Βελτιωμένοι κανόνες όσον αφορά στη συγκέντρωση και στην επεξεργασία των ηλε-αποβλήτων (δηλαδή τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, ΑΗΗΕ) τέθηκαν από την ΕΕ.

Τα λεγόμενα "ηλε-απόβλητα" αποτελούν μία από τις ταχύτερα αυξανόμενες ροές αποβλήτων, προσφέρουν δε σημαντικές ευκαιρίες από πλευράς διάθεσης δευτερογενών πρώτων υλών στην αγορά. Η συστηματική συγκέντρωση και ορθή επεξεργασία αποτελεί προϋπόθεση για να ανακυκλώνονται ύλες όπως ο χρυσός, ο άργυρος, ο χαλκός και τα σπάνια μέταλλα που χρησιμοποιούνται σε συσκευές τηλεόρασης, επιτραπέζιους υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα.

Η Οδηγία που ξεκίνησε να ισχύει από τις 13 Αυγούστου καθιερώνει ως στόχο συλλογής το 45% του πωλούμενου ηλεκτρονικού εξοπλισμού, ποσοστό που θα εφαρμόζεται από το 2016, και ως δεύτερο βήμα, από το 2019, στόχο 65% του πωλούμενου εξοπλισμού, ή το 85% των παραγόμενων ηλεκτρονικών αποβλήτων. Τα κράτη μέλη θα μπορούν να διαλέξουν με ποιο από τους δύο ανωτέρω ισοδύναμους τρόπους θα μετρούν τον στόχο για τον οποίο επιθυμούν να δίνουν αναφορά.

Από το έτος 2018, η οδηγία θα επεκταθεί από το τρέχον περιορισμένο πεδίο εφαρμογής της στις πάσης φύσεως κατηγορίες ηλεκτρονικών αποβλήτων, αλλά για την επέκταση αυτή θα εκπονηθεί προηγουμένως εκτίμηση επιπτώσεων.

Η οδηγία προσφέρει στα κράτη μέλη τα εργαλεία για να καταπολεμούν αποτελεσματικότερα την παράνομη εξαγωγή αποβλήτων. Τα παράνομα φορτία ΑΗΗΕ αποτελούν σοβαρό πρόβλημα, ειδικώς όταν παρουσιάζονται μεταμφιεσμένα ως νόμιμα φορτία χρησιμοποιημένου εξοπλισμού ώστε να παρακάμπτονται οι ενωσιακοί κανόνες που διέπουν την επεξεργασία αποβλήτων. Με τη νέα οδηγία οι εξαγωγείς θα είναι υποχρεωμένοι να δοκιμάζουν κατά πόσο λειτουργεί ή όχι ο εξοπλισμός και να προσκομίζουν έγγραφα σχετικά με τη φύση φορτίων για τα οποία θα μπορούσε να υπάρξει η υποψία ότι είναι παράνομα.

Μια άλλη αναμενόμενη βελτίωση είναι η μείωση των διοικητικών εμποδίων μέσω της εναρμόνισης των εθνικών απαιτήσεων καταχώρισης σε μητρώα και αναφορές. Τώρα πλέον θα ευθυγραμμιστούν καλύτερα οι απαιτήσεις των μητρώων που τηρούν τα κράτη μέλη για τους παραγωγούς ηλε-αποβλήτων.

Σήμερα, μόλις το ένα τρίτο των αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού στην ΕΕ υποβάλλεται σε χωριστή συγκέντρωση στο πλαίσιο του τεκμηριωμένου συστήματος. Ο τελικός στόχος της νέας οδηγίας, ένα φιλόδοξο ποσοστό 85% των πάσης φύσεως παραγόμενων ΑΗΗΕ, θα διασφαλίσει ότι το 2020 θα συγκεντρώνονται με χωριστό σύστημα στην ΕΕ γύρω στα 10 εκατομμύρια τόνοι ή πάνω-κάτω 20kg κατά κεφαλή.

Τα επόμενα βήματα

Το αργότερο έως τις 14 Φεβρουαρίου 2014, τα κράτη μέλη θα πρέπει να τροποποιήσουν την ισχύουσα νομοθεσία τους σχετικά με τα ΑΗΗΕ, και να την ευθυγραμμίσουν με τη νέα οδηγία και τους νέους στόχους. Τότε οι καταναλωτές θα μπορούν να επιστρέφουν τα μικρού μεγέθους ηλε-απόβλητα στα μεγάλα καταστήματα λιανικής, εκτός αν οι ισχύοντες εναλλακτικοί μηχανισμοί αποδεικνύεται ότι είναι τουλάχιστον εξίσου αποτελεσματικοί.

Από το έτος 2016 και μετά, τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι συγκεντρώνεται ποσοστό 45 % του πωλούμενου σε εκάστη χώρα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού.

Από το έτος 2018 και μετά, διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας από τις σημερινές κατηγορίες στον πάσης φύσεως ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό.

Από το έτος 2019 και μετά, ο στόχος συγκέντρωσης αυξάνεται στο 65% του πωλούμενου ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού ή θα ισχύει το εναλλακτικό μέτρο του ποσοστού 85% των δημιουργούμενων ΑΗΗΕ.

Θα επιτρέπεται σε ορισμένα κράτη μέλη να αποκλίνουν από τους νέους στόχους για περιορισμένο χρονικό διάστημα, εφόσον, όμως, αυτό δικαιολογείται από έλλειψη της αναγκαίας υποδομής ή από χαμηλά επίπεδα κατανάλωσης ηλεκτρονικού εξοπλισμού.