Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ δυσκολεύονται να συντονίσουν μια απάντηση στις παραβιάσεις του εναέριου χώρου από τη Ρωσία, με εταίρους της αμυντικής συμμαχίας να αντικρούουν δημόσια ο ένας τον άλλον.
Το βράδυ της Τρίτης, η Γερμανία προειδοποίησε για τους κινδύνους κατάρριψης ρωσικών αεροσκαφών, ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σχεδόν ταυτόχρονα άφησε να εννοηθεί ότι είναι ανοικτός σε μια πιο επιθετική στάση, υποστηριζόμενος από την Πολωνία και τις Βαλτικές Χώρες. Τη Δευτέρα, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ απείλησε με κατάρριψη εναέριων απειλών και δήλωσε ότι δεν υπάρχει «περιθώριο συζήτησης» για την πολιτική αυτή.
Η εναλλαγή αυτή αποκαλύπτει ανησυχητικές διαιρέσεις εντός της συμμαχίας, καθώς ο Βλαντίμιρ Πούτιν δοκιμάζει την αποφασιστικότητά της, σημειώνει το Bloomberg. Μια σειρά περιστατικών κατά τα οποία ρωσικά αεροσκάφη εισήλθαν στον εναέριο χώρο συμμάχων του ΝΑΤΟ έχει προκαλέσει ανησυχία στα ανατολικά σύνορα της Συμμαχίας και πέραν αυτών.
Η Εσθονία αυτή την εβδομάδα ζήτησε έκτακτες συνεδριάσεις στο ΝΑΤΟ και στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, μετά την παραμονή τριών ρωσικών μαχητικών στον εναέριο χώρο της χώρας επί 12 λεπτά, επάνω από τον Φινλανδικό Κόλπο την Παρασκευή. Το περιστατικό σημειώθηκε λίγες εβδομάδες αφότου ρωσικά drones παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Πολωνίας και της Ρουμανίας.
Συνολικά, τα περιστατικά αυτά αυξάνουν την πίεση στη Βορειοατλαντική Συμμαχία να διαμορφώσει μια πειστική απάντηση. Χωρίς σαφές σχέδιο αντίδρασης, η Συμμαχία θα δυσκολευθεί να διατηρήσει αξιόπιστη αποτροπή.
Σε αντίθεση όμως με άλλους εταίρους, η Γερμανία ζητεί προσεκτική προσέγγιση. Ο υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους δήλωσε ότι οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ διατρέχουν τον κίνδυνο να οδηγηθούν «υπνοβατώντας» στην «παγίδα κλιμάκωσης» του Πούτιν, εάν ανοίξουν πυρ κατά ρωσικών αεροσκαφών.
«Πρόχειρες απαιτήσεις να καταρρίψουμε κάτι από τον ουρανό ή να επιδείξουμε δύναμη είναι αυτή τη στιγμή λιγότερο χρήσιμες από οτιδήποτε άλλο», είπε σε συνέντευξη Τύπου στο Βερολίνο το βράδυ της Τρίτης, πλάι στον Σουηδό ομόλογό του Παλ Γιόνσον. «Η νηφαλιότητα δεν είναι δειλία ούτε φόβος, αλλά ευθύνη απέναντι στη χώρα σου και απέναντι στην ειρήνη στην Ευρώπη».
Άλλοι σύμμαχοι ζητούν πιο αποφασιστική στάση, ώστε να σταλεί μήνυμα στο Κρεμλίνο. Ο πρόεδρος της Λετονίας Ένγκαρς Ρινκέβιτς κάλεσε την Τρίτη σε «επίδειξη ισχύος» από το ΝΑΤΟ ως απάντηση στις ρωσικές παραβιάσεις. «Πιστεύω ότι πρέπει να αναβαθμιστούν οι κανόνες εμπλοκής, ώστε αν η Ρωσία συνεχίσει, η χρήση πυρών να είναι μια εναλλακτική», δήλωσε σε συνέντευξή του στο Bloomberg TV.
Το τελευταίο περιστατικό έγινε γνωστό την Τετάρτη, όταν στρατιωτικό αεροσκάφος που μετέφερε την Ισπανίδα υπουργό Άμυνας Μαργκαρίτα Ρόμπλες υπέστη παρεμβολές στο GPS καθ’ οδόν προς τη Λιθουανία. Αυτό συνέβη μετά την εμφάνιση αρκετών μεγάλων drones το βράδυ της Δευτέρας, που προκάλεσαν την αναστολή λειτουργίας του αεροδρομίου της Κοπεγχάγης.
