Στοπ στην πώληση και κατοχή πρόδρομων ουσιών εκρηκτικών υλών στην Ελλάδα

Η Γενική Διεύθυνση Βιομηχανικών Υποδομών και Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος, ως αρμόδια αρχή Εποπτείας και Ελέγχου για τις πρόδρομες ουσίες εκρηκτικών υλών, και σε εφαρμογή του σχετικού ενωσιακού και εθνικού νομοθετικού πλαισίου (Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1148 –κ.υ.α. αριθμ. 19013/22.02.2022, ΦΕΚ Β΄ 905), ενημερώνει τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς και το καταναλωτικό κοινό για τους περιορισμούς στη διάθεση στην αγορά και τη χρήση συγκεκριμένων χημικών ουσιών, προκειμένου να αποφευχθεί η παράνομη χρησιμοποίησή τους για εγκληματικούς σκοπούς.

Πολλές χημικές ουσίες σε καθημερινή βάση χρησιμοποιούνται σε ευρύ φάσμα βιομηχανικών διαδικασιών, σε επαγγελματικές δραστηριότητες καθώς επίσης και στον καταναλωτικό τομέα. Ωστόσο, ορισμένες χημικές ουσίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν καταχρηστικά για την παράνομη κατασκευή αυτοσχέδιων εκρηκτικών και εκρηκτικών μηχανισμών για εγκληματικούς σκοπούς, ιδίως για σκοπούς τρομοκρατίας.

Για το λόγο αυτό ήδη από το έτος 2014 έχουν θεσπιστεί κανόνες, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχετικά με την κυκλοφορία στην αγορά και τη χρήση προδρόμων ουσιών εκρηκτικών υλών δυνάμει του Κανονισμού (ΕΕ) αριθμ. 98/2013, πλην όμως, η διαρκώς εξελισσόμενη απειλή της τρομοκρατίας οδήγησε στην έκδοση του νεότερου Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1148 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την εμπορία και τη χρήση των πρόδρομων ουσιών εκρηκτικών υλών, με εφαρμογή από την 1^η Φεβρουαρίου 2021.

Στόχος του Κανονισμού (EE) 2019/1148 είναι ο περιορισμός της πρόσβασης μελών του ευρέος κοινού στις χημικές ουσίες, που χαρακτηρίζονται ως πρόδρομες και περιλαμβάνονται στα Παραρτήματα Ι και ΙΙ του Κανονισμού και η διασφάλιση της ενδεδειγμένης ενημέρωσης και αναφοράς ύποπτων συναλλαγών σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού.

Στη χώρα μας, σε εφαρμογή του εν λόγω Κανονισμού, εκδόθηκε με μέριμνα της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας/Διεύθυνση Ασφάλειας και Συμμόρφωσης Βιομηχανικών Προϊόντων η αριθμ. 19013/22.02.2022, ΦΕΚ Β΄ 905,  Κοινή Υπουργική Απόφαση.

Ειδικότερα:

1. Απαγορεύεται η εισαγωγή ή διάθεση, η κατοχή και η χρήση των πρόδρομων ουσιών εκρηκτικών υλών υπό περιορισμούς (σε καθαρή μορφή ή σε μείγματα) από μέλη του ευρέος κοινού, εκτός εάν η συγκέντρωσή τους είναι ίση ή μικρότερη από αυτή που καθορίζεται στη στήλη 2 του Παραρτήματος Ι του Κανονισμού.

Η απαγόρευση αφορά τις ουσίες Νιτρικό οξύ, Υπεροξείδιο του υδρογόνου, Θειικό οξύ, Νιτρομεθάνιο, Νιτρικό Αμμώνιο, Χλωρικό και Υπερχλωρικό Κάλιο και Νάτριο αντίστοιχα (Βλέπε Πίνακα 1).

