Λίγο προτού ολοκληρωθεί η ομιλία που απηύθηνε ενώπιον της... ημι-άδειας Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ο Βενιαμίν Νετανιάχου, το πρακτορείο Reuters μετέδωσε ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ισραήλ και Συρίας για τη διευθέτηση των συνοριακών τους διαφορών στη νότια Συρία βρίσκονται σε αδιέξοδο. Η αιτία φέρεται να ήταν το αίτημα του Ισραήλ να συστήσει μόνιμο «ανθρωπιστικό διάδρομο» από το έδαφός του έως την επαρχία Σουέιντα της νότιας Συρίας, όπου κατοικεί συμπαγής πληθυσμός Δρούζων.
Πρόκειται για την τελευταία εξέλιξη μιας σειράς επαφών που δρομολογήθηκαν παρασκηνιακά από την αμερικανική διπλωματία κατά τους τελευταίους μήνες και πραγματοποιήθηκαν στο Μπακού, στο Παρίσι και στο Λονδίνο μεταξύ Ισραήλ και Συρίας, με κύριους συνομιλητές τον Ισραηλινό υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ και τον Σύρο υπουργό Εξωτερικών Ασάντ Αλ-Σαϊμπάνι.
Ωστόσο, όλα δείχνουν ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θεωρεί πως το περιθώριο της φετινής Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ενέχει το κατάλληλο momentum για να «κλείσει» μια συμφωνία συνοριακών διευθετήσεων μεταξύ Ισραήλ και Συρίας, που θα μπορούσε να επιστεγαστεί ακόμα και από μια εντυπωσιακή τριμερή συνάντηση των Τραμπ, Νετανιάχου και Αλ-Σάρα.
Τι επιδιώκει η Συρία
Το βασικό αίτημα της συριακής κυβέρνησης είναι η απόσυρση των ισραηλινών στρατευμάτων που εγκαταστάθηκαν στη νεκρή ζώνη των Υψιπέδων του Γκολάν και στη νότια Συρία από τις αρχές Δεκεμβρίου 2024, μόλις κατέρρευσε το καθεστώς Άσαντ. Ζητά επίσης την επιστροφή της διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης στη νεκρή ζώνη και να απορριφθεί κάθε σκέψη περί αυτονομίας των Δρούζων – γεγονός που θα ενθάρρυνε φυγόκεντρες τάσεις των Κούρδων και των Αλαουιτών στις βόρειες συριακές επαρχίες.
Βασικό επιχείρημα της Δαμασκού είναι ότι το νέο καθεστώς απομάκρυνε την παρουσία του Ιράν από τη συριακή επικράτεια – και επομένως, «δεν εξηγούνται πλέον οι ισραηλινές ανησυχίες για την ασφάλειά του», όπως έχει δηλώσει κατά καιρούς ο πρόεδρος Αλ-Σάρα.
Τι επιδιώκει το Ισραήλ
Αντιθέτως, το Ισραήλ δεν έχει πειστεί ότι το καθεστώς Αλ-Σάρα ελέγχει πλήρως τη Συρία και, ως εκ τούτου, κάθε συμφωνία με τη σημερινή κυβέρνηση της Δαμασκού ενδέχεται να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα, που θα προκαλέσουν νέους κινδύνους για την ισραηλινή ασφάλεια, όταν η Συρία θα γνωρίσει νέες καθεστωτικές ανατροπές.
Με βάση αυτό το κριτήριο, οι Ισραηλινοί ζητούν να θεσπιστεί ζώνη απαγόρευσης πτήσεων και απαγόρευση της παρουσίας συριακών στρατιωτικών δυνάμεων στην νότια Συρίς. Απορρίπτουν, επίσης, την ιδέα να αποσυρθεί ο ισραηλινός στρατός από τη νεκρή ζώνη - και οπωσδήποτε όχι από τους συριακούς πρόποδες των Υψιπέδων του Γκολάν – ενώ, τέλος, επιδιώκεται να αποδοθεί ευρεία αυτονομία στους Δρούζους της επαρχίας Σουέιντα, θέτοντάς τους υπό την προστασία του.
Παράλληλα, επί του πεδίου η ισραηλινή στρατιωτική διείσδυση πέτυχε ήδη τον σχηματισμό δρουζικής πολιτοφυλακής, δυναμικότητας περίπου χιλίων Δρούζων μισθοφόρων, υπό την ηγεσία του τοπικού σεΐχη Χικμάτ Αλ-Χίτζρι της επαρχίας Σουέιντα, ο οποίος είχε προαναγγείλει ότι προχθές Πέμπτη 25/9 θα ανακοίνωνε επισήμως την «αυτοδιάθεση» των ομοεθνών του της νότιας Συρίας – κίνηση που μετατέθηκε «μέχρι νεωτέρας», προφανώς κατόπιν ισραηλινών προτροπών και διαβεβαιώσεων.
Εντονο παρασκήνιο
Ωστόσο, παρά τις πολλές δυσοίωνες εξελίξεις, οι παρασκηνιακές επαφές Ισραήλ-Συρίας τυπικά φέρεται να συνεχίζονται, πρώτιστα για να μη δυσαρεστηθούν οι Αμερικανοί διαμεσολαβητές - και, όπως όλα δείχνουν, κατά την κρίσιμη κατ’ ιδίαν συνάντηση των Τραμπ-Νετανιάχου μεθαύριο Δευτέρα (29/9), εκτός από την κατάσταση στη Γάζα, στο τραπέζι θα τεθεί και το διαπραγματευτικό πινγκ-πονγκ Ισραήλ-Συρίας, το οποίο μάλλον δεν μπορεί να συνεχίζεται επ’ αόριστον.
ΠΗΓΗ: DEUTSCHE WELLE