Σημαντικές προβλέψεις εκτιμά η αγορά ότι θα βαρύνουν τα αποτελέσματα του δευτέρου και κυρίως του τρίτου τριμήνου, που θα ανακοινώσουν οι τράπεζες ως την Παρασκευή 21 Δεκεμβρίου, καθώς η δομή της ανακεφαλαιοποίησης και η επικείμενη είσοδος επιτρόπων επιτείνουν την ανάγκη... εξυγίανσης του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων.

Όπως είναι γνωστό, μέχρι τα τέλη του μήνα η Τράπεζα της Ελλάδος θα ανακοινώσει τις κεφαλαιακές ανάγκες για κάθε μία από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτές και τις πρόσθετες προβλέψεις για μη εξυπηρετούμενα δάνεια, βάσει του σεναρίου για την πορεία της οικονομίας και των επισφαλειών που έχει υιοθετήσει.

Με βάση τις μέχρι τώρα ενδείξεις, οδηγός για τις πρόσθετες προβλέψεις, που θα πρέπει να σχηματίσουν οι τράπεζες θα είναι το ακραίο σενάριο της BlackRock. Οι τράπεζες, δηλαδή, θα πρέπει να ανεβάσουν στην τριετία 2012-14 τις προβλέψεις τους για το εν Ελλάδι χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων στα 30 δισ. ευρώ.

Με βάση τα στοιχεία της 31ης/3/2012, οι σωρευτικές προβλέψεις των τεσσάρων μεγάλων τραπεζικών ομίλων ξεπερνούν ελαφρώς τα 20 δισ. ευρώ. Εξ αυτών τα 15 δισ. ευρώ αφορούν το εν Ελλάδι χαρτοφυλάκιο χορηγήσεων, ποσό όμως που θα αυξηθεί σημαντικά από τις εξαγορές ανακεφαλαιοποιημένων τραπεζών (Εμπορική, Geniki Bank) και υγιών στοιχείων ενεργητικού (καλή ΑΤΕ και πιθανώς Τ.Τ.).

Είναι χαρακτηριστικό ότι με την απόκτηση της Εμπορικής η Alpha προσθέτει σταθμισμένο ενεργητικό 18 δισ. ευρώ και προβλέψεις 4,5 δισ. ευρώ! Αν η Alpha στις 31/12/2012 διαθέτει προβλέψεις που αντιστοιχούν στο 12% του σταθμισμένου εν κινδύνω ενεργητικού της, μετά και την απορρόφηση της Εμπορικής, θα βρεθεί πολύ κοντά στον στόχο τριετίας, που θέτει το ακραίο σενάριο της BlackRock.

Αντίστοιχα, η Πειραιώς πήρε μαζί με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της ΑΤΕ και προβλέψεις που αντιστοιχούν στο 100% της αξίας τους, ενώ η Societe Generale υποχρεώθηκε να θωρακίσει κεφαλαιακά τη Γενική πριν από τη μεταβίβαση.

Έτσι, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια της Πειραιώς, ως ποσοστό επί του συνόλου των χορηγήσεων, μειώθηκαν, κατά τη Citigroup, από το 16% στο 13%, ενώ ο δείκτης κάλυψης από προβλέψεις δανείων σε καθυστέρηση εκτινάχθηκε από το 48% στο 60%, μετά την απόκτηση της ΑΤΕ και της Γενικής.

Οι τράπεζες θεωρούν ότι η οργανική κερδοφορία της περιόδου 2012-14 θα επιτρέψει τον σχηματισμό πρόσθετων προβλέψεων ως 10 δισ. ευρώ. Αν οι παραπάνω εκτιμήσεις, που θα συμπεριλαμβάνονται στα επικαιροποιημένα business plans των συστημικών τραπεζών, γίνουν αποδεκτές, τότε τα εφάπαξ κεφάλαια για προβλέψεις, που θα επιβαρύνουν τον λογαριασμό της ανακεφαλαιοποίησης, μειώνονται σε λιγότερα από 5 δισ. ευρώ.

Υψηλές προβλέψεις φέτος

Η ενίσχυση των προβλέψεων ξεκινά από την τρέχουσα χρήση. Οι προβλέψεις του β΄ τριμήνου αναμένεται να είναι ελαφρώς υψηλότερες σε σχέση με το α΄ τρίμηνο, ενώ η τάση περαιτέρω ενίσχυσης εκτιμάται από τους αναλυτές ότι θα αποτυπωθεί στις οικονομικές καταστάσεις του γ΄ τριμήνου και θα κορυφωθεί σε αυτές του δ΄ τριμήνου.

Πέραν της δομής της ανακεφαλαιοποίησης, που όπως προαναφέρθηκε επιβάλλει υψηλές προβλέψεις στην τριετία 2012-14, υπάρχουν δύο ακόμη λόγοι που συντείνουν προς την ίδια κατεύθυνση.

Πώς οι επίτροποι αυξάνουν τις προβλέψεις

Ο ένας αφορά την εγκατάσταση επιτρόπων (monitoring trustees) στις τράπεζες, που θα ανακεφαλαιοποιηθούν από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Το MoU επιβάλλει να έχουν επιλεγεί μεταξύ αξιόπιστων διεθνώς ελεγκτικών και συμβουλευτικών εταιρειών οι επίτροποι των τραπεζών μέσα στο Ιανουάριο και σύμφωνα με πληροφορίες στόχος είναι να έχουν εγκατασταθεί ως τα μέσα του μήνα.

Με δεδομένες τις υπερεξουσίες ελέγχου, που δίνονται στους επιτρόπους και στο κομμάτι των χορηγήσεων, οι τράπεζες θα επιδιώξουν, ήδη, από φέτος να καθαρίσουν από τυχόν... σκελετούς δανείων τα χαρτοφυλάκιά τους, λαμβάνοντας τις απαραίτητες προβλέψεις.

«Κανένα στέλεχος εταιρικών χορηγήσεων δεν θέλει να βρεθεί στη δύσκολη θέση να απολογηθεί στον επίτροπο για τον μη σχηματισμό προβλέψεων επί δανείων επιχείρησης που ενδέχεται να σκάσει τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο του 2013», σημειώνει επικεφαλής τμήματος στο Euro2day, τονίζοντας τη σημασία που παίζει η έλευση επιτρόπων στην εξυγίανση του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων.

Δεν είναι τυχαίο ότι τους τελευταίους πέντε - έξι μήνες, πέραν της αναγκαίας επιτάχυνσης των αναχρηματοδοτήσεων και ρυθμίσεων δανείων, οι τράπεζες έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στη συλλογή όσο το δυνατόν γίνεται καλύτερων εξασφαλίσεων για χορηγηθέντα δάνεια, που αναχρηματοδοτήθηκαν καθώς και στη μείωση, όπου ήταν δυνατόν, του σταθμισμένου ενεργητικού.

Ο δεύτερος λόγος που εντείνει την ανάγκη υψηλών προβλέψεων είναι το stress test που προβλέπει το μνημόνιο ότι θα διενεργήσει η Τράπεζα της Ελλάδος στα τέλη του 2013. Η άσκηση προσομοίωσης θα εστιάσει κυρίως στην πορεία των μη εξυπηρετούμενων δανείων ως απόρροια της πορείας της οικονομίας, με δεδομένο ότι η έκθεση των τραπεζών σε τίτλους του ελληνικού δημοσίου έχει περιοριστεί μόνο σε έντοκα γραμμάτια.

Σημειώνεται ότι με βάση τα τελευταία επίσημα στοιχεία (31/3) τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονται σε 18,5% των εν Ελλάδι χορηγήσεων, με τον ρυθμό δημιουργίας νέων επισφαλειών να διαμορφώνεται στο α΄ τρίμηνο της φετινής χρονιάς στο 2,7%.

Ο ρυθμός γένεσης νέων επισφαλειών έχει επιβραδυνθεί σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη από το γ΄ τρίμηνο, λόγω της σταδιακής υποχώρησης της ανασφάλειας και της έντασης των αναχρηματοδοτήσεων - ρυθμίσεων από την πλευρά των τραπεζών.