Η μεγάλη ευκαιρία της Ελλάδας στην Αμυνα

«Οι αυτοκρατορίες του μέλλοντος είναι οι αυτοκρατορίες του νου», είχε δηλώσει ο Ουίνστον Τσόρτσιλ. Φράση που μοιάζει ιδιαίτερα επίκαιρη στις μέρες μας, καθώς η καινοτομία αποκτά ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο στη διαμόρφωση του παγκόσμιου πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού γίγνεσθαι. Και φυσικά ο τομέας της άμυνας δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση - ιδιαίτερα στην τρέχουσα συγκυρία.

Άλλωστε, όπως επισημαίνεται σε πρόσφατη έρευνα του The Recursive, σε μια περίοδο που οι συνθήκες στην παγκόσμια γεωπολιτική σκακιέρα γίνονται όλο και πιο σκληρές, η Ευρώπη βρίσκεται σε κρίσιμη στιγμή για τη διαμόρφωση του μέλλοντός της στον τομέα της αμυντικής τεχνολογίας. Στο πλαίσιο αυτό, αναδεικνύονται νέες ευκαιρίες και για την Ελλάδα.

Τι είναι οι τεχνολογίες διττής χρήσης

Σύμφωνα με την έρευνα, η χρήση της τεχνολογίας που παρατηρήθηκε στο πλαίσιο του πολέμου Ουκρανίας-Ρωσίας κατέδειξε σειρά από τακτικά πλεονεκτήματα που δεν διαθέτουν οι παραδοσιακές δυνάμεις. Για τον λόγο αυτό, η ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης (AI), των συστημάτων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) και των πλατφορμών ανάλυσης στις σύγχρονες στρατιωτικές επιχειρήσεις έχει καταστεί επιτακτική ανάγκη, υπογραμμίζει το The Recursive.

Ειδικά όσον αφορά την Ουκρανία, ο Jared Cohen, πρόεδρος Διεθνών Σχέσεων της Goldman Sachs και συνεπικεφαλής του Goldman Sachs Global Institute, δήλωσε πρόσφατα πως η χώρα διαθέτει από τα πιο προηγμένα οικοσυστήματα αμυντικής τεχνολογίας διεθνώς, καθώς έχει αναπτύξει έναν ταχύτατο κύκλο καινοτομίας για την προσαρμογή, δοκιμή και ανάπτυξη τεχνολογιών διττής χρήσης (dual-use) στο πεδίο της μάχης.

Για όσους δεν γνωρίζουν, ως τεχνολογίες διττής χρήσης ορίζονται -σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ- τα προϊόντα και οι καινοτομίες που μπορούν να αξιοποιηθούν τόσο για πολιτική όσο και για στρατιωτική χρήση. Μερικά παραδείγματα τεχνολογιών διττής χρήσης αποτελούν η αεροδιαστημική τεχνολογία, η τεχνολογία νυχτερινής όρασης, η θερμική απεικόνιση, ορισμένα λέιζερ, μερικοί τύποι μη επανδρωμένων αεροσκαφών κ.λπ.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα

Όπως υπογραμμίζει το Institute for Central Europe (ICE), ο τομέας των τεχνολογιών διττής χρήσης προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για τις χώρες μικρού ή μεσαίου μεγέθους, καθώς, παρόλο που μπορεί να μην κατέχουν ηγετική θέση στην παραδοσιακή αμυντική βιομηχανική παραγωγή, πολλές απ' αυτές -συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης- διαθέτουν δυναμικά τεχνολογικά οικοσυστήματα, μηχανικούς με υψηλή εξειδίκευση, καθώς και ερευνητικά ιδρύματα.

Έτσι, λοιπόν, σύμφωνα με το ICE, η υποστήριξη της καινοτομίας διπλής χρήσης δεν συνιστά μονάχα μια έξυπνη πολιτική επιλογή σε εθνικό επίπεδο, αλλά έχει γίνει επίσης ευρωπαϊκή προτεραιότητα.

Μάλιστα, πρόκειται για έναν τομέα στον οποίο και η Ελλάδα μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο, καθώς -όπως υπογραμμίζει το The Recursive- η χώρα μας αναδεικνύεται σε στρατηγικό κόμβο για την αμυντική τεχνολογία και την καινοτομία διττής χρήσης στη Νότια Ευρώπη.

Η ευκαιρία για τις ελληνικές επιχειρήσεις

Μιλώντας στο Εuro2day.gr, o υποστράτηγος (ε.α.) Αντώνης Πλατιάς, managing director του European Defence Venture Studio (EDVS), δήλωσε: «Η ευρωπαϊκή άμυνα βρίσκεται σε φάση δυναμικού μετασχηματισμού. Οι γεωπολιτικές προκλήσεις και ιδίως η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία επιτάχυναν τις επενδύσεις στον αμυντικό τομέα, με την ΕΕ και τα κράτη-μέλη να δεσμεύουν πρωτοφανείς πόρους – έως και 800 δισ. ευρώ στην επόμενη πενταετία – στο πλαίσιο του σχεδίου "Readiness 2030". Οι αναδυόμενες ρηξικέλευθες τεχνολογίες (Emerging Disruptive Technologies), στους τομείς της τεχνητής νοημοσύνης, των αυτόνομων συστημάτων και του Διαστήματος, εξελίσσονται ραγδαία και κρίνονται καθοριστικές για τη μελλοντική στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης».

«Η άμυνα λειτουργεί πλέον ως επιταχυντής τεχνολογικής καινοτομίας, με οριζόντιες επιδράσεις στην οικονομία. Οι τεχνολογίες διττής χρήσης (dual-use) προσφέρουν υψηλή προστιθέμενη αξία, καθώς καλύπτουν απαιτήσεις του αμυντικού τομέα (ο οποίος χαρακτηρίζεται από υψηλό ROI), ενώ ταυτόχρονα δημιουργούν νέες αγορές στον πολιτικό και εμπορικό χώρο. Η αξιοποίησή τους προσδίδει στις επιχειρήσεις στρατηγικό πλεονέκτημα και αυξάνει την ελκυστικότητά τους προς θεσμικούς και ιδιώτες επενδυτές.

Θεσμοί όπως το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) συνδέουν τη νεοφυή καινοτομία με τις επιχειρησιακές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας και στη μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα συστήματα.

Το επενδυτικό ενδιαφέρον καταγράφει ήδη ανοδική πορεία: μόνο τον τελευταίο χρόνο, οι επενδύσεις των venture capitals σε ευρωπαϊκές αμυντικές τεχνολογίες αυξήθηκαν κατά 24%. Σ' αυτό το περιβάλλον, οι ελληνικές επιχειρήσεις διαθέτουν σημαντικά πλεονεκτήματα, από το υψηλό επιστημονικό δυναμικό και την ποιοτική έρευνα έως τη στρατηγική γεωγραφική θέση της χώρας και τη διεθνώς αναγνωρισμένη υψηλή επιχειρησιακή αξία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων», συμπλήρωσε ο ίδιος.

«Ως managing director του European Defence Venture Studio (EDVS), θεωρώ ότι η συγκυρία είναι εξαιρετικά ευνοϊκή. Η σύμπλευση πολιτικής βούλησης, επιχειρηματικού δυναμισμού και τεχνολογικής ωριμότητας διαμορφώνει τις συνθήκες ώστε η Ελλάδα να αναπτύξει λύσεις υψηλής αξίας, ικανές να καλύψουν εθνικές ανάγκες και να διεκδικήσουν θέση στις διεθνείς αγορές», κατέληξε ο κ. Πλατιάς.