Τυράκι στην Τουρκία προσφέρει ο Χριστοδουλίδης με στόχο το ΝΑΤΟ

Η Κύπρος θέλει να αξιοποιήσει την επικείμενη προεδρία της στο Συμβούλιο της ΕΕ για να μειώσει τις εντάσεις με την Τουρκία, σε αντάλλαγμα για πρόοδο στην ένταξή της στο ΝΑΤΟ, δήλωσε στο Politico ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης.

Το κλειδί είναι να συμφωνήσει η Τουρκία να επιτρέψει στην Κύπρο να ενταχθεί στο πρόγραμμα Συνεργασία για την Ειρήνη (Partnership for Peace – PfP), το οποίο θεωρείται ως το πρώτο βήμα προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Στη συνέχεια, η Κύπρος θα άρει σταδιακά τα εμπόδια στη στενότερη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας.

«Μπορούμε να οραματιστούμε μια προσέγγιση βήμα προς βήμα, με βήματα από την Τουρκία για την ένταξη της Κύπρου στο PfP και, παράλληλα, θετικά βήματα στις σχέσεις ΕΕ–Τουρκίας, πάντοτε σε συνάρτηση με την επανέναρξη των συνομιλιών για λύση του Κυπριακού εντός του συμφωνημένου πλαισίου», δήλωσε ο Χριστοδουλίδης σε συνέντευξη στο προεδρικό μέγαρο την περασμένη εβδομάδα.

Ο Χριστοδουλίδης σημείωσε ότι έχει ήδη συζητήσει την πρόταση αυτή με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, καθώς και με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς.

Ο Χριστοδουλίδης χαρακτήρισε την ένταξη της Κύπρου στη Συμμαχία «φυσική εξέλιξη», κάτι που όμως δεν έχει συμβεί λόγω «πολιτικών συνθηκών». Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ μπορούν να ασκήσουν βέτο στην υποψηφιότητα μιας χώρας για ένταξη στη Συμμαχία και η Τουρκία αρνείται να επιτρέψει την είσοδο της Κύπρου.

Η Κύπρος, μαζί με την Ελλάδα, μπλοκάρει την υποψηφιότητα της Τουρκίας για συμμετοχή σε κοινές προμήθειες που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα της ΕΕ «Δράση για την Ασφάλεια της Ευρώπης» (Security Action for Europe – SAFE), ύψους 150 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, ο Χριστοδουλίδης σημείωσε ότι «είναι η Τουρκία που έχει αποκλείσει τον εαυτό της» από το SAFE, καθώς δεν έχει καταλήξει σε συμφωνία ασφάλειας με την ΕΕ. «Υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για τη συμμετοχή στο SAFE, όπως και στη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ· δεν είναι à la carte».

Η Ελλάδα όσο και η Κύπρος αρνούνται επίσης να επιτρέψουν στην Τουρκία να ενταχθεί στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (European Defence Agency – EDA), έναν διακυβερνητικό φορέα της ΕΕ. Σε αντίποινα, η Τουρκία εμποδίζει το ΝΑΤΟ να διαμοιράζεται διαβαθμισμένες πληροφορίες με τον EDA, θυμίζει το Politico.

Ορισμένοι διπλωμάτες στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ ανησυχούν ότι η κυπριακή προεδρία θα επιδεινώσει τις μακροχρόνιες εντάσεις με την Τουρκία, σε μια περίοδο κατά την οποία η ΕΕ επιδιώκει να ενισχύσει τις αμυντικές της δυνατότητες και στοχεύει σε στενότερη στρατιωτική συνεργασία με την Άγκυρα.

Όταν η Κύπρος αναλάβει την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου τον Ιανουάριο, θα καθορίσει την ατζέντα των συνεδριάσεων των υπουργών της ΕΕ και θα ηγηθεί των διαπραγματεύσεων για την ευρωπαϊκή νομοθεσία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ο κ. Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι η χώρα του έχει πλήρη επίγνωση του θεσμικού της ρόλου και ότι είναι έτοιμος να προσκαλέσει τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην άτυπη συνεδρίαση του Συμβουλίου, η οποία θα πραγματοποιηθεί στην Κύπρο στις 23-24 Απριλίου.

