Το φυσικό αέριο στην Ελλάδα έχει από τις ακριβότερες τιμές στην Ευρώπη. Κυβέρνηση και εταιρείες εισαγωγής, θα πρέπει να συνεργαστούν για τη μείωση του κόστους του καυσίμου, ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων Ευρωπαϊκών Κρατών, που πέτυχαν μεγάλες εκπτώσεις από τους παραγωγούς.

Το μήνυμα αυτό έστειλε σε κάθε αρμόδιο ο Σάκης Καλλιτσάντσης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ).

Μιλώντας στους δημοσιογράφους ο επικεφαλής του Συνδέσμου (εκπροσωπεί 7 μονάδες με ισχύ 2.600 μεγαβάτ και συμμετοχή 20% στην εγχώρια παραγωγή) αναφέρθηκε στις τρέχουσες εξελίξεις της αγοράς ηλεκτρισμού, ενόψει των αλλαγών που θα ισχύσουν στο άμεσο μέλλον, ως προς το μοντέλο λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού.

Ειδικότερα ο κ. Καλλιτσάντσης, όσο και ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του Συνδέσμου και αναπληρωτής του καθηγητής Μανώλης Κακκαράς και Γιώργος Στάμτσης, αναφέρθηκαν ιδιαίτερα στις στρεβλώσεις που συνεχίζουν να διέπουν την αγορά ηλεκτρισμού, οι οποίες σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση και τις αυξημένες τιμές φυσικού αερίου, έχουν δημιουργήσει ασφυκτικό περιβάλλον στην ηλεκτραγορά.

Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο πρόεδρος του ΕΣΑΗ, η τιμή του φυσικού αερίου εκφρασμένη σε μεγαβατώρες (μία μεγαβατώρα φ.α. περίπου 90 κυβικά μέτρα), στην Ελλάδα διαμορφώνεται σε 44 ευρώ, όταν στην Ισπανία είναι 34, στη Γερμανία 33,5 και στην Ολλανδία (hub TTF) 28,8 ευρώ.

Την ίδια στιγμή η τιμή του υγροποιημένου στην ευκαιριακή αγορά (spot) διαμορφώνεται σε 28,3 ευρώ, ενώ στις ΗΠΑ (Henry hub) μόλις στα 7,4 ευρώ. Έτσι, το κόστος της μεγαβατώρας ηλεκτρισμού (1.000 κιλοβατώρες) στις μονάδες παραγωγής, στην Ελλάδα είναι 86,6 ευρώ, περίπου 30 ευρώ ακριβότερα από το μέσο ευρωπαϊκό όρο.

Όπως τόνισε ο κ. Καλλιτσάντσης, η κατάσταση ως προς το τελικό κόστος καυσίμου, επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο. Συγκεκριμένα, οι καταναλωτές, μέσω της ρυθμιζόμενης περιουσιακής βάσης του Διαχειριστής του Συστήματος, επιβαρύνονται με το κόστος μεγάλων έργων επέκτασης τα οποία αφορούν μόνο ένα καταναλωτή και συγκεκριμένα τη ΔΕΗ.

Όπως είπε, παρόμοια έργα αφορούν τους κλάδους προς Μεγαλόπολη και Αλιβέρι, συνολικού κόστους 200 εκατομμυρίων ευρώ, για την τροφοδοσία δύο μονάδων της ΔΕΗ.

Σε κάθε περίπτωση τόνισε ο πρόεδρος του ΕΣΑΗ, τα στοιχεία του ενεργειακού ισοζυγίου δείχνουν ότι οι σύγχρονες μονάδες φυσικού αερίου υψηλής απόδοσης, των ανεξάρτητων παραγωγών, προσφέρουν ασφάλεια στο σύστημα έχοντας εξαλείψει τον κίνδυνο του μπλακ άουτ, ενώ αποτέλεσαν άμεσες ιδιωτικές επενδύσεις άνω των 2,5 δισ. ευρώ.

Επιπλέον και με την σταδιακή αύξηση της εισόδου των ΑΠΕ στο σύστημα (αιολικά, φωτοβολταϊκά), γίνονται όλο και περισσότερο απαραίτητες για την ευστάθειας του συστήματος, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές επηρεάζονται από απρόβλεπτους παράγοντες, όπως ηλιοφάνεια και ταχύτητα του ανέμου.

Έτσι, ο πρόεδρος του ΕΣΑΗ προτείνει άμεσο συντονισμό μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων και των εισαγωγέων, για τη βελτίωση των όρων εισαγωγής φυσικού αερίου. Έφερε δε ως παράδειγμα άλλες χώρες όπως η Γερμανία, που πέτυχαν σημαντική βελτίωση των όρων προμήθειας από τη Ρωσία και αλλού. Μάλιστα, όπως τόνσε ο κ. Καλλιτσάντσης, οι σχετικές ενέργειες πρέπει να επιταχυνθούν ενόψη της λήξης της συμφωνίας με τη Ρωσία το 2016.

Μηχανισμός ανάκτησης κόστους

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και για τον προσωρινό μηχανισμό ανάκτησης μεταβλητού κόστους. Όπως τόνισε ο καθηγητής Μανώλης Κακκαράς, ο μηχανισμός αυτός αποτελεί μία μεταβατική ρύθμιση ενίσχυσης των μονάδων υψηλού κόστους καυσίμου, η οποία κρίθηκε απαραίτητη για την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων που χαρακτηρίζουν την ηλεκτραγορά, σε συνδυασμό με την συνεχιζόμενη μονοπώληση των λεγόμενων φθηνών καυσίμων (λιγνίτης, νερά) από τη ΔΕΗ.

Σύμφωνα με τον ίδιο ο ΕΣΑΗ είναι έτοιμος για την κατάργηση του Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους, εφ΄όσον γίνει πραγματικότητα η ορθολογικοποίηση στον προσδιορισμό της Οριακής Τιμής του Συστήματος, μέσω της οποίας πληρώνονται οι ιδιώτες παραγωγοί, και το σπάσιμο του μονοπωλίου της ΔΕΗ στο λιγνίτη και στα νερά. Με τον τρόπο αυτό όπως είπε, θα ανοίξει ο επί ίσοις όροις ανταγωνισμός μεταξύ των παραγωγών ηλεκτρισμού, καθώς θα διαθέτουν στην κατοχή τους παρεμφερές «καλάθι» καυσίμων (λιγνίτες, νερά, φυσικό αέριο) και όχι μόνο το ακριβό φυσικό αέριο.

Οι εκπρόσωποι του ΕΣΑΗ έριξαν αιχμές στη ΔΕΗ για την χειραγώγηση της Οριακής Τιμής, η οποία έτσι όπως καθορίζεται, σε καμία περίπτωση δεν αντιπροσωπεύει το πραγματικό κόστος, όχι μόνο των μονάδων φυσικού αερίου, αλλά ακόμη και λιγνίτη. Μίλησαν συγκεκριμένα για χειραγώγηση της τιμής μέσω των υδροηλεκτρικών.

Η παραγωγή των μονάδων αυτών χαρακτηρίζεται από τη ΔΕΗ ως υποχρεωτική για άρδευση γεωργικών εκτάσεων κλπ («υποχρεωτικά νερά»), με αποτέλεσμα να τιμολογείται με μηδέν όπως ορίζει ο Κώδικας λειτουργίας του συστήματος και έτσι η Οριακή Τιμή καταρρέει. Συμπτωματικά ωστόσο, τα «υποχρεωτικά νερά» παράγουν ηλεκτρικό τις ώρες της υψηλής ζήτησης, όταν δηλαδή κανονικά η τιμή θα έπρεπε να διαμορφώνεται από τις μονάδες φυσικού αερίου που καλύπτουν τη ζήτηση αιχμής.

Τέλος έδωσαν και μία ακόμη παράμετρο των επιπτώσεων που έχει η εξωπραγματικά χαμηλή Οριακή Τιμή. Συγκεκριμένα, και με δεδομένο ότι η ΔΕΗ ως προμηθευτής «αγοράζει» την ενέργεια από το Σύστημα με την Οριακή Τιμή, σε αυτήν περιλαμβάνεται και η ενέργεια που προσφέρουν οι ΑΠΕ.

Ωστόσο οι παραγωγοί ΑΠΕ πληρώνονται από το σύστημα με τις συμφωνημένες τιμές (περίπου των 80 ευρώ η μεγαβατώρα για αιολικά, 400 ευρώ για τα φωτοβολταϊκά κλπ). Έτσι όσο πιο χαμηλή είναι η Οριακή Τιμή, η μεν ΔΕΗ - Προμήθεια αγοράζει φθηνά τις «πράσινες» κιλοβατώρες, αλλά τόσο περισσότερο επιβαρύνεται ο ειδικός Λογαριασμός των ΑΠΕ με τη διαφορά μεταξύ Οριακής Τιμής και Συμφωνημένης Τιμής για κάθε τεχνολογία ΑΠΕ.

Άρα και οι καταναλωτές που μέσω των λογαριασμών ηλεκτρικού, πληρώνουν το ειδικό τέλος.