Έχουν κλείσει σχεδόν δύο μήνες από τότε που προειδοποιήσαμε ότι στην Ουκρανία, «Με ευθύνη της Ευρώπης, η ειρήνη θα αργήσει». Μέχρι τώρα, οι εξελίξεις μάς δικαιώνουν απολύτως.
Δυστυχώς, βρισκόμαστε στη φάση της ιλαροτραγωδίας. Οι πολιτικές ηγεσίες των μεγάλων κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Μεγάλης Βρετανίας εμφανίζονται να πρωταγωνιστούν σε ένα θέατρο του παραλόγου, στο πλαίσιο του οποίου προβάλλουν ανεδαφικές -έως και κωμικές για τους επαΐοντες- απαιτήσεις, συνοδεύοντάς τες με εξίσου ανεδαφικές απειλές, απέναντι στη Ρωσία.
Ζητούν από τον επιτιθέμενο να δώσει ανάσες ανακούφισης στον αμυνόμενο, με μια «άνευ όρων» εκεχειρία 30 ημερών, την ώρα που οι Ρώσοι βρίσκονται σε απόσταση 2-3 χιλιομέτρων από την περιφέρεια του Ννιποπετρόφσκ, ενώ απειλούν ξανά το Σούμι και το Χάρκοβο, δύο ακόμη κρίσιμες περιφέρειες.
Η πρόσφατη «προειδοποίηση» των Ρώσων προς τους Ουκρανούς, ότι μπορεί οι τέσσερις υπό ρωσική κατοχή περιφέρειες να γίνουν προσεχώς έξι ή και οκτώ, δεν είναι κούφια. Γιατί λοιπόν να σταματήσουν και μάλιστα άνευ όρων;
Επιδιώκουν επίσης οι Ευρωπαίοι τη σύναψη μιας ειρήνης που (σύμφωνα με το σχέδιο που παρουσίασαν προ καιρού), θα την υπέγραφε μόνο ο ηττημένος ενός πολέμου που έχει απαρνηθεί τις επιδιώξεις του.
Κι αυτό ενώ α) είναι σαφές ότι η Ρωσία έχει το πάνω χέρι στα πεδία των μαχών και β) είναι ολοφάνερο πως θεωρεί τον πόλεμο στην Ουκρανία «υπαρξιακό» για την ασφάλειά της και δεν προτίθεται να κάνει παραχωρήσεις ούτε στην ουδετερότητα της Ουκρανίας ούτε σε θέματα παρουσίας του ΝΑΤΟ στο έδαφός της.
Ταυτόχρονα οι Ευρωπαίοι απειλούν τον Πούτιν με το... 17ο πακέτο κυρώσεων, όταν είναι προφανές ότι τα προηγούμενα 16 δεν πέτυχαν τον στόχο τους. Γιατί το 17ο θα κάνει τη διαφορά, ουδείς μπορεί να εξηγήσει.
Τέλος, διακηρύσσουν τη δήθεν αμέριστη υποστήριξή τους στην Ουκρανία, παρότι έχει ήδη καταστεί εμφανές ότι δεν έχουν την πρόθεση (με μόνη εξαίρεση Βρετανούς και Γάλλους) να στείλουν έστω 5.000-10.000 στρατιώτες σε ουκρανικό έδαφος ως «ειρηνοποιούς», αλλά ούτε και να παράσχουν εγγυήσεις ασφαλείας στον Ζελένσκι, παρά μόνο αν έχουν την πλήρη συμπαράταξη των ΗΠΑ.
Στο μεταξύ, η ανθρώπινη τραγωδία στα μέτωπα συνεχίζεται, χωρίς η συνέχισή της να ενοχλεί πολιτικά, καθόσον σκοτώνονται Ρώσοι και Ουκρανοί.
Η σκληρή πραγματικότητα στο ξεκίνημα των θερινών επιχειρήσεων
Στο πλαίσιο αυτό, είναι μάλλον θλιβερό ότι όσα συμβαίνουν, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις συνομιλίες της Παρασκευής στην Κωνσταντινούπολη, αποτελούν κινήσεις… δημοσίων σχέσεων της κάθε πλευράς, με τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ. Ο οποίος, γνωρίζοντας πολύ καλά πώς έχουν τα πράγματα, δήλωσε, πριν ακόμη ξεκινήσουν οι δήθεν διαπραγματεύσεις, ότι ειρήνη μπορεί να προκύψει μόνο μετά από συνάντηση δική του με τον Πούτιν.
