Ενέργεια: Εγκλωβισμένη η κυβέρνηση με τα «υπερκέρδη» των παραγωγών

Επιβεβαιώνεται το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η κυβέρνηση με το ζήτημα της φορολόγησης των υπερκερδών των ηλεκτροπαραγωγών. Με τη χθεσινή νομοθετική ρύθμιση, που περιέχεται σε τροπολογία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στον κλιματικό νόμο, επιχειρείται να απομακρυνθεί, κατ' αρχάς, χρονικά η επιβολή της έκτακτης εισφοράς. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, προβλέπεται για το φθινόπωρο, με υποχρέωση καταβολής εντός τριών μηνών, συνεπώς, η είσπραξη πηγαίνει για τις αρχές του 2023.

Επιπλέον, η κυβέρνηση, όπως έχει γράψει κατ’ επανάληψη το Euro2day.gr, αναγνωρίζει με τον πλέον επίσημο τρόπο και επιτρέπει να εκπέσουν από τη φορολογητέα ύλη τα σταθερά τιμολόγια και οι εκπτώσεις που δόθηκαν στη λιανική. Έτσι, από τη μία πλευρά, ανοίγει η ίδια τον ασκό του Αιόλου για ανακίνηση αιτιάσεων παραβίασης του υγιούς ανταγωνισμού στην αγορά. Και από την άλλη, υπονομεύει την επιδιωκόμενη φορολογητέα βάση.

Είναι σαφές από την προσεκτική ανάγνωση του άρθρου 2 της τροπολογίας του ΥΠΕΝ για την «Έκτακτη εισφορά στους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας» ότι η κυβέρνηση επιχειρεί το… στρίβειν διά της νομοθετικής οδού από μία δέσμευση που δεν περιλαμβανόταν στα σχέδιά της. Βγάζει τώρα το νομοθετικό πλαίσιο για να είναι καλυμμένη στον δρόμο για τις εκλογές, «το είπαμε, το κάνουμε», αλλά το τι θα περιλαμβάνει ο τελικός λογαριασμός και πότε θα πληρωθεί, υπόκειται σε αρκετές προϋποθέσεις.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

• Στο σχετικό άρθρο της τροπολογίας του ΥΠΕΝ αναγνωρίζεται, πρώτα από όλα, ότι υπήρξαν αυξημένα κέρδη των ηλεκτροπαραγωγών στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης. Για τον λόγο αυτό προβλέπεται η επιβολή «άπαξ έκτακτης εισφοράς» στο 90% των κερδών αυτών που συγκεντρώθηκαν στο διάστημα Οκτώβριος 2021-Ιούνιος 2022. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να συλλεχθούν τα σχετικά στοιχεία και για το τρίμηνο Απρίλιος-Ιούνιος. Αυτά που αποτύπωσε με τη μεθοδολογία της η ΡΑΕ αφορούν στο 6μηνο από τον περσινό Οκτώβριο ως τον Μάρτιο φέτος. Συνεπώς, θα απαιτηθεί επιπλέον χρόνος για τον συνολικό προσδιορισμό και υπολογισμό.

• Στην τροπολογία ορίζεται ότι από το αρχικό ποσό των μεικτών κερδών που θα προκύψουν ως θετική διαφορά από τη σύγκριση με το αντίστοιχο έτος, θα αφαιρεθούν το ποσοστό των σταθερών τιμολογίων, οι απευθείας εκπτώσεις, καθώς και οι επιστροφές Διμερών Συμβάσεων Αγοραπωλησίας Ηλεκτρικής Ενέργειας που συνάπτουν προμηθευτές. Με μία προϋπόθεση: Να έχουν πιστοποιηθεί από ορκωτούς ελεγκτές.

Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Euro2day.gr, θα γίνουν δεκτά τα στοιχεία που θα προσκομίσουν οι εταιρείες για την αφαίρεση των ποσών που τους αναλογούν, υπογεγραμμένα, όμως, από τους ορκωτούς λογιστές με τους οποίους συνεργάζονται. Τα σταθερά τιμολόγια που θα αφαιρεθούν, θα πρέπει να έχουν συναφθεί πριν από τον Οκτώβριο του 2021 και δεν θα πρέπει να έχουν επέλθει αλλαγές στους όρους τους. Οι διμερείς συμβάσεις θα πρέπει να έχουν γίνει πριν από τις 8/3/2022.

