Τις «χρυσοφόρες» διαδρομές των λαθραίων καυσίμων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, Βουλγαρίας, πΓΔΜ και Μαυροβουνίου αποκαλύπτει μελέτη του Οικονομικού Τμήματος του ΑΠΘ, που παρουσιάστηκε χθες στη ΓΣΕΒΕΕ.

Η μελέτη, την οποία συνέταξε ο καθηγητής Δημήτρης Μάρδας για λογαριασμό της ΓΣΕΒΕΕ και του ΠΟΠΕΚ, περιγράφει τους τρόπους διασυνοριακού λαθρεμπορίου με τις εικονικές εξαγωγές καυσίμων, ενώ με βάση τα στοιχεία των στατιστικών αρχών των επιμέρους κρατών εμφανίζονται σαφώς οι ποσότητες των αφορολόγητων καυσίμων που «εξήχθησαν» από την Ελλάδα στα χαρτιά, αλλά ποτέ δεν έφτασαν στον προορισμό τους.

Η παρουσίαση της μελέτης έδωσε την ευκαιρία στους εκπροσώπους των επαγγελματικών φορέων να τονίσουν την πεποίθησή τους ότι ποτέ δεν υπήρξε πραγματική πολιτική βούληση για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου στα καύσιμα, το οποίο σε μεγάλο βαθμό ευθύνεται και για τα ελλείμματα του Δημοσίου.

Μάλιστα, ο παριστάμενος γενικός γραμματέας πληροφοριακών συστημάτων Χάρης Θεοχάρης δέχτηκε έντονη κριτική εκ μέρους των εκπροσώπων των επαγγελματικών φορέων για την ολιγωρία της κυβέρνησης να προχωρήσει στην εφαρμογή των νόμων που η ίδια εισηγήθηκε και ψηφίστηκαν από τη Βουλή για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου (τοποθέτηση GPS στα βυτιοφόρα και στα πλωτά μέσα, συστήματα εισροών-εκροών στις δεξαμενές, ιχνηθέτες κ.λπ.).

Ο ίδιος εμμέσως παραδέχτηκε ότι η εξίσωση των φόρων στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, χωρίς να ισχύουν αξιόπιστα μέτρα εποπτείας, θα συμβάλει στην έξαρση του λαθρεμπορίου του ναυτιλιακού πετρελαίου, ενώ σε ερωτήσεις για το πότε θα γίνει δυνατή η τοποθέτηση των συστημάτων εισροών-εκροωών στις δεξαμενές καυσίμων απάντησε ότι οι προδιαγραφές τους κατά πάσα πιθανότητα θα είναι έτοιμες το πρώτο τρίμηνο του 2013.

Όσο για τις ενιαίες προδιαγραφές στο πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης, που θα αποτελούσαν φραγμό για μεγάλο μέρος του διακινούμενου λαθραίου ναυτιλιακού πετρελαίου, είπε ότι από την κυβέρνηση δεν έχει ληφθεί ακόμη καμία απόφαση.

Στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι όπως έχει γράψει επανειλημμένα το euro2day με τις πρόσφατες κυβερνητικές αποφάσεις για αύξηση του φόρου του πετρελαίου θέρμανσης στα επίπεδα του κίνησης θα ανοίξει ο δρόμος για την έξαρση του λαθρεμπορίου με το αφορολόγητο ναυτιλιακό πετρέλαιο, από τη στιγμή που οι προδιαγραφές του πετρελαίου θέρμανσης είναι ίδιες με αυτές του ναυτιλιακού.

Οι πλασματικές εξαγωγές

Σε ό,τι αφορά το λαθρεμπόριο μέσω των πλασματικών εξαγωγών, τα στοιχεία που εμφάνισε η μελέτη του καθηγητή Μάρδα δείχνουν ότι επί τουλάχιστον μία δεκαετία τα κυκλώματα δρουν ανενόχλητα, ενώ όπως φαίνεται πρόσφεραν και τεχνογνωσία στους «συναδέλφους» τους των γειτονικών χωρών.

Ειδικότερα, από τη σύγκριση των επίσημων στοιχείων τα στατιστικών αρχών Ελλάδας, Βουλγαρίας, πΓΔΜ, προκύπτει ότι οι ποσότητες και η αξία των καυσίμων που εξήχθησαν από την Ελλάδα σε γειτονικές χώρες είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που τα στατιστικά των γειτονικών χωρών εμφανίζουν ότι εισήγαγαν από την Ελλάδα.
 