Δυστυχώς για τους Ευρωπαίους, ο Τραμπ, που μπροστά σε εκείνους αρχίζει να φαντάζει πλέον ως ειδήμων της ρεαλιστικής εξωτερικής πολιτικής, έχει απόλυτο δίκιο. Ίσως, μετά από 15-20 χρόνια (αν και πολύ αμφιβάλλουμε, έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα), η «Ενωμένη Ευρώπη» να θεωρείται υπολογίσιμος συνομιλητής από τον τότε Ρώσο πρόεδρο. Σήμερα, όμως, δεν είναι. Ούτε η Ευρώπη ούτε, πολύ περισσότερο, η Ουκρανία.
Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα, την οποία οι πολιτικές ηγεσίες γνωρίζουν. Κάποιοι όμως προτιμούν να κάνουν πως δεν καταλαβαίνουν, παίζοντας τους μικρούς Ναπολέοντες, όπως κάνουν συχνά άλλοτε ο Μακρόν, άλλοτε ο Στάρμερ, εσχάτως και ο νέος Γερμανός καγκελάριος Μερτς.
Για λόγους πολιτικούς, καθώς έχει απέναντί του όλα τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ αλλά και το κατεστημένο των γερακιών της «βαθιάς» εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται πως προτιμά να μην τραβήξει το σχοινί.
Σήμερα Δευτέρα, θα έχει τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πούτιν, μετά με τον Ζελένσκι. Ωστόσο, ελάχιστοι αναμένουν κάποια συνταρακτική εξέλιξη. Το πιθανότερο είναι ότι θα αποδειχθεί άλλο ένα επεισόδιο στο παιχνίδι των εντυπώσεων.
Αλλά και ο Πούτιν παίζει σε αυτό το παιχνίδι (με τρόπο που να τον κρατάει στην «καλή πλευρά» του Τραμπ), διότι δεν έχει τίποτα να χάσει, εφόσον δεν διακόπτει τις εχθροπραξίες. Τόσο ο ένας όσο και ο άλλος άλλωστε μάλλον γνωρίζουν ότι με τις θερινές στρατιωτικές επιχειρήσεις, δηλαδή τις νέες ρωσικές επιθέσεις, είναι πολύ πιθανό ότι η Ουκρανία θα βρεθεί σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση.
Τόσο δύσκολη που να τους υποχρεώσει, μαζί με τους Ευρωπαίους, να κάτσουν στο τραπέζι για μια πραγματική διαπραγμάτευση, η οποία, όπως συμβαίνει πάντα, θα στηρίζεται σε δύο παράγοντες. Στα τετελεσμένα του πεδίου μάχης και στους συσχετισμούς ισχύος μεταξύ των δύο πλευρών.
Πιθανώς, όσο κι αν ακούγεται αφόρητα υποκριτικό, το ίδιο να αναμένουν και οι δήθεν «σθεναροί» Ευρωπαίοι ηγέτες. Μια κατάσταση στα πρόθυρα της συντριβής, που θα τους επιτρέψει ίσως να δικαιολογήσουν την ετεροβαρή συμφωνία, ως απαραίτητη για τη «διάσωση» της υπόλοιπης Ουκρανίας.
Υπάρχει ένα ενδεχόμενο οι εξελίξεις να επιταχυνθούν, αλλά μόνον εάν οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες βρίσκονται κοντά στο συμπέρασμα ότι μια κατάρρευση του μετώπου, σε βάρος της Ουκρανίας, βρίσκεται προ των πυλών. Σε άλλη περίπτωση, οι Ευρωπαίοι θα περιμένουν ένα μικρό θαύμα και οι Ρώσοι την έκβαση των θερινών επιχειρήσεών τους.
Η περιπέτεια με τους Χούθι και η «τουρκολαγνία» της Ευρώπης
Όσοι διαβάζουν δημοσιεύματα που προέρχονται από τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ και ελπίζουν ότι μπορεί να αλλάξει η κατάσταση, επειδή θα πειστούν να παρέμβουν οι Ηνωμένες Πολιτείες με αποφασιστική υποστήριξη σε στρατιωτικό υλικό, το πιθανότερο είναι να απογοητευθούν.
