Politico: Η παράμετρος «Τουρκία» πονοκέφαλος στην κυπριακή προεδρία

Διπλωμάτες στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση προετοιμάζονται για την ανάληψη της προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Κύπρο τον Ιανουάριο, σε μια περίοδο κατά την οποία η άμυνα βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας.

Σύμφωνα με άρθρο του Politico o βασικός λόγος ανησυχίας είναι οι μακροχρόνιες εντάσεις της Κύπρου με την Τουρκία, με την Λευκωσία — σε συμμαχία με την Ελλάδα — να αρνείται να ανοίξει τον δρόμο για στενότερη στρατιωτική συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Άγκυρας.

Στο επίκεντρο, είναι η πρόθεση ευρωπαϊκών κύκλων να συμμετάσχει η Τουρκία σε κοινές προμήθειες που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα Δράση για την Ασφάλεια της Ευρώπης (SAFE) ύψους 150 δισ. ευρώ της ΕΕ, καθώς και στη γενικότερη ενσωμάτωση ΕΕ–ΝΑΤΟ.

Οι φιλοδοξίες αυτές θα αποτελέσουν τεράστια πρόκληση για ένα νησί 1,3 εκατομμυρίων κατοίκων, το οποίο είναι διαιρεμένο στο διεθνώς αναγνωρισμένο Κυπριακό κράτος και το «ψευτοκράτος».

Ωστόσο, η Κύπρος, η οποία είχε ασκήσει την προεδρία και το 2012, επιμένει ότι θα προσπαθήσει να θερμάνει τις σχέσεις. Σε συνέντευξή του στο POLITICO, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι το κλειδί είναι να συμφωνήσει η Τουρκία να επιτρέψει την ένταξη της Κύπρου στο πρόγραμμα Συνεταιρισμός για την Ειρήνη (Partnership for Peace – PfP), το οποίο θεωρείται πρώτο βήμα προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Στη συνέχεια, η Κύπρος θα άρει σταδιακά τα εμπόδια στη στενότερη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας.

«Μπορούμε να φανταστούμε μια προσέγγιση βήμα προς βήμα, με βήματα από την Τουρκία όσον αφορά την ένταξη της Κύπρου στο PfP και, παράλληλα, θετικά βήματα στις σχέσεις ΕΕ–Τουρκίας», δήλωσε ο Χριστοδουλίδης.

Κατά τη διάρκεια της προεδρίας της, η Κύπρος θα χρειαστεί να προωθήσει αρκετούς φακέλους άμυνας, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών σχεδίων για την εφαρμογή του SAFE, τα οποία πρέπει να εγκριθούν από το Συμβούλιο. Είναι επίσης πιθανό να χειριστεί τις διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με την πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής για τη μείωση της γραφειοκρατίας για τις αμυντικές εταιρείες.

«Ελπίζω ότι αυτές οι υποχρεώσεις για την ανάπτυξη των αμυντικών μας δυνατοτήτων θα προχωρήσουν ανεξάρτητα από το ποιος ασκεί την προεδρία», δήλωσε στο POLITICO ο Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κούμπιλιους.

Παρότι πρόκειται για ξεχωριστούς οργανισμούς, υπάρχει μεγάλη αλληλοεπικάλυψη μεταξύ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Έχουν 23 μέλη κοινά, τα κεντρικά τους γραφεία βρίσκονται στην ίδια πόλη — τις Βρυξέλλες — και συνεχίζουν να συνεργάζονται όλο και στενότερα.

Κύπριοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι κατανοούν τη σημασία του ζητήματος. «Η άμυνα και η ασφάλεια, καθώς και η στήριξη προς την Ουκρανία, θα αποτελέσουν κορυφαίες προτεραιότητες της κυπριακής προεδρίας», δήλωσε στο POLITICO η Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Μαριλένα Ραούνα.

Ωστόσο, η διαχρονική εχθρότητα μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας θα μπορούσε να εκτροχιάσει τις προσπάθειες ενίσχυσης των αμυντικών δεσμών με την Άγκυρα, υποστηρίζει το Politico. «Πρέπει να επιδείξουμε ενότητα» απέναντι στη ρωσική απειλή, δήλωσε ένας διπλωμάτης του ΝΑΤΟ, προσθέτοντας ότι ο αποκλεισμός της Τουρκίας από τα επικείμενα αμυντικά σχέδια της ΕΕ θα «υπονόμευε αυτόν τον στόχο».

Η Λευκωσία τονίζει ότι είναι η Τουρκία που την κρατά εκτός ΝΑΤΟ. «Το γεγονός ότι η Κύπρος δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ δεν είναι θέμα επιλογής· αν μπορούσε, θα εντασσόταν στη Συμμαχία αύριο κιόλας», δήλωσε η Ραούνα.

Η Ελλάδα όσο και η Κύπρος αρνούνται να επιτρέψουν στην Τουρκία να ενταχθεί στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας (EDA), έναν διακυβερνητικό φορέα της ΕΕ. Σε αντίποινα, η Τουρκία εμποδίζει το ΝΑΤΟ να μοιράζεται διαβαθμισμένες πληροφορίες με τον EDA, παρά τις πρόσφατες εκκλήσεις του οργανισμού για στενότερους δεσμούς με το ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης «να διασφαλιστεί ότι ο EDA και το ΝΑΤΟ μπορούν να ανταλλάσσουν διαβαθμισμένες πληροφορίες», σύμφωνα με έγγραφο που είδε το Politico.

Παρότι η Τουρκία είναι υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ, η συμμετοχή της σε συμφωνίες SAFE απαιτεί επίσης την ομόφωνη στήριξη των κρατών-μελών — όπως συμφωνήθηκε πρόσφατα για τον Καναδά. Όμως ούτε η Ελλάδα, ούτε η Κύπρος επιθυμούν να συμβεί κάτι τέτοιο. «Η Κύπρος είναι κράτος-μέλος υπό τουρκική κατοχή. Κατοχή ευρωπαϊκού εδάφους. Τα κονδύλια άμυνας της ΕΕ δεν μπορούν να κατευθυνθούν στην Τουρκία χωρίς να έχει σημειωθεί καμία πρόοδος», δήλωσε η Ραούνα.