• Η εισφορά θα καταβληθεί εντός τριών μηνών από την κοινοποίησή της στις εταιρείες και η εκτέλεσή της δεν αναστέλλεται ακόμη και σε περίπτωση προσφυγής.

Σύμφωνα με την τροπολογία, το ποσό της εισφοράς ανά παραγωγό θα υπολογιστεί από τη ΡΑΕ, θα επιβληθεί από το ΥΠΕΝ και θα βεβαιωθεί και εισπραχθεί από την ΑΑΔΕ. Έτσι, παίρνει τέλος μία διελκυστίνδα μεταξύ ΥΠΕΝ και Ρυθμιστή για το ποιος είναι τελικά υπεύθυνος για τον ορισμό της φορολογητέας ύλης των υπερκερδών των ηλεκτροπαραγωγών. Η ΡΑΕ ήταν απρόθυμη εξαρχής να αναλάβει ένα ρόλο που δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητές της -σχετικά έχει γράψει το Euro2day.gr. Της ζητήθηκε να αποτυπώσει τα υπερβάλλοντα κέρδη, πράγμα που έπραξε αλλά, όπως διαμηνύεται αρμοδίως, δεν είναι στα καθήκοντά της να αφαιρεί ποσά εκπτώσεων και να επωμίζεται επί της ουσίας την πολιτική ευθύνη, όταν μάλιστα έχει τοποθετηθεί δημόσια για το θέμα αυτό. Να θυμίσουμε ότι ο Ρυθμιστής έχει παραπέμψει στην Επιτροπή Ανταγωνισμού περιπτώσεις παραγωγών «γιατί χρηματοδότησαν ειδικές επιδοτήσεις στη λιανική αγορά μέσω των κερδών τους εκ της χονδρικής».

Η κυβέρνηση, βέβαια, με την τροπολογία φαίνεται να νομιμοποιεί αυτού του είδους τις πρακτικές, συνεπώς, όπως επισήμαναν πηγές της αγοράς, θα έχει ενδιαφέρον η συνέχεια και οι τυχόν αντιδράσεις που θα προκληθούν.

Σε κάθε περίπτωση, οι ευθύνες που ανατίθενται στη ΡΑΕ, όπως και η μεθοδολογία που χρησιμοποίησε, θα συμπεριληφθούν σε Κοινή Απόφαση των υπουργών ΠΕΝ και Οικονομικών. Επί της ουσίας, ο Ρυθμιστής θα ολοκληρώσει την αποτύπωση των υπερβάλλοντων κερδών και στο τρίμηνο ως τα τέλη Ιουνίου, θα κάνει τη σούμα με τα αρχικά των 927 εκατ. ευρώ και αφού δεχθεί, όπως ορίζει η τροπολογία, τα στοιχεία των εκπτώσεων κάθε εταιρείας, θα τα αφαιρέσει και θα κοινοποιήσει στο ΥΠΕΝ το ποσό της εισφοράς που αναλογεί σε κάθε παραγωγό. Άρα, δεν θα πάρει την ευθύνη της αφαίρεσης εκπτώσεων, θα εκτελέσει ό,τι επιτάσσεται νομοθετικά. Η πολιτική ευθύνη, όπως επισημαίνουν ενημερωμένες πηγές, ανήκει αποκλειστικά στην κυβέρνηση, που δέχεται την επιδότηση της λιανικής μέσω των κερδών της χονδρικής.

Με βάση το αρχικό πόρισμα της ΡΑΕ, η έκτακτη εισφορά αφορά στη ΔΕΗ, τη Mytilineos, την Elpedison, την ΗΡΩΝ, την Κόρινθος Power, την ENEL, τη Forena Energy και την Optimus Energy. Οι δύο τελευταίες είναι Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦΟΣΕ) και εκπροσωπούν ΑΠΕ στη χονδρική αγορά.

Τα έσοδα της έκτακτης εισφοράς προορίζονται για το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης.

Αναφορικά με την συνολική αντιμετώπιση του θέματος των υπερκερδών, πηγές της αγοράς που μίλησαν στο Euro2day.gr στάθηκαν ιδιαίτερα στο γεγονός ότι θα υποβληθούν και θα ληφθούν υπόψη τα στοιχεία για τις εκπτώσεις που παρείχαν. Περιμένουν ωστόσο να δουν πώς θα εξελιχθεί η διαδικασία και τα χρονοδιαγράμματα.