Για παράδειγμα, το 2009 δηλώθηκε ότι έφυγαν από την Ελλάδα προς τα Σκόπια 222.900 τόνοι βενζίνες-ντίζελ αξίας περίπου 134,5 εκατ. δολαρίων, ενώ τα Σκόπια δήλωσαν ότι εκεί έφθασαν μόλις οι 12.300 τόνοι αξίας 10 εκατ. δολαρίων.

Στην Τουρκία, μεταξύ των ετών 2001 και 2006, οι ποσότητες που «εξάγει» η Ελλάδα κινούνται στα 56 - 414 εκατ. δολ. σε αξία, ενώ τις αντίστοιχες χρονιές η αξία των εισαγωγών καυσίμων στην Τουρκία από την Ελλάδα κινούνται από 29 μέχρι 376 εκατ. δολάρια.

Το περίεργο είναι ότι από το 2006 και μετά η εικόνα αυτή αντιστρέφεται. Δηλαδή οι ποσότητες που δηλώνει η Τουρκία ότι εισάγει από την Ελλάδα είναι πολύ μεγαλύτερες από αυτές που δηλώνει η Ελλάδα ότι εξάγει στην Τουρκία.

Το ίδιο φαινόμενο ισχύει και με την Αλβανία από το 2003 και μετά. Η μελέτη εξηγεί ότι πίσω από αυτήν τη διαφορά κρύβεται μία συγκεκριμένη μέθοδος λαθρεμπορίου καυσίμων, που χρησιμοποιείται από τα κυκλώματα και εκμεταλλεύεται τον ελλιπή έλεγχο στα τελωνεία.

Συγκεκριμένα, ο Έλληνας «εξαγωγέας» δηλώνει στα δικά μας σύνορα ότι εξάγει με τα βυτιοφόρα του ένα άλλο παράγωγο του πετρελαίου (π.χ. τολουένη, ξυλένη, ΒΤΧ) ή οτιδήποτε άλλο προϊόν σε υγρή όμως μορφή, ενώ στα τουρκικά σύνορα δηλώνει ότι εισάγει τις βενζίνες που πράγματι μεταφέρει.

Έτσι, ξεφορτώνεται τα, χωρίς παραστατικά, καύσιμα που διαθέτει στη χώρα μας και τα οποία δεν προωθεί στην εδώ αγορά, όταν αισθάνεται ότι τείνει «να διαβεί τον Ρουβίκωνα! Η ροή αυτή του εμπορίου καυσίμων εξυπηρετεί επίσης και τους Τούρκους λαθρεμπόρους, που καλύπτουν έτσι τα δικά τους εσωτερικά ελλείμματα με «μαύρες» βενζίνες.

Γενικότερα, ως προς τις μεθόδους που ασκεί το διασυνοριακό λαθρεμπόριο, η μελέτη περιγράφει τα εξής:

1- Ο Έλληνας οδηγός του βυτιοφόρου βενζινών δηλώνει το προς εξαγωγή ποσό στα σύνορα και κατόπιν αντί να βρεθεί στα απέναντι φυλάκια της γειτονικής χώρας, κάνει στροφή 180 μοιρών και επιστρέφει στη βάση του στην Ελλάδα με ένα φορτίο που δήθεν εξήχθη (αρχέγονη προσέγγιση).

2- Ένα απλό επιβατικό αυτοκίνητο σταματά στα σύνορα, σφραγίζει τα τιμολόγια του εικονικού φορτίου των καυσίμων που δήθεν εξάγονται και αφού ο οδηγός κεράσει έναν καφέ (ολίγον ακριβό, φυσικά) τις εκεί εποπτικές αρχές επιστρέφει στο σπίτι του.

3- Το βυτιοφόρο δηλώνει στα ελληνικά σύνορα την αξία των καυσίμων προς εξαγωγή, που αντιστοιχούν σε ένα πλήρες φορτίο, ενώ μεταφέρει τη μισή ποσότητα, η οποία δηλώνεται ακολούθως στο απέναντι φυλάκιο (συνήθης πολιτική των διπλών τιμολογίων στο διακοινοτικό εμπόριο κυρίως).

4- Το βυτιοφόρο δηλώνει την αξία των καυσίμων προς εξαγωγή που πράγματι φέρει και κατόπιν ο οδηγός κατευθύνεται στο γειτονικό τελωνείο. Ενδιάμεσα το βυτιοφόρο... εξαφανίζεται.
 
5- Βέβαια, δεν πρέπει να υποβαθμίζεται και η μεταφορά καυσίμων transit από την Ελλάδα προς άλλες χώρες (π.χ. Μαυροβούνιο), που ερμηνεύει μέρος των στατιστικών διαφορών. Μια μεταφορά transit καυσίμων προς το Μαυροβούνιο δηλώνεται στην Ελλάδα ως «εξαγωγή», ενώ στην πΓΔΜ δηλώνεται ως «transit» και όχι ως εισαγωγή. Η μεγάλη όμως διαφορά στα δύο υπό εξέταση νούμερα, τόσο σε αξία όσο και σε ποσότητα, δεν μπορεί να ερμηνευθεί επαρκώς μόνο από τις ποσότητες transit.

