Τα «γκρίζα σύννεφα» στις διμερείς σχέσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδος τον τελευταίο καιρό πυκνώνουν επικίνδυνα. Το Φανάρι φέρεται να είναι ιδιαίτερα ενοχλημένο από ορισμένες προσωπικές ενέργειες και κινήσεις του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου το τελευταίο χρονικό διάστημα με στόχο το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Το συγκρουσιακό κλίμα ανάμεσα στη «Μητέρα» Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης και τη «θυγατέρα» της, την Εκκλησία της Ελλάδος δεν είναι ένα νέο δεδομένο καθώς οι σχέσεις των δυο μερών διανύουν για περισσότερο από ενάμιση χρόνο παρασκηνιακές -και ενίοτε έντονες- δοκιμασίες.

Ωστόσο, οι τελευταίες κινήσεις από το Φανάρι και την Αθήνα δείχνουν σημάδια επικίνδυνης πόλωσης, θυμίζοντας σε αρκετούς τα ανησυχητικά σημάδια πριν από τη σκληρή σύγκρουση που ξέσπασε την περίοδο 2003-2004 μεταξύ Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, με αφορμή το καθεστώς των Νέων Χωρών.

Το «όχι» του Ιερώνυμου

Στις 13 Ιανουαρίου η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος ανακοίνωσε ότι στην επικείμενη σύναξη των προκαθημένων στο Σαμπεζύ δεν θα παρίστατο ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, αλλά η Εκκλησία της Ελλάδος θα εκπροσωπούνταν από τους Μητροπολίτες Ηλείας Γερμανό, Περιστερίου Χρυσόστομο και Μεσσηνίας Χρυσόστομο.
Λίγες ημέρες αργότερα στο επίσημο ανακοινωθέν της σύναξης των προκαθημένων διατυπώνονταν η θέση ότι η απουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών οφείλονταν σε «προσωπικούς λόγους».

Η απάντηση του κ. Ιερώνυμου θα δινόταν στις αρχές Φεβρουαρίου, όταν η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος θα ανακοίνωνε ότι «οι λόγοι για τους οποίους ο Μακαριώτατος (σ.σ. ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος) δεν παρέστη στη Σύνοδο των Προκαθημένων της Ορθοδόξου Εκκλησίας δεν ήσαν προσωπικοί, όπως εγράφη στο επίσημο ανακοινωθέν, αλλά προέρχονταν από ενέργειες που υπονομεύουν την Εκκλησία της Ελλάδος και το κύρος της». Μάλιστα, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, σύμφωνα με την ανακοίνωση, κατέθεσε και ένα σφραγισμένο φάκελο, τον οποίο χαρακτήρισε απόρρητο, στον οποίο φέρεται να διατυπώνονται οι λόγοι της απουσίας του κ. Ιερώνυμου από την συνάξη των προκαθημένων. Το ύφος του κειμένου και κυρίως οι διατυπώσεις ότι «υφίστανται ενέργειες που υπονομεύουν την Εκκλησία της Ελλάδος και το κύρος της» με τα βέλη να στρέφονται στην κατεύθυνση του Φαναρίου προκάλεσαν ιδιαίτερη ενόχληση στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Η «απάντηση» του Φαναρίου

Χθες η Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου «σήκωσε το γάντι» και απάντησε στην ανακοίνωση της ΔΙΣ προχωρώντας σε μια όχι και τόσο συνηθισμένη κίνηση, καθώς έδωσε στη δημοσιότητα το περιεχόμενο της απαντητικής επιστολής του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη, με την οποία ενημέρωνε τον κ. Βαρθολομαίο ότι δεν θα παρίστατο «για προσωπικούς λόγους» στις εργασίες της πανορθόδοξης Σύναξης.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του Οικουμενικού Πατριαρχείου: «Εξ αιτίας επανειλημμένων δημοσιευμάτων, σχετικώς προς το αναφερόμενον εις το Ανακοινωθέν της πρότριτα συνελθούσης εν Γενεύη Συνάξεως των Ορθοδόξων Προκαθημένων ότι ο Μακ. Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος απουσίασεν εξ αυτής διά προσωπικούς λόγους (τους οποίους το Οικουμενικόν Πατριαρχείον σέβεται οίοι και αν ώσι), συνοδική αποφάσει δημοσιεύεται αυτούσιον το Γράμμα της Α. Μακαριότητος προς επιβεβαίωσιν της ως άνω αναφοράς».

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο με την κίνηση αυτή «αδειάζει» πλήρως τόσο τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, όσο και τα μέλη της ΔΙΣ, καθώς ο ίδιος ο κ. Ιερώνυμος στο γράμμα του προς τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο τον Δεκέμβριο του 2015 επικαλούνταν «προσωπικούς λόγους» για να δικαιολογήσει την απουσία του από τη σύναξη των προκαθημένων.

Εκ μέρους της Αρχιεπισκοπής δεν έχει υπάρξει ακόμα κάποια αντίδραση στην κίνηση του Φαναρίου και όποια απάντηση εκ μέρους των Αθηνών, εάν τελικά υπάρξει, θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Το ορόσημο της Μεγάλης Συνόδου

Στην Αθήνα πολλά κυβερνητικά στελέχη εμφανίζονται ιδιαίτερα ανήσυχα για τα τελευταία επεισόδια ανάμεσα στην Εκκλησία της Ελλάδος και το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Τόσο το Μέγαρο Μαξίμου, όσο και τα υπουργεία Εξωτερικών και Παιδείας επιχειρούν, όποτε παρίσταται τέτοια ανάγκη, να δρουν κατευναστικά ανάμεσα στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο.

Το χρονικό διάστημα μέχρι τον Ιούνιο, οπότε έχει προγραμματιστεί να συνέλθει στην Κρήτη η Μεγάλη Σύνοδος των Ορθόδοξων Εκκλησιών, είναι ιδιαίτερα κρίσιμο και η πολιτική ηγεσία της Αθήνας επιθυμεί να μην υπάρξει οποιαδήποτε κλιμάκωση της έντασης που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ενότητα ανάμεσα στην Εκκλησία της Ελλάδος και το Οικουμενικό Πατριαρχείο, κάτι που μπορεί να λάβει εθνικές διαστάσεις ζημιώνοντας πολλαπλά την Ελλάδα.