Σήμα κινδύνου για το Ταμείο Ανάκαμψης, ροή μόλις 5 δισ. στις εταιρείες

Ο χρόνος τρέχει, τα λεφτά υπάρχουν, οι απορροφήσεις από την Ε.Ε. πηγαίνουν καλά, αλλά οι επιχορηγήσεις στις επιχειρήσεις φτάνουν με καθυστέρηση και οι προθεσμίες ολοένα και περισσότερο θα γίνονται ασφυκτικές, με τον κίνδυνο της χαμένης ευκαιρίας να ενισχύεται.

Ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας κάθε άλλο παρά επιχείρησε να ωραιοποιήσει την κατάσταση. Οι εκταμιεύσεις των επιχορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης, είπε παρουσιάζοντας την έκθεση του Διοικητή, σημειώνουν καθυστερήσεις αντανακλώντας διοικητικές δυσχέρειες, ενώ χαμηλές παραμένουν και οι εκταμιεύσεις δανείων, παρότι το ύψος των υπογεγραμμένων συμβάσεων αυξήθηκε σημαντικά.

Η Ελλάδα έχει μια μοναδική ευκαιρία αξιοποίησης συνολικών κονδυλίων 36 δισ. ευρώ έως το καλοκαίρι του 2026, με την καταλυτική επίδρασή τους στην οικονομία να αποτυπώνονται στην πρόσφατη έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Η πλήρης απορρόφηση των φετινών κονδυλίων είναι ικανή να διαμορφώσει τον ρυθμό ανάπτυξης στο 3,2%, αλλά επειδή ο πήχης μπαίνει πιο χαμηλά, η πρόβλεψη του Γραφείου αφορά σε ανάπτυξη 2,5%.

Η Τράπεζα της Ελλάδος από την πλευρά της εκτιμά ότι ο φετινός ρυθμός ανάπτυξης θα είναι 2,3% και το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζεται να προσαρμόσει προς τα κάτω τις προβλέψεις του για επέκταση με ρυθμό 2,9%, πρόβλεψη την οποία δεν συμμερίζεται κανένας οίκος, θεσμός ή αναλυτής εντός και εκτός.

Οι επιδόσεις

Σύμφωνα με την ΤτΕ, όσον αφορά την απορρόφηση των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μέχρι στιγμής η Ελλάδα συνεχίζει να συγκαταλέγεται στους πρωτοπόρους της ΕΕ, καθώς είναι από τις λίγες χώρες που έχουν εισπράξει τρεις δόσεις επιχορηγήσεων και δανείων, μετά την ολοκλήρωση του 26% των συμφωνημένων στόχων/οροσήμων του προγράμματός της.

Συνολικά, η Ελλάδα έχει εισπράξει 14,9 δισ. ευρώ (41% των διαθέσιμων πόρων), εκ των οποίων 7,7 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 7,3 δισ. ευρώ σε δάνεια. Μετά την έγκριση της αναθεώρησης του Ταμείου Ανάκαμψης οι συνολικά διαθέσιμοι πόροι αυξήθηκαν σε 36 δισ. ευρώ (από 30,1 δισ. ευρώ), εκ των οποίων 18,2 δισ. ευρώ για επιχορηγήσεις και 17,7 δισ. ευρώ για δάνεια.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού του Ταμείου Ανάκαμψης, έχουν ενταχθεί έργα για χρηματοδότηση μέσω επιχορηγήσεων ύψους 20,7 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο σύνολο του προϋπολογισμού (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ). Επιπλέον, έως το τέλος Δεκεμβρίου του 2023 είχαν υποβληθεί 624 αιτήσεις για χρηματοδότηση μέσω δανείων του Μηχανισμού, προϋπολογισμού 8,17 δισ. ευρώ, από τις οποίες 269 έχουν προχωρήσει σε υπογραφή σύμβασης έργων ύψους 4,36 δισ. ευρώ.

Οι εκταμιεύσεις

Μέχρι εδώ όλα καλά. Όταν όμως τα στοιχεία επικεντρώνονται στις εκταμιεύσεις επιχορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις, εμφανίζονται σημαντικές καθυστερήσεις.

Ειδικότερα, μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου του 2023 οι μεταβιβάσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό προς τους φορείς εντός και εκτός της γενικής κυβέρνησης ανέρχονταν σε 5,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων μόνο τα 2,4 δισ. ευρώ είχαν καταβληθεί στις επιχειρήσεις έως το τέλος Σεπτεμβρίου του 2023, αντανακλώντας περιορισμούς των φορέων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο ως προς τη διοικητική διεκπεραίωση και την υλοποίηση των σχεδίων.

Αναφορικά με τα δάνεια, οι εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις ανέρχονταν σε 1,36 δισ. ευρώ έως το τέλος Ιανουαρίου του 2024. Ωστόσο, το ποσό των δανείων, που αφορά τον Μηχανισμό, για τα οποία έχουν υπογραφεί συμβάσεις, αυξήθηκε σημαντικά σε 4,36 δισ. ευρώ και ικανοποιεί τον σχετικό στόχο του προγράμματος.

Οι αιτίες

Σύμφωνα με την ΤτE, οι διπλές εκλογές, τον Μάιο και τον Ιούνιο, καθώς και οι δύο γύροι των περιφερειακών και αυτοδιοικητικών εκλογών, συνέβαλαν στην καθυστέρηση που παρουσίασαν οι τελικές εκταμιεύσεις στο σκέλος των επιχορηγήσεων. Άλλοι λόγοι που αναγνωρίστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και αποτελούν κοινή πρόκληση για όλες τις χώρες, αφορούν διαχειριστικό φόρτο στους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς υπεύθυνους για την υλοποίηση των έργων.

Με τις υποδομές στη χώρα, από τα νοσοκομεία έως το σιδηροδρομικό δίκτυο, να πάσχουν και την Ελλάδα στην τελευταία θέση στον χάρτη δεξιοτήτων στην Ε.Ε. (1 δισ. ευρώ μόνο για ανάπτυξη δεξιοτήτων από το Ταμείο Ανάκαμψης), το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν υπάρχει περιθώριο να χαθεί ούτε ένα ευρώ τόσο από το Ταμείο Ανάκαμψης όσο και το ΕΣΠΑ που τρέχει παράλληλα, απαιτώντας την απορρόφηση επιπλέον 26 δισ. ευρώ έως το 2027.