Η βασική αποστολή για τον διάδοχο του Μπόρις Τζόνσον

Οι σύνοδοι των G7 και του ΝΑΤΟ που τελείωσαν την περασμένη εβδομάδα, ήταν το κύκνειο άσμα του Μπόρις Τζόνσον ως ηγέτη του Ηνωμένου Βασιλείου. Την επόμενη φορά που θα συνεδριάσουν οι επικεφαλής της δυτικής συμμαχίας, θα έχουν να κάνουν με έναν άλλον βρετανό πρωθυπουργό –τον τέταρτο από το 2016. Ή πιθανότατα τον πέμπτο εάν υπάρξει υπηρεσιακός πρωθυπουργός μεταξύ του Τζόνσον και του «μόνιμου» διαδόχου του. Ή ίσως και τον έκτο, εάν διενεργηθούν γενικές εκλογές από τώρα μέχρι το επόμενο καλοκαίρι.

Οι βρετανοί αξιωματούχοι που φθάνουν σε ένα διεθνές συνέδριο θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις ημισοβαρές ερωτήσεις που παραδοσιακά ταλάνιζαν τους Ιταλούς. Θυμίστε μου, ποιος είναι τώρα ο πρωθυπουργός σας; Λέει τίποτα ή είναι καραγκιόζης; Πόσο περιμένετε να αντέξει;

Οι χώρες μπορούν να ξεπεράσουν αυτού του είδους την εσωτερική αστάθεια εάν εμφανιστούν ισχυρές και σίγουρες από άλλες απόψεις. Η Ιαπωνία είχε επτά πρωθυπουργούς την δεκαετία του 1980, όταν η οικονομία της χώρας άκμαζε. Αλλά η Βρετανία του Τζόνσον είναι μια προβληματική χώρα σε επικίνδυνους καιρούς. Ο πληθωρισμός του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ο υψηλότερος των χωρών της G7 και η προβλεπόμενη ανάπτυξη το επόμενο έτος, σύμφωνα με το ΔΝΤ, θα είναι η χαμηλότερη στην ομάδα των 7 ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου.

Για τους περισσότερους ξένους παρατηρητές, η ρίζα όλων αυτών των προβλημάτων είναι προφανής. Η ψηφοφορία για το Brexit το 2016 αποσταθεροποίησε την πολιτική της Βρετανίας, έβλαψε σοβαρά την οικονομία και διέρρηξε τις εμπορικές και διπλωματικές σχέσεις της χώρας με τους Ευρωπαίους εταίρους της.

Ο Τζόνσον, φυσικά, ηγήθηκε της εκστρατείας υπέρ του Brexit. Το γεγονός πως τώρα αναγνωρίζεται ευρύτερα ως κατά συρροήν ψεύτης, βαθιά ανεύθυνος και ανίκανος να παραδεχθεί σκληρές επιλογές, μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση το «επίτευγμα» του. Μήπως η γόνιμη ανεντιμότητα του και η άρνηση του να κοιτάξει κατάματα τα γεγονότα, επεκτάθηκε και στον τρόπο με τον οποίον πραγματοποίησε την εκστρατεία του υπέρ του Brexit;

Αλλά αυτό που είναι προφανές στο εξωτερικό, εξακολουθεί να είναι ανείπωτο στο εσωτερικό. Ο Κ. Στάρμερ, ηγέτης της αντιπολίτευσης των Εργατιών, έχει αποφασίσει πως σε καμία περίπτωση δεν θα αφήσει να εννοηθεί πως το Brexit ήταν ένα λάθος και θα πρέπει να αντιστραφεί. Ως τακτικός υπολογισμός αυτό μπορεί να έχει λογική, αφού αν ξανα-ανοίξει το θέμα του Brexit, οι Tories, που παραπαίουν, θα βρουν θέμα για να κάνουν εκστρατεία. Αλλά σε πολιτικούς και οικονομικούς όρους, σημαίνει πως η Βρετανία θα συνεχίσει να είναι φορτωμένη με τη βασική «κληρονομιά» που άφησε ο Τζόνσον, για το προβλέψιμο μέλλον. Ο υπερεπιφυλακτικός Στάρμερ απέκλεισε ακόμα και το ενδεχόμενο επανένταξης στην ενιαία αγορά της ΕΕ ή στην τελωνειακή ένωση, ή την ελεύθερη μετακίνηση της εργασίας εντός της Ευρώπης. Όπως άρεσε στην προκάτοχο του Τζόνσον, Τερέζα Μέι, να λέει, «Brexit σημαίνει Brexit».

Ένας νέος Βρετανός πρωθυπουργός θα έχει την ευκαιρία να βελτιώσει τις προσωπικές σχέσεις με βασικούς Ευρωπαίους ηγέτες –ιδιαίτερα με τον Εμμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας. Αλλά, ενώ αυτό αποτελεί οπωσδήποτε πιθανότητα, ωστόσο δεν είναι κάτι δεδομένο. Το Συντηρητικό κόμμα θα μπορούσε κάλλιστα να επιλέξει έναν σκληροπυρηνικό του Brexit ως επόμενο πρωθυπουργό –έναν που θα παρέτεινε την αντιπαράθεση με την ΕΕ αναφορικά με το πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας. Το γεγονός πως αυτό το πρωτόκολλο, το οποίο συμφωνήθηκε υπό τον Τζόνσον, πράγματι δημιουργεί εσωτερικό τελωνειακό σύνορο εντός του Ηνωμένου Βασιλείου (κάτι που ο ίδιος πάντα αρνούνταν) είναι ένα άλλο κομμάτι της δηλητηριώδους κληρονομιάς που αφήνει ο απερχόμενος πρωθυπουργός στον διάδοχό του.

Η μία ξένη πρωτεύουσα στην οποία θα λείψει πραγματικά ο Τζόνσον είναι το Κίεβο. Μεταξύ των ξένων κυβερνήσεων, το Ηνωμένο Βασίλειο, ηγούμενο από τον πρωθυπουργό του, υπήρξε μια από τις πιο υποστηρικτικές προς την Ουκρανία, τόσο σε διπλωματικό, όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο. Τις τελευταίες εβδομάδες ο Τζόνσον εμφανίζονταν συχνά πιο ευτυχισμένος στην Ουκρανία απ’ ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά η ισχυρή υποστήριξη της Βρετανίας προς την Ουκρανία αντανακλά μια σθεναρή διακομματική συναντίληψη που είναι σχεδόν βέβαιο πως θα συνεχιστεί, ασχέτως του ποιος θα γίνει επόμενος πρωθυπουργός.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως η επιλογή του επόμενου πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου είναι άσχετη με την κρίση στην Ουκρανία. Αντιθέτως, όποιος αντικαταστήσει τον Τζόνσον στον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στρητ, θα μπει κατ’ ευθείαν στην πιο επικίνδυνη γεωπολιτική κρίση από το τέλος του ψυχρού πολέμου.

Ο επόμενος ηγέτης της Βρετανίας θα χρειαστεί ψύχραιμη, ακλόνητη κρίση, μια ικανότητα να χτίζει σχέσεις με τους συμμάχους και μια κατανόηση των κινδύνων. Αυτές είναι ποιότητες που κάποτε θεωρούνταν δεδομένες για έναν πρωθυπουργό της Βρετανίας. Αλλά βλέποντας τους διεκδικητές που ήδη διαγκωνίζονται για να διαδεχθούν τον Τζόνσον, είναι δύσκολο να είσαι αισιόδοξος πως ο επόμενος ή η επόμενη πρωθυπουργός θα αρθεί στο ύψος των περιστάσεων.

© The Financial Times Limited 2022. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation