Πέντε προτάσεις για να κλείσει το ψηφιακό χάσμα των Μικρομεσαίων

Πέντε άμεσες παρεμβάσεις για την υποστήριξη των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, ώστε να ανταπεξέλθουν με καλύτερους όρους στην «ψηφιακή πρόκληση» η οποία επιταχύνεται από την πανδημία Covid – 19, ζητεί από την κυβέρνηση η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ).

Όπως επισημαίνεται σε σχετική ανάλυση που εκπόνησε το επιστημονικό στέλεχος του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ, Αντώνης Αγγελάκης, θεωρείται δεδομένο ότι η τρέχουσα συγκυρία της πανδημίας (και η μετέπειτα οικονομική πραγματικότητα) θα αναδείξει, εκ νέου, ιδιαίτερες πτυχές στο πεδίο της «ψηφιοποίησης», θα επιταχύνει εξελίξεις, αλλά και θα οξύνει αντιθέσεις, σε επίπεδο επιχειρηματικότητας, ως προς τα θέματα ψηφιακής ωριμότητας, ψηφιακής ετοιμότητας και ψηφιακής προσαρμογής σε μια ολοκληρωτικά νέα οικονομική πραγματικότητα που θα χαρακτηριστεί από ένα ακόμη πιο ψηφιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον.

Οι εκτιμήσεις αυτές, δεν βασίζονται απλώς σε «εμπειρικά στοιχεία» αλλά σε δεδομένα που προέκυψαν από έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ (Δεκέμβριος 2019) και τα οποία αποδεικνύουν την ψηφιακή ανωριμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.

Βάσει των ευρημάτων, μόλις ένα ποσοστό της τάξεως του 25,1% των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι έχουν αναπτύξει συμμετοχή σε διαδικτυακή πλατφόρμα και μόλις το 20,5% των επιχειρήσεων έχουν ενσωματώσει συστήματα ηλεκτρονικών πωλήσεων.

Στην ίδια έρευνα, το 24,1% δηλώνει ότι έχει υιοθετήσει εφαρμογές επεξεργασίας και ανάλυσης δεδομένων παραγωγικής/εμπορικής δραστηριότητας (π.χ. analytics, big data), το 15% δηλώνει χρήση εφαρμογών υπολογιστικού νέφους, ενώ το 12,3% δηλώνει ότι υιοθετεί εφαρμογές αυτοματοποίησης στην παραγωγική διαδικασία, με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις (σε επίπεδα κύκλου εργαζομένων και αριθμό εργαζομένων) να καταγράφουν εμφανώς υψηλότερα ποσοστά ενσωμάτωσης σχετικών συστημάτων.

Στα υπόλοιπα ευρήματα, επικρατούν τα στοιχεία ότι:

▶ Μόνο το 29,7% των επιχειρήσεων δηλώνουν ότι έχουν πραγματοποιήσει επενδύσεις τα τελευταία 3 έτη σε τεχνολογικό/ ψηφιακό εξοπλισμό (π.χ. λογισμικό, ψηφιακές συσκευές και εφαρμογές), ενώ το 28,5% έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις σε λοιπά μηχανήματα και μηχανολογικό εξοπλισμό, με υψηλότερα ποσοστά να εντοπίζονται στις κατηγορίες τζίρου πάνω από 300.000.

▶ Περίπου 1 στις 2 επιχειρήσεις από αυτές που πραγματοποίησαν επενδύσεις, προχώρησε σε επενδύσεις χαμηλότερες από 15.000 ευρώ, ενώ περίπου 1 στις 4 επενδύσεις εντοπίζονται κάτω ακόμη και από το ποσό των 5.000 ευρώ.

▶ Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό (83,2%) των επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν επενδύσεις κατά τα 3 προηγούμενα έτη, χρηματοδότησαν τις επενδύσεις αυτές με ίδια κεφάλαια, έναντι των πολύ χαμηλών ποσοστών αξιοποίησης του τραπεζικού δανεισμού και των προγραμμάτων χρηματοδότησης (π.χ. ΕΣΠΑ).

▶ Τα βασικότερα εμπόδια για τις περισσότερες επιχειρήσεις ως προς την ενσωμάτωση τεχνολογικού εξοπλισμού ή την υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων και εργαλείων παραμένουν τόσο η έλλειψη χρηματοδότησης όσο και το υψηλό κόστος αγοράς και συντήρησης εξοπλισμού.

Τα παραπάνω στοιχεία αναδεικνύουν, μεταξύ άλλων, το χαμηλό βαθμό υιοθέτησης σύγχρονων ψηφιακών συστημάτων, τη σχετικά περιορισμένη ψηφιακή προσαρμογή ενός μεγάλου τμήματος των μικρών επιχειρήσεων, την περιορισμένη επενδυτική δραστηριότητα -ως προς το πλήθος των επιχειρήσεων αλλά και την κλίμακα των επενδύσεων- σε επίπεδο τεχνολογικού/ ψηφιακού εξοπλισμού καθώς και την ύπαρξη ισχυρών εμποδίων ως προς την σχετικά χαμηλή πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία.

Συνεπώς, αναδεικνύεται η αναγκαιότητα άμεσων εκτεταμένων και στοχευμένων παρεμβάσεων πολιτικής ως προς την ψηφιακή ανάπτυξη των μικρών επιχειρήσεων, ιδιαίτερα σε μια σειρά από σχετικούς κλάδους που επηρεάζονται άμεσα, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις που έχουν «επιβιβαστεί στο τρένο» του ψηφιακού μετασχηματισμού αναμένεται να επιταχύνουν την ψηφιακή τους πορεία αλλά το ευρύτερο τμήμα των λιγότερο ώριμων ψηφιακά επιχειρήσεων είναι βέβαιο ότι θα συναντήσει πολλά περισσότερα «εμπόδια επιβίβασης».

Σε κάθε περίπτωση, η επόμενη μέρα επιφυλάσσει υψηλότερους και επιταχυνόμενους βαθμούς «ψηφιοποίησης» αλλά ταυτόχρονα και μια οικονομική πραγματικότητα με νέες μορφές ισχυρών προκλήσεων, αναδιαρθρώσεων, ανισοτήτων και εντατικοποιημένου ανταγωνισμού.

Υπό αυτά τα δεδομένα, για να ανταπεξέλθουν οι μικρές και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις το νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται, η ΓΣΕΒΕΕ, ζητεί την άμεση προώθηση ενεργειών οι οποίες συνίστανται στα εξής:

Συγκρότηση Ταμείου Ψηφιακής Οικονομίας για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις (μέσω μεικτών σχημάτων χρηματοδότησης συμπεριλαμβανομένου του ΕΣΠΑ) που θα υποστηρίξει, μέσω στοχευμένων πολυ-επίπεδων δράσεων ψηφιακής ανάπτυξης (π.χ. κοινές ψηφιακές υποδομές, διευκόλυνση υιοθέτησης εφαρμογών, σχεδιασμός και υλοποίηση προσαρμοσμένων συνεργατικών έργων), την τάχιστη προσαρμογή και τον ψηφιακό μετασχηματισμό συγκεκριμένων κλάδων (π.χ. λιανεμπόριο, μικρά καταλύματα, εστίαση, υπηρεσίες).

Προώθηση δράσεων οικοδόμησης δικτύων ψηφιακής συνεργασίας μικρών επιχειρήσεων (digital co-operatives) σε επίπεδο ψηφιακού μετασχηματισμού και ειδικότερα θέματα κοινών ψηφιακών συστημάτων καθώς και κοινών ηλεκτρονικών προμηθειών, ηλεκτρονικών παραγγελιών και διάθεσης προϊόντων ή/και υπηρεσιών.

Ειδικά προγράμματα στοχευμένης χρηματοδότησης ενός βασικού πακέτου ψηφιακής ωρίμανσης σε κρίσιμες και βασικές κατηγορίες ψηφιακού εκσυγχρονισμού (π.χ. κουπόνια τεχνολογίας) σε θέματα εξοπλισμού, λογισμικού, συστημάτων παραγγελιοληψίας και προμηθειών, διαδικτυακής προβολής κ.α. Οι επιχειρήσεις που έχουν «επιβιβαστεί στο τρένο» του ψηφιακού μετασχηματισμού αναμένεται να επιταχύνουν την ψηφιακή τους πορεία αλλά το ευρύτερο τμήμα των λιγότερο ώριμων ψηφιακά επιχειρήσεων είναι βέβαιο ότι θα συναντήσει πολλά περισσότερα «εμπόδια επιβίβασης».

Ανάπτυξη δράσεων και εργαλείων κατάρτισης σε νέες ψηφιακές δεξιότητες με έμφαση σε εξειδικευμένες ανάγκες (π.χ. ηλεκτρονικές παραγγελίες, τηλεργασία).

Φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις σε υιοθέτηση και ενσωμάτωση νέων ψηφιακών τεχνολογιών (π.χ. αφορολόγητο αποθεματικό, συμψηφισμός με προκαταβολή φόρου, υπερ-αποσβέσεις).