Ως προς τα μέτρα που προτείνονται, η μελέτη μένει στις προτάσεις που έχουν κάνει ο Σύνδεσμος Εταιρειών Εμπορίας και η ΠΟΠΕΚ και οι οποίες συγκλίνουν σε μεγάλο βαθμό.

Επιπλέον, ο κ. Μάρδας προτείνει να δίνεται ένα γενναίο πριμ στα μέλη του ΣΔΟΕ ή οποιουδήποτε ελεγκτικού μηχανισμού, που θα συλλαμβάνουν κάθε λαθραία ποσότητα. Το πριμ αυτό ως ποσοστό των διοικητικών προστίμων που επιβάλλονται στα λαθραία καύσιμα δε θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό.
 
Αν εφαρμοστεί αυτή η πολιτική, ενδεχομένως να εκπλαγούμε από τις δεκάδες παράνομες δεξαμενές και βυτιοφόρα που όλως τυχαίως θα ανακαλυφθούν.

Το ναυτιλιακό

Τέλος, η μελέτη ασχολείται και με τη διακίνηση του αφορολόγητου ναυτιλιακού πετρελαίου, το οποίο εισέρχεται στο κύκλωμα του πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης. Σύμφωνα με τη μελέτη, η όλη διαδικασία στηρίζεται στα περίφημα «σλέπια» ή «μπάρτζες», δηλαδή στα μικρά δεξαμενόπλοια που φορτώνουν το ναυτιλιακό καύσιμο από τα διυλιστήρια, παρουσία τελωνειακών και του ΣΔOE, δηλώνοντας ότι οι ποσότητες προορίζονται για τον ανεφοδιασμό των πλοίων.

Παραγγελιοδόχοι που είναι υπεύθυνοι για τον ανεφοδιασμό των πλοίων εμφανίζουν, πολλές φορές εν αγνοία πλοιάρχου και μηχανικού, εικονική αίτηση αγοράς, την οποία καταθέτουν στο τελωνείο. Προμηθεύονται την αναγραφόμενη ποσότητα, αντί όμως αυτή να καταλήξει στο σύνολό της στο πλοίο ένα μεγάλο μέρος ξεφορτώνεται σε βυτία τα οποία τη μεταφέρουν σε παράνομες δεξαμενές του Aσπρόπυργου και της Eλευσίνας.

Στο τελωνείο κατατίθεται έγγραφο που βεβαιώνει ότι η ποσότητα παραδόθηκε, χωρίς να είναι δυνατόν να ελεγχθεί από τις αρχές εάν πράγματι παραδόθηκε στον νόμιμο αποδέκτη. Στις δεξαμενές το καύσιμο αποχρωματίζεται και τη χειμερινή περίοδο διατίθεται στην αγορά ως πετρέλαιο θέρμανσης, ενώ τη θερινή ως πετρέλαιο κίνησης.

Η πράξη μας δείχνει την αδυναμία της πολιτείας να ελέγξει τον ανεφοδιασμό των πλοίων, που γίνεται μέσω των συνολικά 50 πλωτών δεξαμενόπλοιων, διότι τα τελωνεία δεν έχουν στη διάθεσή τους ταχύπλοα σκάφη κατά πολλούς. Αυτό όμως ηχεί περισσότερο ως πρόφαση, παρά ως πραγματική αιτία.

Έτσι, από το Λαύριο μέχρι την Eλευσίνα, τα «σλέπια» κινούνται ανεξέλεγκτα. Για να προβούν οι τελωνειακοί σε έλεγχο θα πρέπει να καταθέσουν αίτημα στο Λιμενικό. Αν πράγματι αυτό συμβαίνει, τότε η πληροφορία διαρρέει, με αποτέλεσμα να χάνεται το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού. Επιπλέον η εμπλοκή πολλών φορέων μπορεί να οδηγήσει σε προστριβές με αποτέλεσμα τη δημιουργία του γνωστού χάους που προκαλεί η γραφειοκρατία.
 
Oι παράνομες δεξαμενές που είναι διάσπαρτες στο Λεκανοπέδιο και υπολογίζονται σε πάνω από 200 ανήκουν σε πρόσωπα που τις νοικιάζουν σε λαθρεμπόρους, για να αποθηκεύουν το ναυτιλιακό καύσιμο που εξασφαλίζουν με τη συνεργασία ναυτιλιακής εταιρείας και τελωνειακών.