Πώς «ενσωματώνονται» οι νέες τεχνολογίες στο ελληνικό κράτος

Να αλλάξει τα δεδομένα στο ελληνικό δημόσιο με τη χρήση νέων τεχνολογιών θα επιχειρήσει το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης με το νομοσχέδιο «Αναδυόμενες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, ενίσχυση της ψηφιακής διακυβέρνησης και άλλες διατάξεις», που ξεκινά σήμερα να συζητείται στη Βουλή.

Το προς ψήφιση σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης διαρθρώνεται σε τρία μέρη, έχοντας ως σκοπό:

(α) τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τεχνολογίας τεχνητής νοημοσύνης από φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της δημόσιας διοίκησης απέναντι σε απειλές στον κυβερνοχώρο (Μέρος Α),

(β) την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχουν οι τεχνολογίες του Διαδικτύου των Πραγμάτων (ΔτΠ), των Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (ΣμηΕΑ), του κατανεμημένου καθολικού και της τρισδιάστατης εκτύπωσης τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα (Μέρος Β) και

(γ) την αποτελεσματική εφαρμογή του Εθνικού Προγράμματος Απλούστευσης Διαδικασιών σε επιμέρους τομείς, που αποσκοπούν στην περαιτέρω απλούστευση διαδικασιών του δημόσιου τομέα, καθώς και ρυθμίσεις που στοχεύουν στην εδραίωση του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας και στην αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών (Μέρος Γ).

Ειδικότερα:

Μέρος Α

Με το Μέρος Α του σχεδίου νόμου καθιερώνεται το ρυθμιστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα αξιοποιηθούν με ασφάλεια οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης από φορείς του δημόσιου τομέα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη χρήση συστημάτων που συμμετέχουν στη λήψη μιας απόφασης ή υποστηρίζουν αυτήν.

Επιπλέον, θεσπίζεται το κανονιστικό πλαίσιο για την εφαρμογή της εθνικής στρατηγικής σχετικά με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης στην Ελλάδα. Προς τον σκοπό αυτό θα συσταθούν ειδικές επιτροπές με αρμοδιότητα τη διαμόρφωση πολιτικών για τη βέλτιστη εφαρμογή της ανωτέρω στρατηγικής.

Περαιτέρω, αποτυπώνεται η πολιτική της Ελλάδας ως προς την προώθηση και υλοποίηση των εφαρμογών της τεχνητής νοημοσύνης στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Μέσω των διατάξεων αυτών, η χώρα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει όσο το δυνατόν καλύτερα τα οφέλη των εν λόγω τεχνολογιών.

Και τέλος, συμπληρώνεται το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για την κυβερνοασφάλεια, με στόχο την περαιτέρω θωράκιση του δημόσιου τομέα έναντι κυβερνοεπιθέσεων. Επιχειρείται, έτσι, η αναγκαία θεσμική «οχύρωση» σε μία σειρά από τομείς, μέσω της δημιουργίας:
•  νέων οργανωτικών σχημάτων:
- Παρατηρητήριο Ανάλυσης Υβριδικών Απειλών
- Εθνική Αρχή Πιστοποίησης Κυβερνοασφάλειας
- Εθνικό Κέντρο Συντονισμού για την Κυβερνοασφάλεια
• και θεσμικών ρόλων (Υπεύθυνος Ασφάλειας Συστημάτων Πληροφορικής και Επικοινωνιών σε κάθε φορέα της Κεντρικής Κυβέρνησης).

Μέρος Β

Με το Μέρος Β του σχεδίου νόμου εισάγεται για πρώτη φορά ρυθμιστικό πλαίσιο για την αξιοποίηση κυριότερων τεχνολογιών που αναδύονται μέσω της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Συγκεκριμένα:

• Εισάγονται ρυθμίσεις για τη διαφανή και ασφαλή λειτουργία των συσκευών τεχνολογίας του Διαδικτύου των Πραγμάτων (ΔτΠ - Internet of Things) από φορείς κρίσιμων υποδομών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η χρήση των συγκεκριμένων τεχνολογιών προσφέρει λύσεις σε πολλούς τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, όπως:

- υπηρεσίες με εξαιρετικά γρήγορη ανταπόκριση,
- αξιόπιστες λύσεις εξ αποστάσεως,
- χρήση εφαρμογών με μεγαλύτερη ευκολία,
- υποστήριξη κατά τη λήψη αποφάσεων,
- καλύτερη κατανομή πόρων και
- απομακρυσμένο έλεγχο υπηρεσιών.

• Εισάγονται ρυθμίσεις για την παροχή ταχυδρομικών υπηρεσιών μέσω συστημάτων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (ΣμηΕΑ - Drones). Ειδικότερα, στο σχέδιο νόμου υπάρχει μέριμνα ώστε, κατά την κατάρτιση του Εθνικού Κανονισμού Κατανομής Ζωνών Συχνοτήτων, να λαμβάνονται υπόψιν οι ιδιαιτερότητες των ΣμηΕΑ για τον καθορισμό των γενικών αρχών εναρμονισμένης χρήσης του ραδιοφάσματος.

Πρόκειται για ρυθμίσεις που ενισχύουν:

- την προστασία του περιβάλλοντος, παράγοντας μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και
- την πρόσβαση σε ακριτικές ή νησιωτικές περιοχές, καθώς επίσης και σε περιοχές με δύσκολη προσβασιμότητα.