Ο Τραμπ έληξε πρόσφατα τη σύντομη στρατιωτική περιπέτεια των ΗΠΑ με τους Χούθι της Υεμένης, διάρκειας περίπου 30 ημερών, σαλπίζοντας αποχώρηση και βαφτίζοντάς την… νίκη. Το έκανε διότι οι στρατιωτικοί του σύμβουλοι διαπίστωσαν πως δαπανήθηκαν δισεκατομμύρια μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα και κινδύνευσαν να καταρριφθούν αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη, χωρίς να υπάρχει σοβαρό αποτέλεσμα στην καταστροφή των στρατιωτικών δυνατοτήτων των Χούθι.
Το κυριότερο, διαπίστωσαν ότι κατόπιν του πολέμου στην Ουκρανία και της αφειδούς παροχής αμερικανικών όπλων προς το Ισραήλ, ο ρυθμός κατανάλωσης πυρομαχικών ενάντια στους Χούθι απειλούσε τις εφεδρείες αποθεμάτων που πρέπει να έχει η υπερδύναμη για «απειλές στην Ασία», δηλαδή για μια κινεζική κίνηση στην Ταϊβάν.
Εξαιρετικά ενδιαφέρον και αποκαλυπτικό το σχετικό ρεπορτάζ των New York Times, το οποίο συμπυκνώνει επίσης και τις μεταβολές που έχουν σημειωθεί όσον αφορά στην υπεροχή του αμερικανικού πολεμικού υλικού απέναντι στους αντιπάλους του.
Με αυτά τα δεδομένα, είναι σχεδόν απίθανο η αμερικανική διοίκηση να συνεχίσει τη δαπάνη δεκάδων δισ. σε πολεμικό υλικό, για έναν πόλεμο που δεν μπορεί να κερδηθεί, στην Ουκρανία.
Ορισμένοι ίσως υποστηρίξουν ότι η Ευρώπη πρέπει να συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία, υπέρ του «διεθνούς δικαίου», κόντρα στον «ανάλγητο» Τραμπ. Πρόκειται για άποψη που θα είχε ίσως μια ιδεολογική βάση, εάν πράγματι η Ευρώπη στήριζε σε κάθε περίπτωση αυτή την πολιτική αξιών.
Η «τουρκολαγνεία», όμως, που επιδεικνύει τους τελευταίους μήνες η Ευρώπη, παραγνωρίζοντας πλήρως τις κατάφωρες παραβάσεις του διεθνούς δικαίου εναντίον της χώρας μας και της Κύπρου (κρατών-μελών της ΕΕ, σε αντίθεση με την Ουκρανία), αλλά και οι «ρεβεράντζες» προς το Αζερμπαϊτζάν του Ιλχάμ Αλίγιεφ (που αποτελεί μια μικρογραφία του Πούτιν), λόγω φυσικού αερίου, δεν επιτρέπουν πλέον τέτοιες αφέλειες.
Στην περίπτωση της Τουρκίας, όμως, δεν είναι μόνο το μέγεθος του στρατού και της αμυντικής βιομηχανίας της που την καθιστά ελκυστική στους Ευρωπαίους. Είναι και η προθυμία της να «βάζει στη φωτιά» ανθρώπινο δυναμικό, σε πλήρη αντιδιαστολή με τις χώρες της ΕΕ, που έχουν πλέον, με τις προαναφερθείσες εξαιρέσεις, πλήρη αποστροφή προς τον κίνδυνο απωλειών, παρά τα παχιά λόγια ορισμένων ηγετών.
Η έλλειψη ρεαλισμού που συνεχίζει να επιδεικνύει η Ευρώπη δεν οφείλεται λοιπόν στον ιδεαλισμό της, αλλά στις συνταρακτικές επιπτώσεις που θα έχει το φιάσκο της Ουκρανίας στις πολιτικές καριέρες όσων στήριξαν άκριτα αυτό τον πόλεμο.
Εξαίρεση σε αυτό τον «κανόνα» αποτελούν σχεδόν αποκλειστικά οι μικρές δημοκρατίες της Βαλτικής. Οι οποίες, λόγω έκτασης, συνοριακής θέσης, πληθυσμιακής συγκρότησης (το 20-23%% των Εσθονών είναι ρωσικής εθνότητας, ενώ στη Λετονία το ποσοστό αυτό φτάνει το 24-24,5%), αλλά και ιστορίας, έχουν σοβαρούς λόγους να φοβούνται τη «δορυφοροποίησή» τους, καθώς επέλεξαν να διαρρήξουν πλήρως τη σχέση τους με τη Ρωσία.