Πίνακας 1 Κατάλογος ουσιών των οποίων απαγορεύεται η διάθεση ή εισαγωγή, η κατοχή ή η χρήση από μέλη του ευρέος κοινού υπό καθαρή μορφή ή σε μείγματα ή σε ουσίες που τις περιέχουν, εκτός εάν η συγκέντρωσή τους είναι ίση ή μικρότερη με τις ακόλουθες τιμές ορίου και για τις οποίες οι ύποπτες συναλλαγές και οι σημαντικές εξαφανίσεις και κλοπές πρέπει να αναφέρονται εντός 24 ωρών.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ:  Στη χώρα μας δεν χορηγούνται άδειες σε μέλη του ευρέος κοινού για την απόκτηση, εισαγωγή, κατοχή και χρήση προδρόμων ουσιών εκρηκτικών υλών. 

2. Προβλέπεται υποχρέωση των οικονομικών φορέων να αναφέρουν στο Εθνικό Σημείο Επαφής κάθε ύποπτη συναλλαγή και σημαντική εξαφάνιση ή κλοπή που αφορά σε όλες τις χημικές ουσίες που περιλαμβάνονται στα Παραρτήματα Ι και ΙΙ του Κανονισμού, ανεξάρτητα από τη συγκέντρωσή τους, εντός 24 ωρών από τη στιγμή που η συναλλαγή κρίθηκε ως ύποπτη.

Στο Παράρτημα ΙΙ περιλαμβάνονται οι ουσίες Εξαμίνη, Ακετόνη, Νιτρικό Κάλιο, Νιτρικό Νάτριο και Νιτρικό Ασβέστιο, Νιτρικό Άλας Ασβεστίου-Αμμωνίου, Σκόνη Μαγνησίου και αργιλίου και Εξαένυδρο νιτρικό μαγνήσιο.

3. Ως Εθνικό Σημείο Επαφής για την αναφορά ύποπτων συναλλαγών, σημαντικών εξαφανίσεων και κλοπών ορίζεται το Τμήμα Όπλων και Εκρηκτικών της Διεύθυνσης της Κρατικής Ασφάλειας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας (τηλέφωνο +30 2106914916 ή ηλεκτρονική διεύθυνση [email protected].)
4. Εξειδικεύονται οι υποχρεώσεις των οικονομικών φορέων σε εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού (π.χ. τήρηση επικαιροποιημένου μητρώου πρόδρομων εκρηκτικών υλών τόσο σε έντυπη όσο και σε ηλεκτρονική μορφή για χρονικό διάστημα πέντε (5) ετών από την ημερομηνία κάθε συναλλαγής, εξακρίβωση υποψηφίων πελατών αναφορικά με την ιδιότητα του επαγγελματία χρήστη ή άλλου οικονομικού φορέα και καταχώριση δηλώσεων πελατών με το μορφότυπο που καθορίζεται στο παράρτημα IV του Κανονισμού, αναφορά ύποπτων συναλλαγών, εξαφανίσεων και κλοπών στο Εθνικό Σημείο Επαφής, κλπ).
5. Ορίζεται η Δ/νση Ασφάλειας και Συμμόρφωσης Βιομηχανικών Προϊόντων ως αρμόδια αρχή για την εφαρμογή των διατάξεων της ως άνω αναφερόμενης κ.υ.α. καθώς και τον έλεγχο συμμόρφωσης των υπόχρεων οικονομικών φορέων με τις υποχρεώσεις, που απορρέουν από τις διατάξεις αυτές.
6. Προβλέπονται δράσεις κατάρτισης και θεσπίζονται κανόνες για τις κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον Κανονισμό.

Περισσότερες πληροφορίες με την εφαρμογή του σχετικού ενωσιακού πλαισίου είναι διαθέσιμες στον σύνδεσμο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: https://ec.europa.eu/home-affairs/policies/internal-security/counter-terrorism-and-radicalisation/protection/explosives-precursors_en, ενώ ειδικά οι κατευθυντήριες συστάσεις για την εφαρμογή του Κανονισμού είναι διαθέσιμες στον σύνδεσμο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A52020XC0624%2801%29.