Οι σαρωτικοί νέοι δασμοί του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ τέθηκαν επίσημα σε ισχύ σήμερα. Ύστερα από μήνες απειλών και αναδιπλώσεων, οι αυξημένοι δασμοί για σχεδόν όλους τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ τέθηκαν σε εφαρμογή λίγο μετά τα μεσάνυχτα στη Νέα Υόρκη. Ο Τραμπ υπέγραψε την εντολή πριν από μία εβδομάδα, αλλά έπρεπε να δοθεί χρόνος στις αρχές να κάνουν τις απαραίτητες προσαρμογές ώστε να αρχίσει η συλλογή των εσόδων.
Συνολικά, οι ενέργειες του Τραμπ θα αυξήσουν τον μέσο δασμό των ΗΠΑ στο 15,2%, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Economics — πολύ πάνω από το 2,3% πέρσι και το υψηλότερο επίπεδο από την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Ύστερα από μια σειρά θυελλωδών διαπραγματεύσεων, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα αποδέχθηκαν δασμούς 15% στα προϊόντα τους, περιλαμβανομένων βασικών εξαγωγών όπως τα αυτοκίνητα, τα οποία διαφορετικά θα αντιμετώπιζαν δασμό 25%. Άλλες χώρες απλώς υπήχθησαν σε προκαθορισμένα ποσοστά, από 10% έως και πολύ υψηλότερα.
Ορισμένες ύστατες προσπάθειες κρατών να πετύχουν καλύτερες συμφωνίες απέτυχαν. Ο πρόεδρος της Ελβετίας έφυγε από την Ουάσιγκτον την Τετάρτη χωρίς επιτυχία στη μείωση του δασμού 39%, και ο Τραμπ απείλησε ότι θα διπλασιάσει τους δασμούς στα ινδικά προϊόντα σε 50% σε τρεις εβδομάδες ως τιμωρία για την αγορά ρωσικού πετρελαίου.
Οι διαπραγματεύσεις για τους δασμούς στα αγαθά από τρεις μεγάλους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ — το Μεξικό, τον Καναδά και την Κίνα — εξελίσσονται σε ξεχωριστό πλαίσιο. Ο Τραμπ έχει επίσης δεσμευτεί να ανακοινώσει σύντομα δασμούς σε κρίσιμους τομείς, περιλαμβανομένων των φαρμάκων και των ημιαγωγών.
Οι επόμενοι μήνες θα δοκιμάσουν τις προβλέψεις τόσο του Τραμπ, όσο και των επικριτών του ότι το καθεστώς δασμών θα προκαλέσει σεισμική μεταβολή στην αμερικανική οικονομία.
Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα μειώσουν τα εμπορικά ελλείμματα και θα ωθήσουν τις εταιρείες να μεταφέρουν την παραγωγή πίσω στις ΗΠΑ. Οι επικριτές του λένε ότι μπορεί να προκαλέσουν ανεξέλεγκτο πληθωρισμό και ελλείψεις στα ράφια των καταστημάτων.
Τίποτε από αυτά δεν έχει συμβεί ακόμη, αλλά πρόσφατα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχουν δυσκολίες μπροστά καθώς οι δασμοί τίθενται σε εφαρμογή.
Τα στοιχεία απασχόλησης για τον Ιούλιο έδειξαν τις μεγαλύτερες καθοδικές αναθεωρήσεις στην αύξηση θέσεων εργασίας από την πανδημία Covid-19. Η οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ επιβραδύνθηκε στο πρώτο εξάμηνο του έτους, καθώς οι καταναλωτές περιόρισαν τις δαπάνες και οι επιχειρήσεις προσαρμόστηκαν στις αλλαγές της εμπορικής πολιτικής.
Η ανεργία παραμένει χαμηλή και οι τιμές δεν έχουν εκτοξευτεί, καθώς οι εταιρείες μέχρι τώρα έχουν απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος του κόστους. Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί λένε ότι τελικά οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα επωμιστούν το βάρος.
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι έρχονται πιο δύσκολες ημέρες. Πολλές επιχειρήσεις συσσώρευαν αποθέματα πριν τεθούν οι δασμοί σε ισχύ», δήλωσε η Γουέντι Κάτλερ, αντιπρόεδρος του Asia Society Policy Institute και πρώην διαπραγματευτής εμπορίου των ΗΠΑ. Υποστήριξε ότι είναι «σχεδόν αναπόφευκτο να αυξηθούν οι τιμές» γιατί οι επιχειρήσεις είναι απίθανο να διατηρήσουν χαμηλά περιθώρια κέρδους μακροπρόθεσμα.
Πλέον, οι περισσότερες οικονομίες έχουν αποδεχθεί ότι οι υψηλότεροι δασμοί ήρθαν για να μείνουν. Πολλές έχουν δεσμεύσει επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ για να κατευνάσουν τον Τραμπ και να εξασφαλίσουν μειωμένα ποσοστά.
Ωστόσο, σημαντικές λεπτομέρειες των σχεδίων του Τραμπ παραμένουν ασαφείς. Οι εκπτώσεις στους δασμούς για αυτοκίνητα από την ΕΕ, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα δεν έχουν ακόμη κατοχυρωθεί, και μέχρι να γίνει αυτό, τα αυτοκίνητα θα υπόκεινται στη μεγαλύτερη επιβάρυνση. Οι λεπτομέρειες των δεσμεύσεων για επενδύσεις και των αλλαγών πολιτικής ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε επιμέρους αγορές των αμερικανικών προϊόντων — που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση των ελλειμμάτων — επίσης δεν έχουν ανακοινωθεί.