή η οργάνωση» μίας συνάντησης, αλλά διευκρίνισε ότι αυτό που θα κάνει άμεσα είναι να επιστρέψει στη Ουάσινγκτον.
«Θα το έκανα, θα ήμουν έτοιμος να φύγω από δω και να πάω», δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος στους δημοσιογράφους ολοκληρώνοντας την επίσκεψη στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Από την άλλη πλευρά, ο Ρούμπιο, μιλώντας από την Αττάλεια, επανέλαβε τη σκέψη αυτή: «Κατά την άποψή μου, δεν πρόκειται να υπάρξει πρόοδος μέχρι να συναντηθούν απευθείας ο πρόεδρος (Τραμπ) και ο πρόεδρος Πούτιν».
Αναφερόμενος στην τρέχουσα κατάσταση των συνομιλιών ως «αδιέξοδο», ο Ρούμπιο δήλωσε ότι θα ταξιδέψει στην Κωνσταντινούπολη για να συναντήσει τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας και την ουκρανική αντιπροσωπεία την Παρασκευή.
Το διπλωματικό αδιέξοδο αντικατοπτρίζει την έντονη εχθρότητα μεταξύ των δύο πλευρών και την αστάθεια που προκαλεί ο Τραμπ, του οποίου οι παρεμβάσεις από την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο έχουν συχνά προκαλέσει ανησυχία σε Ουκρανία και Ευρωπαίους συμμάχους της.
Ενώ ο Ζελένσκι περίμενε μάταια τον Πούτιν στην Άγκυρα, οι Ρώσοι διαπραγματευτές δεν είχαν με ποιον να συνομιλήσουν από την ουκρανική πλευρά. Περίπου 200 δημοσιογράφοι περιφέρονταν κοντά στο Παλάτι Ντολμά Μπαχτσέ στον Βόσπορο, το οποίο είχαν ορίσει οι Ρώσοι ως τόπο διεξαγωγής των συνομιλιών.
Η εκεχειρία
Οι δύο πλευρές παλεύουν εδώ και μήνες με τις λεπτομέρειες για εκεχειρίες και ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, προσπαθώντας να δείξουν στον Τραμπ ότι είναι σοβαρές σχετικά με τον τερματισμό αυτού που αποκαλεί «αυτόν τον ηλίθιο πόλεμο».
Εκατοντάδες χιλιάδες έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί και από τις δύο πλευρές στην πιο φονική σύγκρουση στην Ευρώπη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ουάσιγκτον έχει απειλήσει επανειλημμένα ότι θα αποσυρθεί από τον ρόλο διαμεσολαβητή, εάν δεν υπάρξει σαφής πρόοδος.
Όταν ρωτήθηκε εάν ο Πούτιν θα συμμετάσχει σε μελλοντικές συνομιλίες, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ απάντησε: «Το τι είδους συμμετοχή θα απαιτηθεί αργότερα, σε ποιο επίπεδο, είναι ακόμη νωρίς να το πούμε».
Η Ρωσία ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι οι δυνάμεις της κατέλαβαν δύο ακόμη οικισμούς στην περιφέρεια του Ντονέτσκ στην Ουκρανία. Εκπρόσωπος του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ υπενθύμισε με νόημα στους δημοσιογράφους τη δήλωσή του πέρυσι ότι η Ουκρανία «συρρικνώνεται» όσο δεν υπάρχει συμφωνία για παύση των εχθροπραξιών.
Μόλις ξεκινήσουν οι συνομιλίες, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το τεράστιο χάσμα απόψεων μεταξύ των δύο πλευρών σε πολλά ζητήματα. Οι όροι που είχαν συζητηθεί το 2022, όταν η Ουκρανία προσπαθούσε ακόμα να συνέλθει από την αρχική εισβολή, θα ήταν ιδιαίτερα επαχθείς για το Κίεβο. Περιλάμβαναν απαίτηση της Μόσχας για σημαντική μείωση του ουκρανικού στρατού.
Καθώς πλέον οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν σχεδόν το 20% του ουκρανικού εδάφους, ο Πούτιν επιμένει στις πάγιες απαιτήσεις του: να εκχωρήσει η Ουκρανία εδάφη, να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες ένταξης στο ΝΑΤΟ και να ανακηρυχθεί ουδέτερη χώρα.
Η Ουκρανία απορρίπτει αυτούς τους όρους ως ισοδύναμους με συνθηκολόγηση και επιδιώκει εγγυήσεις για τη μελλοντική της ασφάλεια από παγκόσμιες δυνάμεις, ιδιαίτερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες.