Πώς αποτιμά το ενεργειακό πακέτο Κομισιόν η ελληνική αγορά

Αμφιλεγόμενες επιπτώσεις στην «καρδιά» του υφιστάμενου προβλήματος που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη, τη βαθιά ενεργειακή κρίση, φαίνεται ότι έχουν οι προτάσεις που επεξεργάζεται η Κομισιόν, στην περίπτωση που γίνουν πράξη.

Ειδικότερα, το πλαφόν σε όλες τις τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής, πλην φυσικού αερίου, σε πρώτη ανάγνωση, έναν στόχο μόνο μπορεί σίγουρα να επιτύχει: να συγκεντρωθούν οικονομικοί πόροι από την αγορά για τις επιδοτήσεις και τη στήριξη των καταναλωτών για το δυσθεώρητο ενεργειακό κόστος.

Οι spot αγορές θα συνεχίσουν να λειτουργούν κανονικά και θα εξακολουθήσουν να επηρεάζονται από τα σήματα τιμών, πρωτίστως του φυσικού αερίου, με συνέπεια να διαμορφώνονται ανάλογα και οι λιανικές τιμές. Αντίθετα, εκτιμάται ότι ένα τέτοιο μέτρο θα επηρέαζε τις προθεσμιακές αγορές, με ενδεχόμενη πτωτική πορεία, καθώς το πλαφόν θα επιτάχυνε τις πωλήσεις που έχουν κλειστεί σε υψηλές τιμές.

Επιπλέον, διατυπώνεται ο φόβος ότι η επιβολή του θα πριμοδοτούσε την παραγωγή του φυσικού αερίου, γιατί θα αφαιρούσε κίνητρα από τις υπόλοιπες τεχνολογίες να καταναλώσουν πόρους για να παραγάγουν περισσότερη ενέργεια, αφού θα αμείβονται με ρυθμιζόμενες τιμές.

Αυτή είναι η συνισταμένη των απόψεων που μετέφεραν στο Euro2day.gr παράγοντες της εγχώριας ενεργειακής αγοράς, με αφορμή το προσχέδιο προτάσεων της Κομισιόν που διέρρευσε χθες. Και δεν είναι το μοναδικό κείμενο που έχει διαρρεύσει ως τώρα. Το τελευταίο δεκαήμερο έχουν δει το φως της δημοσιότητας αρκετά έγγραφα με σκέψεις και προθέσεις των Βρυξελλών. Όπως είπε χαρακτηριστικά παράγοντας της αγοράς, «είναι ένα ανεπίσημο market test», που ζυγίζει αντιδράσεις και μετρά το εύρος της συναίνεσης για τα τελικά μέτρα που θα εισηγηθεί επίσημα η Κομισιόν.

Δεν είναι νέο το πλαφόν

Η πρόθεση της Επιτροπής για επιβολή πλαφόν σε όλες τις τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής, εκτός φυσικού αερίου, δεν είναι κάτι νέο. Από τον περασμένο Μάρτιο είχε συμπεριληφθεί στο σχέδιο Repower EU, το οποίο έδινε το δικαίωμα στα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν «ταβάνι» τιμής σε όλες τις τεχνολογίες που δεν καθορίζουν την οριακή τιμή συστήματος στις χονδρεμπορικές αγορές.

Το καινούριο είναι το ύψος του πλαφόν που προτείνει η Κομισιόν στο προσχέδιό της, δηλαδή τα 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα, τιμή που χαρακτηρίζεται «πολύ καλή» από την αγορά και αναγνωρίζεται ότι συνδέεται με την επιδίωξη της Επιτροπής να μην αποθαρρυνθούν μελλοντικές επενδυτικές πρωτοβουλίες από τεχνολογίες που δεν βασίζονται στο φυσικό αέριο, για παράδειγμα οι ΑΠΕ. Ωστόσο, δεν διευκρινίζεται, όπως επισημαίνεται από πηγές της αγοράς, αν αυτή η τιμή θα έχει οριζόντια εφαρμογή, με άλλα λόγια, θα αφορά σε όλες τις υπόλοιπες τεχνολογίες, πλην αερίου.

Το δεύτερο ζήτημα που παραμένει άγνωστο είναι εάν το πλαφόν, στην περίπτωση που αποκτήσει επίσημο «μανδύα», θα είναι υποχρεωτικό ή μη. Τρεις επιλογές φαίνεται να υπάρχουν:

• Να προκύψει ως ένα είδος οδηγίας (guideline) προς τα κράτη-μέλη.
• Να έχει τον χαρακτήρα ισχυρής σύστασης. «Αυτό ή τίποτε άλλο», οπότε σε αυτή την περίπτωση κάποια κράτη πιθανόν θα το εφαρμόσουν και κάποια άλλα όχι.
• Να αποκτήσει υποχρεωτικό χαρακτήρα για όλα τα κράτη-μέλη.

Η αγορά εμφανίζεται με διιστάμενες θέσεις για το ποια επιλογή θα επικρατήσει. Κατά μία άποψη, θα έχει εθελοντικό χαρακτήρα, γιατί η υποχρεωτικότητα απαιτεί ισχυρό consensus και μακραίωνες συζητήσεις. Και είναι γνωστά τα διαφορετικά συμφέροντα μέσα στην Ε.Ε. Κατά μία άλλη άποψη, η τάση δείχνει ότι θα αποκτήσει υποχρεωτικό χαρακτήρα.

Εάν ισχύσει είτε η δεύτερη είτε η τρίτη επιλογή, τότε η Ελλάδα, λέει η αγορά, θα πρέπει να εξαιρέσει το φυσικό αέριο από τον μηχανισμό του πλαφόν, που εφαρμόζει από τον Ιούλιο.

Άριστες πληροφορίες του Euro2day.gr αναφέρουν ότι έτσι κι αλλιώς η χώρα μας, αν και απέστειλε σχετικό προσχέδιο στην Κομισιόν, ουδέποτε εξασφάλισε την έγκρισή της για τον μηχανισμό αυτό. Υπήρξε, λένε οι ίδιες πληροφορίες, σιωπηρή ανοχή από την πλευρά της Επιτροπής, παρά το Repower EU, γιατί ο μηχανισμός άφησε ανεπηρέαστο το retail. Οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας εξακολουθούν και αγοράζουν στην τιμή που διαμορφώνεται στη χονδρεμπορική αγορά και η οποία επηρεάζεται από τις διακυμάνσεις της τιμής του φυσικού αερίου. Έτσι και τα τιμολόγια ηλεκτρισμού, με το νέο σύστημα καθορισμού τιμής σε μηνιαία βάση, που ισχύει από τον Αύγουστο, ακολουθούν την ανηφόρα και απαιτούν όλο και μεγαλύτερες επιδοτήσεις, για να μην καταρρεύσει η αγορά από απλήρωτους λογαριασμούς.

Πλαφόν στο ρωσικό αέριο

Δεν έχει ούτε λογική ούτε θετική επίπτωση η επιβολή πλαφόν στο ρωσικό αέριο, συμφωνούν οι εκπρόσωποι ενεργειακών ομίλων που μίλησαν στο Euro2day.gr. Αντίθετα, ένα τέτοιο μέτρο θα είχε αρνητικά αποτελέσματα και πρώτα πρώτα στην Ευρώπη, που θα «αιμορραγούσε» ενεργειακά από τη σκλήρυνση ως τα άκρα της αντίδρασης Πούτιν. Από την άλλη πλευρά, θα διατάρασσε τους όρους υφιστάμενων συμβολαίων εταιρειών με τη Ρωσία, με άγνωστες εξελίξεις. Επιπλέον, θα απειλούσε συνολικά την τροφοδοσία της Ευρώπης με ρωσικό αέριο, συμπαρασύροντας και τον TurkStream, από τον οποίο σήμερα παίρνει αδιάλειπτα αέριο η χώρα μας.

Δεν είναι τυχαίο ότι πρώτη η Τσεχία, χθες, απαίτησε να αφαιρεθεί από την ατζέντα της έκτακτης συνόδου των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. αύριο, Παρασκευή, το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού αερίου. «Δεν είναι λύση, αλλά πολιτικό εργαλείο πίεσης προς τη Ρωσία», τόνισε ο υπουργός Βιομηχανίας Τζόζεφ Σικέλα.

Σε κάθε περίπτωση, η Σύνοδος της Παρασκευής εκτιμάται ότι θα αποτελέσει κρίσιμο βαρόμετρο για όλα τα μέτρα που προτίθεται να λάβει η Κομισιόν. Γιατί σε αυτήν θα «μετρηθούν» οι αντιδράσεις, οι αντιστάσεις και οι απόψεις των κρατών-μελών.