Σπέρνει... ζιζάνια στα ελληνικά χωράφια η Ευρώπη

Τον κίνδυνο της οικονομικής βιωσιμότητας του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα από την υιοθέτηση της νέας στρατηγικής της ΕΕ για τη μετάβαση σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων, αναδεικνύει η μελέτη του ΙΟΒΕ για τη «Συνεισφορά των εισροών στην αγροτική παραγωγή και το μέλλον του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα».

Η νέα ευρωπαϊκή στρατηγική επιτάσσει τη μείωση της χρήσης αγροτικών εφοδίων στις καλλιέργειες (λιπάσματα, φυτοφάρμακα κ.ο.κ.) και το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι Έλληνες αγρότες που έχουν πληγεί από τη μακροχρόνια οικονομική κρίση μπορούν να αντεπεξέλθουν στις νέες συνθήκες, που εκ των πραγμάτων θα μειώσουν την απόδοση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων.

Για τον λόγο αυτό, το ΙΟΒΕ προτάσσει την ανάγκη καθορισμού ποσοτικών αλλά και ποιοτικών στόχων, σε συμφωνία με το σύνολο των εμπλεκόμενων φορέων του αγροτικού τομέα, οι οποίοι θα αποτελούν τμήμα ενός συγκεκριμένου οδικού χάρτη για μια δίκαιη και μακροπρόθεσμη προσαρμογή στις νέες στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Μία εξ αυτών (στρατηγικές) είναι η Στρατηγική «από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», που βρίσκεται στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και αποσκοπεί στη μετάβαση σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων.

Για τα λιπάσματα, η στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» θέτει ως στόχο τη μείωση της περίσσειας θρεπτικών στοιχείων και ιδιαίτερα του αζώτου και του φωσφόρου τουλάχιστον κατά 50%, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι δεν θα υπάρξει υποβάθμιση της γονιμότητας του εδάφους. Με τον τρόπο αυτό θα μειωθεί η χρήση λιπασμάτων τουλάχιστον κατά 20% έως το 2030.

Σε σχέση με τα προϊόντα φυτοπροστασίας, οι στρατηγικές της ΕΕ αναγνωρίζουν την ανάγκη να μειωθεί η εξάρτηση από τα φυτοφάρμακα και τα αντιμικροβιακά φάρμακα, να αυξηθεί η βιολογική γεωργία, να γίνουν περισσότερα για την καλή μεταχείριση των ζώων και να αντιστραφεί η απώλεια βιοποικιλότητας. Για τους σπόρους, η Στρατηγική «από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» αναγνωρίζει ότι τα βιώσιμα συστήματα τροφίμων, εκτός των άλλων, βασίζονται και στην προστασία και την ποικιλομορφία των σπόρων.

Ωστόσο, στη βιομηχανία αγροτικών εφοδίων, υπάρχει προβληματισμός σχετικά με τη δυνατότητα των γεωργών, ειδικά στην Ελλάδα, με δεδομένα τα διαρθρωτικά στοιχεία που παρουσιάζει ο αγροτικός τομέας, να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν σταδιακά τις συγκεκριμένες στρατηγικές, χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η οικονομική τους βιωσιμότητα, εξαιτίας του κόστους των επενδύσεων που απαιτούνται.

Συνεπώς, όπως αναφέρεται στη μελέτη, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις της εφαρμογής αυτών των μέτρων στη βιωσιμότητα της ελληνικής γεωργίας, να προσδιοριστούν οι πόροι χρηματοδότησης, να καταγραφούν οι βέλτιστες γεωργικές πρακτικές και να εκπαιδευτεί το ανθρώπινο δυναμικό στις νέες τεχνολογίες αλλά και στις βέλτιστες γεωργικές πρακτικές.

Μάλιστα επισημαίνεται ότι οι συνέπειες της μη βέλτιστης χρήσης των αγροτικών εφοδίων είναι η μείωση της απόδοσης καλλιεργειών, η μείωση της αντοχής των φυτών σε αντίξοες συνθήκες, εχθρούς και ασθένειες, η σταδιακή μείωση της γονιμότητας εδαφών και τελικά η μείωση της παραγωγής και του αγροτικού εισοδήματος.

Αγροτικά εφόδια-μαϊμούδες

Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ, η διακίνηση στην αγορά μη πιστοποιημένων λιπασμάτων, πολλαπλασιαστικού υλικού και φυτοπροστατευτικών προϊόντων είναι ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα που, σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου των αγροτικών εφοδίων, έχει οξυνθεί τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης.

Οι αγρότες, αντιμετωπίζοντας τη μείωση του εισοδήματός τους, προσφεύγουν σε ορισμένες περιπτώσεις στην αγορά παράνομων ή μη πιστοποιημένων προϊόντων, τα οποία είναι φθηνότερα από τα εγκεκριμένα/πιστοποιημένα, όμως δεν πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές αποδοτικότητας και περιβαλλοντικής συμμόρφωσης.

Η έλλειψη ενημέρωσης των αγροτών, οι ελλιπείς έλεγχοι στην αγορά, οι ήπιες ποινικές κυρώσεις και η ελλιπής ενημέρωση των τελωνειακών αρχών συμβάλλουν σε αυτά τα φαινόμενα, σημειώνει το ΙΟΒΕ.