Την ώρα που αναθεωρούνται πτωτικά τα στοιχεία των εξαγωγών για τον περασμένο Απρίλιο, μία νέα πρωτοποριακή έρευνα του γραφείου Αθήνας της Stanton Chase International, με την υποστήριξη του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων, έρχεται να αναδείξει τις σημαντικότερες προκλήσεις και ευκαιρίες για τις εξωστρεφείς ελληνικές επιχειρήσεις, μέσα από τα μάτια ορισμένων εκ των πιο έμπειρων export managers της χώρας.

Συγκεκριμένα, όπως δήλωσε η Πρόεδρος του ΠΣΕ, κυρία Χριστίνα Σακελλαρίδη «με τα νέα στοιχεία για τον περασμένο Απρίλιο να δείχνουν μείωση των εξαγωγών (χωρίς τα πετρελαιοειδή) κατά 3,2%, στο 1,04 δις ευρώ από 1,22 δις τον Απρίλιο του 2011, έναντι αρχικής εκτίμησης για οριακή αύξηση κατά 0,3%, καθίσταται ακόμη πιο αναγκαία η αποτελεσματική στόχευση των ελληνικών εξαγωγών, σε επίπεδο γεωγραφικών περιοχών και δυναμικών κλάδων παραγωγής».

Από την πλευρά της, η κυρία Νάνσυ Μαθιουδάκη, Partner της Stanton Chase International και Διευθύντρια Καταναλωτικών προϊόντων Ευρώπης,, τόνισε ότι «οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις πρέπει να θέσουν ως στόχο την κατάκτηση και διατήρηση ενός μακροπρόθεσμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στις διεθνείς αγορές. Απαιτείται γενικός εκσυγχρονισμός και επαναπροσδιορισμός της εξαγωγικής στρατηγικής όχι με αποσπασματικά μέτρα, αλλά βάση ενός εθνικού σχεδίου στρατηγικής εξαγωγών. Έχει αποδειχθεί πως το μικρό μέγεθος μιας επιχείρησης δεν αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα διεθνοποίησης αφού έχουμε σημαντικά παραδείγματα επιτυχημένων μικρομεσαίων επιχειρήσεων με επιτυχίες στο εξωτερικό».

Το γραφείο Αθήνας της Stanton Chase International προχώρησε στην διεξαγωγή έρευνας σε 450 ανώτατα στελέχη εξαγωγικών τμημάτων Ελληνικών εταιριών, τον περασμένο Απρίλιο, τα συμπεράσματα της οποίας αντικατοπτρίζουν πλήρως τις τάσεις, τις ευκαιρίες, τις προκλήσεις και τα θέματα που είναι πρώτα στην agenda των ειδικών.

Στο πλαίσιο αυτό η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων απαντούν πως οι Εξαγωγές θα συνεισφέρουν στην ανάκαμψη της Ελλάδας (75,4%).

Οι κλάδοι όπου αναμένονται εξελίξεις είναι οι ακόλουθοι (έως 3 απαντήσεις):
• Αγροτικά προϊόντα (78% των απαντήσεων)
• Ενέργεια (49,2%)
• Ελληνική γαστρονομία (42,4%)
• Υπηρεσίες (31,4%)
• Βιομηχανία (25,4%)
• Καταναλωτικά προϊόντα (22,9%)

Αναφορικά σε επιμέρους προϊοντικές κατηγορίες, αναφέρθηκαν χαρακτηριστικά (έως 3 απαντήσεις):
• Φρούτα / Λαχανικά (62,7% των απαντήσεων)
• Ιχθυοκαλλιέργεια (50,8%)
• Γαλακτοκομικά (37,3%)
• Φαρμακευτικά (28,8%)
• Πετρέλαιο (25,4%)
• Αλουμίνιο (20,3%)

Ως κυριότερες γεωγραφικές περιοχές, τα στελέχη των εταιρειών που συμμετείχαν στο δείγμα ανέδειξαν σε σειρά προτεραιότητας ως προτεραιότητες τις εξής γεωγραφικές περιοχές (ερώτηση πολλαπλών απαντήσεων):

• Ανατολική Ευρώπη (79,7%)
• Δυτική Ευρώπη (72%)
• Ασία (50,8%)
• Αφρική (44,1%)
• Αμερική (42,4%)
• Αυστραλία (31,4%)
• Ρωσία (28%)

Προβλήματα και Προοπτικές

Σχετικά με «τα δυνατά σημεία» αλλά και «τις ευκαιρίες» που παρουσιάζονται για τα ελληνικά εξαγώγιμα προϊόντα, αναφέρθηκαν κατά σειρά σημαντικότητας η Ποιότητα (50,8%), η Πρόσβαση στις αναδυόμενες αγορές (43,2%), η Τάση στην Μεσογειακή διατροφή (37,3%), ο Τουρισμός (36,4%), το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό (32,2%), η Παραμετροποίηση των Προϊόντων ανά αγορά (26,3%). Στην τελευταία θέση βαθμολογήθηκε η υποστήριξη από το Κράτος και το τραπεζικό σύστημα (25,4%).

Γενικά, αποτέλεσε κοινό τόπο η ανάγκη για περαιτέρω διευκόλυνση των εξωστρεφών επιχειρήσεων, με τη Γραφειοκρατία να αναδεικνύεται ως το υπ’αριθμόν 1 εμπόδιο στην ανάπτυξη. Άλλα εμπόδια που αναφέρθηκαν είχαν να κάνουν με την έλλειψη εξειδικευμένου marketing για τις εξαγωγές, μη επαρκή κουλτούρα και εμπειρία εξαγωγών, πιέσεις από ανταγωνιστικά κράτη, θέματα κόστους καθώς και παραγωγικής επάρκειας.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι περισσότερα από 1 στα 3 στελέχη που συμμετείχαν στην έρευνα εργάζονται σε εταιρίες όπου η συνεισφορά των εξαγωγών είναι μικρότερη του 10%. Με βάση τους διεθνείς δείκτες, ως διεθνοποιημένη θεωρείται μία εταιρεία της οποίας το ποσοστό εσόδων από διεθνείς επιχειρηματικές συνεργασίες στα συνολικά έσοδα είναι μεγαλύτερο του 20%.

Αναλύοντας τις προτεραιότητες των Εξαγωγικών τμημάτων, η έρευνα κατέληξε σε 4 βασικούς άξονες: 1) Ανεύρεση και ορθή αξιολόγηση των διανομέων, 2) Πρόσβαση σε διεθνή στοιχεία αγορών, 3) Διαθεσιμότητα προϊόντος, 4) Υποστήριξη εντός της εταιρίας.

Όπως τόνισαν οι ίδιοι οι ειδικοί, το 2011, κατά το οποίο σημειώθηκε το ιστορικό ρεκόρ εξωστρέφειας των 22,5 δις ευρώ, βασικοί παράγοντες που επέδρασαν στην απόδοση των εξαγωγικών στελεχών ήταν οι πιέσεις τιμών, η έμφαση στο κόστος παραγωγής, ο ανταγωνισμός, η ύφεση και οι επιχειρησιακές αναδιοργανώσεις.

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι ειδικοί των εξαγωγών αναγνωρίζουν την ανάγκη της δραστικής αλλαγής, του μετασχηματισμού στις εταιρείες τους. Θεωρούν σε αυτή τη διαδικασία ως μεγαλύτερα εμπόδια τους την έλλειψη ευελιξίας και προσαρμοστικότητας (56.8%). Από την άλλη πλευρά στο σύνολο τους θεωρούν την στρατηγικό προσανατολισμό (45,8%), τον προσανατολισμό στον πελάτη (45,8%), την εμπειρία από πολλαπλές κουλτούρες (39,8%), επικοινωνιακές δεξιότητες (33,9%) και δυνατό εμπορικό/marketing background (31,4%).

Ευκαιρίες καριέρας στις εξαγωγές

Παράλληλα, με τις προοπτικές των εξαγωγικών επιχειρήσεων και των ελληνικών εξαγωγών, προκύπτουν και σημαντικές ευκαιρίες καριέρας σε εξαγωγικές επιχειρήσεις της χώρας. Οι ικανότητες στην Εξυπηρέτηση Πελατών, τη διοίκηση Πωλήσεων, το Marketing και το Key Account Management, αναφέρονται ως τα κύρια συστατικά επιτυχίας ενός στελέχους στις Εξαγωγές.

Αναφορικά με τα υπο-τμήματα που παρουσιάζουν ευκαιρίες καριέρας εντός της λειτουργίας των Εξαγωγών, το 55,1% των ερωτηθέντων θεωρεί πως υπάρχουν ευκαιρίες στα τμήματα Area Exports. Επίσης ευκαιρίες καταγράφονται στα τμήματα Εξυπηρέτησης Πελατών (39,8%), στα τμήματα Logistics (39%) και στο Sales Operations (34.7%).

Πρέπει να τονιστεί πως οι κλάδοι όπου διαφαίνονται ευκαιρίες καριέρας είναι 1. Ενέργεια (58%), 2. Καταναλωτικά Προϊόντα (55,1%), 3. Φαρμακευτικά (39,8%), 4. Λιανική (28%), 5. Logistics & Transportation (26.3%)

Όσον αφορά την επαγγελματική τους εξέλιξη και τη διερεύνηση νέων επαγγελματικών ευκαιριών και εκτός Ελλάδος, οι ερωτηθέντες στη συντριπτική τους πλειοψηφία θεωρούν ως βασικές παραμέτρους την αναβάθμιση του ρόλου και το βαθμό της Διοικητικής Ευθύνης με παράλληλη αύξηση του πακέτου αποδοχών.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως ο ένας στους 2 επιθυμεί να διερευνήσει κάποια νέα επαγγελματική ευκαιρία και επίσης το γεγονός πως περισσότερο από 1 στους 2 έχει δρομολογήσει κάποια τέτοια εξέλιξη μέσω εταιρίας Executive Search (56.9%) ή μέσω προσωπικής δικτύωσης (56%). Θετικοί ωστόσο είναι η πλειοψηφία (70,4%) σε μετακίνηση στο εξωτερικό και σε περιοχές όπως οι χώρες Ανατολικής Ευρώπης (71,8%), η Μέση Ανατολή (67,9%), Ρωσία (41%), Ασία (37,2%) και σε λιγότερο βαθμό Αφρική και Λατινική Αμερική (24,4%).

Τέλος η μεγάλη πλειοψηφία πιστεύει πως πρέπει να αναπτύξει ενεργά το «προσωπικό της προϊόν» καθώς και την ορατότητά της στην αγορά εργασίας (69,3%) ώστε να επιτύχει τους στόχους που έχει οριοθετήσει στην καριέρα της. Παράλληλα κτίσιμο σχέσεων με τις εταιρίες executive search, ανάπτυξη τεχνικών ικανοτήτων και εμπλουτισμός του ακαδημαϊκού υπόβαθρου κρίνονται επίσης αναγκαίες.