• Οριοθετούνται τα βασικά στοιχεία των εφαρμογών της τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού (ΤΚΚ - Blockchain). Μέσω των συγκεκριμένων διατάξεων ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με το κύρος, την ισχύ και τη δεσμευτικότητα εργαλείων όπως τα «έξυπνα συμβόλαια», με στόχο να αποτελέσουν μέσο ενίσχυσης της ασφάλειας των συναλλαγών.

• Καθιερώνεται το νομικό πλαίσιο σχετικά με την τρισδιάστατη εκτύπωση (3D printing), δημιουργώντας ένα πλέγμα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των παραγόντων που συμμετέχουν στην αλυσίδα εφοδιασμού προϊόντων τρισδιάστατης εκτύπωσης (κατασκευαστής, μεσάζοντες, διανομείς). Το σχέδιο νόμου ρυθμίζει ιδίως το πλαίσιο για την προστασία δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, συμπληρώνοντας το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο.

Μέρος Γ

Στο Μέρος Γ του σχεδίου νόμου περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για την δημιουργία μιας ενιαίας Εθνικής Πολιτικής Διοικητικών Διαδικασιών (ΕΠΔΔ). Στο πλαίσιο αυτό, εμπλουτίζονται οι δράσεις του Εθνικού Προγράμματος Απλούστευσης Διαδικασιών (ΕΠΑΔ) και εισάγονται ρυθμίσεις που αποσκοπούν στην περαιτέρω απλούστευση του δημόσιου τομέα και την ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας. Σε αυτή την κατηγορία υπάγονται ρυθμίσεις όπως:

• η κατάργηση του Μητρώου Αρρένων,

• ο εκσυγχρονισμός του Εθνικού Μητρώου Διαδικασιών, με το οποίο το Δημόσιο καταγράφει το σύνολο των διοικητικών διαδικασιών προς διευκόλυνση του πολίτη, και

• η απλούστευση και ψηφιοποίηση καθημερινών διοικητικών διαδικασιών φυσικών προσώπων,

Με τον τρόπο αυτό, αποφορτίζεται από περιττή γραφειοκρατία η Διοίκηση και οι πολίτες εξοικονομούν χρόνο και πόρους.

Εισάγονται, επίσης, ρυθμίσεις για την περαιτέρω ενίσχυση του θεσμικού ρόλου του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και των εποπτευόμενων φορέων του ιδίου και της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων. Οι ρυθμίσεις αυτές εντάσσονται στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης της ψηφιακής διακυβέρνησης και της αποτελεσματικότερης λειτουργίας δομών και φορέων του Υπουργείου. Συγκεκριμένα:

• εισάγονται ρυθμίσεις για την αποτελεσματικότερη άσκηση των αρμοδιοτήτων της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης:

• προστίθενται οι προξενικές αρχές ως σημεία καταχώρισης στοιχείων επικοινωνίας φυσικών προσώπων στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας (ΕΜΕπ)

• δίδεται κανονιστική ευχέρεια για την ρύθμιση ζητημάτων σχετικά με τη λειτουργία της ΓΓΠΣΔΔ ως Εθνικής Αρχής «Peppol» (Pan European Public Procurement On Line).

• παρατείνεται το χρονικό διάστημα καταβολής του ανταλλάγματος στους παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών στο πλαίσιο του έργου «ΣΥΖΕΥΞΙΣ Ι»,

• τροποποιείται η καταληκτική ημερομηνία για την υποχρέωση εκπόνησης μελέτης ταξινόμησης των δεδομένων για πληροφοριακά συστήματα του δημόσιου τομέα που εγκαθίστανται στα κυβερνητικά νέφη του άρθρου 87 του ν. 4727/2020 και

• προβλέπεται η δυνατότητα παραχώρησης υπολογιστικών υποδομών νέφους μεταξύ των φορέων διαχείρισης των ως άνω κυβερνητικών νεφών.

• εισάγονται ρυθμίσεις για την αποτελεσματικότερη άσκηση των αρμοδιοτήτων της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Διακυβέρνησης και Απλούστευσης Διαδικασιών του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, καθώς επεκτείνεται η χρήση του μοναδικού αναγνωριστικού αριθμού επαλήθευσης εγγράφων που εκδίδονται μέσω του gov.gr στη διαδικασία αυτεπάγγελτης αναζήτησης των εγγράφων αυτών.

• εισάγονται ρυθμίσεις για την ενίσχυση της λειτουργίας και της Εθνικής Αρχής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και της αρμόδιας αρχής για την Κυβερνητική Υπηρεσία PRS της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων. (Κεφάλαιο Ε’) και

• εισάγονται προβλέψεις οργανωτικού χαρακτήρα και ρυθμίσεις για την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση της αποστολής εποπτευόμενων φορέων του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης (ΕΔΥΤΕ ΑΕ και ΚτΠ ΜΑΕ).
Περαιτέρω, αναμορφώνεται το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει την οργάνωση και λειτουργία της Εθνικής Συμμαχίας για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση και καθορίζονται οι αρμοδιότητες του οργάνου συντονισμού.

Και τέλος, αναγνωρίζεται θεσμικά η χρήση της ψηφιοποιημένης ιδιόχειρης υπογραφής σε συναλλαγές με πιστωτικά και χρηματοδοτικά ιδρύματα, ενώ προβλέπεται και η δυνατότητα υπαγωγής ή εξαίρεσης της Τράπεζας της Ελλάδος από το πεδίο εφαρμογής του Μέρους Α’ του ν. 4727/2020 και εισάγονται ρυθμίσεις για την παροχή της αναγκαίας επιχειρησιακής ευελιξίας για την απρόσκοπτη λειτουργία του ΝΠΔΔ «Ελληνικό Κτηματολόγιο».