Προτάσεις-φωτιά του ΔΝΤ για το φορολογικό και τη δημοσιονομική διαχείριση. Μεταξύ άλλων, προτείνει αυστηρές ποινές και διώξεις για τις βαριές μορφές φορολογικών παραβάσεων, δημοσιονομικό έλεγχο και κοινοποίηση των δημοσιονομικών στοιχείων σε μηνιαία και τριμηνιαία βάση.

Συγκεκριμένα, στις βασικές κατευθύνσεις και προτάσεις από την Τεχνική Βοήθεια του ΔΝΤ για τη βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης και της φορολογικής διοίκησης στην Ελλάδα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναφέρει ότι οι προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά η κυβέρνηση στο πλαίσιο μιας βιώσιμης δημοσιονομικής προσαρμογής είναι οι εξής:

• Αδύναμοι θεσμοί στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών.
• Αδυναμία του φορολογικού συστήματος να εξασφαλίσει ένα αποδεκτό επίπεδο συμμόρφωσης.

Συνεπώς, υπάρχει άμεση ανάγκη για διαρθρωτικές αλλαγές και μέτρα -άμεσα και μεσοπρόθεσμα-, που θα βοηθήσουν στην ανάκτηση της αξιοπιστίας και στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων.

Το ΔΝΤ ζητά:

Δημοσιονομική διαχείριση - προϋπολογισμός

Οι άμεσες ενέργειες για την ανάκτηση του ελέγχου των δημόσιων οικονομικών πρέπει να περιλαμβάνουν:

• Δημοσιονομικό έλεγχο και κοινοποίηση των στοιχείων σε μηνιαία και τριμηνιαία βάση, μαζί με τα στοιχεία της γενικής κυβέρνησης (άμεσα).

• Έλεγχο των δαπανών με παρακολούθηση των δεσμεύσεων και των υποχρεώσεων που αναλαμβάνονται από τους φορείς του Δημοσίου (άμεσα).

• Βελτίωση της διαδικασίας κατάρτισης και παρακολούθησης, με την παρουσίαση στο κοινοβούλιο μιας δημοσιονομικής στρατηγικής με συγκεκριμένους δημοσιονομικούς στόχους για το κράτος, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους ΟΤΑ (τον Ιούνιο) και με εναρμόνιση της διαδικασίας κατάρτισης του προϋπολογισμού στο κράτος, στους ΟΚΑ και στους ΟΤΑ.

• Μετάφραση του προϋπολογισμού και των δημοσιονομικών στόχων σε ανώτατα όρια πιστώσεων ανά υπουργείο για το 2011 (Ιούνιος).

• Προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου με αναθεώρηση του Νόμου του 1995 ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν οι παραπάνω αλλαγές (Ιούνιος).

Η μεσοπρόθεσμη στρατηγική για τη βελτίωση της δημοσιονομικής διαχείρισης πρέπει να περιλαμβάνει:

• Υιοθέτηση ενός μεσοπρόθεσμου προγράμματος αλλαγών, ώστε να είναι σαφές προς όλες τις κατευθύνσεις ο τελικός στόχος και η κατεύθυνση: 

- Το υπουργείο Οικονομικών πρέπει να είναι υπεύθυνο και υπόλογο για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της δημοσιονομικής πολιτικής της γενικής κυβέρνησης. 

- Το ΓΛΚ πρέπει να λειτουργεί και προληπτικά (δημοσιονομικός έλεγχος) και προγραμματικά (δημοσιονομική πολιτική, κατάρτιση προϋπολογισμού και παρακολούθηση). 

- Τα υπουργεία χρειάζεται να έχουν περισσότερο έλεγχο επί του προϋπολογισμού τους, ασκώντας την καθημερινή δημοσιονομική διαχείριση (αύξηση της αποδοτικότητας). 

- Το κοινοβούλιο πρέπει να έχει ενισχυμένη εποπτεία και έλεγχο επί του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης. 

- Το νέο θεσμικό πλαίσιο για τον προϋπολογισμό πρέπει να θωρακίζει θεσμικά τις νέες αρμοδιότητες και διαδικασίες.


Φορολογική διοίκηση

Οι κύριες προκλήσεις για το φορολογικό σύστημα στην Ελλάδα είναι:

• Η υψηλή φοροδιαφυγή και διαφθορά.

• Οι διαρθρωτικές αδυναμίες στη διαχείριση της φορολογικής συμμόρφωσης που επιτείνει τα χρόνια προβλήματα και καθιστά άμεση την ανάγκη για ανάκτηση του ελέγχου του συστήματος από τη διοίκηση.

• Οι προσπάθειες της κυβέρνησης για τη βελτίωση της συλλογής πρέπει να υποστηριχτούν από την αναμόρφωση της φορολογικής διοίκησης και την αποκατάσταση της συμμόρφωσης.

• Χρειάζεται να γίνει δημόσια γνωστή η στρατηγική για την καταπολέμηση της μόνιμης φοροδιαφυγής και την ενίσχυση της συμμόρφωσης.

• Χρειάζεται να υπάρξουν νέες δομές διαχείρισης του έργου της μετάβασης σε ένα αποτελεσματικό φορολογικό σύστημα, όπως: 

- Η δημιουργία ομάδας δράσης για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής στο υπουργείο Οικονομικών, διοικούμενη και υποστηριζόμενη σε υψηλό επίπεδο. 

- Η δημιουργία μιας επιτελικής ομάδας με τη συμμετοχή των συναρμόδιων γενικών γραμματέων.


Οι άμεσες προτεραιότητες για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής να διαλυθεί η άκρατη φοροδιαφυγή πρέπει να περιλαμβάνουν:

• Πρόγραμμα ελέγχων που να περιλαμβάνει αυστηρές ποινές και διώξεις για τις βαριές μορφές παραβάσεων: π.χ., το 75% των ελεύθερων επαγγελματιών (π.χ. γιατροί, συμβολαιογράφοι, μηχανικοί, δικηγόροι) δηλώνουν ετήσιο εισόδημα κάτω από το αφορολόγητο όριο.

• Πρόγραμμα για τη διασφάλιση των εισπράξεων εσόδων από τους φορολογουμένους με τα μεγαλύτερα εισοδήματα.

• Πρόγραμμα ενίσχυσης των μηχανισμών είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών από τους μεγαλύτερους οφειλέτες.

• Πρόγραμμα για την ενίσχυση της συμμόρφωσης μέσα από τη δήλωση και την πληρωμή φόρων: π.χ. το 30% των οφειλετών ΦΠΑ δεν έχει καταθέσει δήλωση.

• Αυστηρό πρόγραμμα για την εφαρμογή των νέων κυβερνητικών πρωτοβουλιών στη φορολογία: λεπτομερή σχέδια εφαρμογής, αποτελεσματική παρακολούθηση της προόδου και επανεξέταση των αποτελεσμάτων για τη διασφάλιση των πολιτικών στόχων.


Οι διαρθρωτικές αλλαγές για να επιτευχθεί ο στόχος της βιώσιμης συμμόρφωσης πρέπει να περιλαμβάνουν:

• Ενίσχυση της ικανότητας στρατηγικής διοίκησης και σχεδιασμού της Γενικής Γραμματείας Φορολογίας και Τελωνείων.

• Ανάπτυξη και διατήρηση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου διαχείρισης κινδύνου φορολογικής συμμόρφωσης: (i) δημιουργία Διεύθυνσης Διαχείρισης Κινδύνων, (ii) δημιουργία Συμβουλίου Συμμόρφωσης υπό το υπουργείο Οικονομικών, (iii) ανάπτυξη μιας στρατηγικής βάσει του κινδύνου συμμόρφωσης και (iv) ανάπτυξη επιχειρησιακών σχεδίων για την υλοποίηση της στρατηγικής συμμόρφωσης.

• Ουσιαστική βελτίωση της διαχείρισης των ελέγχων για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και την αποτροπή φορολογικών παραβάσεων μέσα από ελέγχους με βάση κριτήρια κινδύνου.

• Ανάπτυξη και διατήρηση αποτελεσματικών υπηρεσιών προς τους φορολογουμένους με τη δημιουργία ειδικής διεύθυνσης και την ανάπτυξη στρατηγικής για τις φορολογικές υπηρεσίες.

• Ουσιαστική ενίσχυση της ικανότητας της Γενικής Γραμματείας Φορολογίας και Τελωνείων στη διαχείριση των κεντρικών φορολογικών λειτουργιών και ενίσχυση του ρόλου της κεντρικής υπηρεσίας σε επίπεδο σχεδιασμού, ελέγχου και εποπτείας.