Οι διακοπές του GPS είναι σχετικά συχνές στην Ανατολική Ευρώπη, ιδίως από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Αεροσκάφος που μετέφερε την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπέστη παρόμοιο περιστατικό κατά την προσέγγισή του στο αεροδρόμιο του Πλόβντιβ στη Βουλγαρία στα τέλη Αυγούστου, ένα από τα εκατοντάδες ανάλογα περιστατικά που αναφέρονται κάθε χρόνο.
Ο Τραμπ πρόσθεσε το βάρος του στη συζήτηση κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη την Τρίτη. Όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο αν στηρίζει την κατάρριψη ρωσικών αεροσκαφών από συμμάχους του ΝΑΤΟ, απάντησε «Ναι, στηρίζω».
Ωστόσο, η αμερικανική θέση παραμένει ασαφής. Ο Τραμπ αρνήθηκε να δηλώσει αν ο Λευκός Οίκος θα υποστήριζε το ΝΑΤΟ εάν εμπλεκόταν με ρωσικά αεροσκάφη στον εναέριο χώρο του, λέγοντας ότι αυτό «εξαρτάται από τις περιστάσεις».
Λίγες ώρες πριν από τις δηλώσεις Τραμπ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο αντέκρουσε την τοποθέτηση του Πολωνού πρωθυπουργού Τουσκ, ότι η χώρα του είναι έτοιμη να καταρρίψει ξένα αεροσκάφη που εισέρχονται στην επικράτειά της. Η πολιτική του ΝΑΤΟ είναι να αναχαιτίζει ξένα αεροσκάφη που δεν επιτίθενται, και όχι να τα καταρρίπτει, σύμφωνα με τον Ρούμπιο.
Νωρίτερα την Τρίτη, το ΝΑΤΟ εξέδωσε ανακοίνωση υποσχόμενο «ισχυρή» απάντηση στις ρωσικές παραβιάσεις, αναφέροντας ότι θα χρησιμοποιήσει όλες τις επιλογές, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών, για να αμυνθεί -θέση που συνάδει με εκείνη του Τουσκ.
Ο πρόεδρος της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ προέτρεψε τους συμμάχους «να μην αντιδράσουν υπερβολικά, αλλά να είναι αρκετά σθεναροί, διότι το μόνο που καταλαβαίνει η Ρωσία είναι η ισχύς», όπως είπε σε συνέντευξη στο Bloomberg TV.
Στην αντίπερα όχθη της συζήτησης, το Κρεμλίνο αισθάνεται την πίεση από την πιο έντονη υποστήριξη του Τραμπ προς την Ουκρανία. Σε ανάρτησή του την Τρίτη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι πιστεύει πως η Ουκρανία -με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης- είναι σε θέση όχι μόνο να αντεπιτεθεί αλλά και να ανακτήσει όλα τα εδάφη που κατέλαβε η Ρωσία από την εισβολή του 2022, και ίσως περισσότερα.
«Ο Πούτιν και η Ρωσία αντιμετωπίζουν ΜΕΓΑΛΟ οικονομικό πρόβλημα και αυτή είναι η στιγμή για την Ουκρανία να δράσει», είπε ο Τραμπ στην ανάρτηση.
Η Μόσχα αντέδρασε, με τον εκπρόσωπο του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, να δηλώνει ότι η χώρα διατηρεί την «ανθεκτικότητα και σταθερότητά της». Το σημαντικότερο, σύμφωνα με άτομο που γνωρίζει τις συζητήσεις στο Κρεμλίνο, είναι ότι ο Τραμπ παραμένει προσκολλημένος στην απόφασή του να μην εμπλακεί άμεσα στον πόλεμο με την Ουκρανία.
Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ χαιρέτισε την αλλαγή τόνου από τον Τραμπ, δηλώνοντας στο ραδιόφωνο Deutschlandfunk την Τετάρτη ότι ο Αμερικανός πρόεδρος «εξάγει τα ορθά συμπεράσματα» από τις ανεπιτυχείς προσπάθειές του να ωθήσει τον Πούτιν προς την ειρήνη.
Για το γερμανικό μέλος του ΝΑΤΟ, αυτό σημαίνει προσοχή και αποφυγή παγίδευσης από το Κρεμλίνο.