Παρότι η Κύπρος δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ, σκοπεύει να θέσει την άμυνα, την ασφάλεια και τον πόλεμο στην Ουκρανία στην κορυφή της ατζέντας της προεδρίας της. Ένα βασικό ζήτημα θα είναι η διαμόρφωση μιας απάντησης της ΕΕ στο ειρηνευτικό σχέδιο για την Ουκρανία που προωθεί ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, μια προσπάθεια που ο Χριστοδουλίδης χαρακτήρισε «όχι τέλεια, αλλά είναι σημαντικό να υπάρχει μια πρόταση στο τραπέζι».

«Η εκλογή του Τραμπ στέλνει ένα μήνυμα στην ΕΕ ότι η Αμερική δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη, επομένως, ως ΕΕ, πρέπει να κάνουμε περισσότερα και να συνεργαστούμε περισσότερο μεταξύ μας ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε οποιεσδήποτε προκλήσεις. Με αυτόν τον τρόπο, είσαι και πιο χρήσιμος στους Αμερικανούς», είπε.

Παρά το γεγονός ότι δεν ανήκει στη Συμμαχία, ο Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι η Κύπρος συνεργάζεται με τις ΗΠΑ ώστε ο οπλισμός της και η οργάνωση της Εθνικής Φρουράς να πληρούν τα πρότυπα του ΝΑΤΟ, έως ότου η πολιτική κατάσταση επιτρέψει την ένταξή της.

Η Λευκωσία ενισχύει σημαντικά τους δεσμούς της με τις ΗΠΑ, ιδίως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, απομακρυνόμενη από τους ιστορικούς δεσμούς με τη Μόσχα.

Η κυπριακή προεδρία θα πιέσει επίσης για δράσεις που θα οδηγήσουν στον τερματισμό της διαίρεσης του νησιού. Η πιο πρόσφατη προσπάθεια διαπραγμάτευσης για μια διευθέτηση απέτυχε το 2017, ωστόσο υπάρχει ανανεωμένη αισιοδοξία μετά την εκλογή, τον Οκτώβριο, του μετριοπαθούς Τουρκοκύπριου ηγέτη Τουφάν Ερχουρμάν.

Ο Χριστοδουλίδης και ο Ερχουρμάν θα πραγματοποιήσουν τριμερή συνάντηση με την προσωπική απεσταλμένη του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, την Πέμπτη, την πρώτη τέτοια σύνοδο εδώ και αρκετά χρόνια.

«Αφενός, χρειάζεται να επαναβεβαιώσουμε τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν έως το 2017 και, αφετέρου, να ξεκινήσουμε διαπραγματεύσεις. Αν υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση, πιστεύω ότι μια λύση στο Κυπριακό είναι εφικτή», είπε.

Ο Χριστοδουλίδης ανέφερε επίσης ότι η Κύπρος στοχεύει να ενταχθεί στη ζώνη ελεύθερης μετακίνησης Σένγκεν το επόμενο έτος. «Ο στόχος είναι να είμαστε τεχνικά έτοιμοι έως το τέλος του έτους και στη συνέχεια η επιτροπή να υποβάλει σύσταση στα κράτη-μέλη το 2026».

Υπάρχουν φόβοι ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία ενός “σκληρού” συνόρου κατά μήκος της υφιστάμενης γραμμής κατάπαυσης του πυρός, της λεγόμενης «Πράσινης Γραμμής», που χωρίζει τον ελληνικό νότο από τον τουρκικό βορρά του νησιού, αν και ο Χριστοδουλίδης υποβάθμισε αυτές τις ανησυχίες.

«Η ελεύθερη διακίνηση των Τουρκοκύπριων συμπατριωτών μας μέσω της γραμμής κατάπαυσης του πυρός δεν θα επηρεαστεί με κανέναν τρόπο», δήλωσε.