Κάπνισμα και διαταραχές ύπνου: Πισωγύρισμα λόγω καραντίνας

Τον Απρίλιο του 2020 είχε προκαλέσει αίσθηση η δημοσιοποίηση των ευρημάτων επιδημιολογικής μελέτης Γάλλων επιστημόνων, σύμφωνα με τα οποία οι καπνιστές φέρονταν να διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο να νοσήσουν βαριά από τον κορωνοϊό σε σχέση με τους μη καπνιστές. Παρόλο που οι ερευνητές διευκρίνιζαν πως τα συμπεράσματα της μελέτης τους δεν πρέπει επ’ ουδενί να ενθαρρύνουν τους πολίτες να αυξήσουν -και πολύ περισσότερο να αρχίσουν- το κάπνισμα, στάλθηκε τότε το λάθος μήνυμα.

Άλλες, μεγαλύτερες μελέτες που ακολούθησαν σε διάφορες χώρες του κόσμου απέδειξαν το αντίθετο: ότι η ούτως ή άλλως επιβλαβής για την υγεία συνήθεια, όχι μόνο δεν προστατεύει, αλλά αποτελεί επιπλέον επιβαρυντικό παράγοντα, που οδηγεί σε βαρύτερη νόσηση σε περίπτωση προσβολής από τον κορωνοϊό.

«Έγιναν ευρύτερες και πιο στοχευμένες μελέτες, κατά τις οποίες συγκρίθηκαν οι υποδοχείς στους πνεύμονες καπνιστών και μη καπνιστών. Απέδειξαν πως αυτοί οι υποδοχείς, στους οποίους προσκολλάται ο κορωνοϊός προσβάλλοντας το αναπνευστικό σύστημα, είναι περισσότεροι στους καπνιστές. Το ίδιο συμβαίνει σε ανθρώπους που έχουν εμφανίσει παθήσεις όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, η οποία συνδέεται άμεσα με το κάπνισμα», τονίζει στο iatronet η κ. Αθανασία Πατάκα (φωτό), αναπληρώτρια καθηγήτρια Πνευμονολογίας στο ΑΠΘ, υπεύθυνη του Ιατρείου Διακοπής Καπνίσματος και του Ιατρείου Διαταραχών Ύπνου του νοσοκομείου «Γ. Παπανικολάου». «Το συμπέρασμα είναι πως οι άνθρωποι αυτοί έχουν χειρότερη έκβαση σε περίπτωση που νοσήσουν από τον κορωνοϊό. Διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να διασωληνωθούν και να νοσηλευτούν για περισσότερες μέρες σε σχέση με τους μη καπνιστές», προσθέτει.

Υπό μελέτη παραμένει ακόμη το αν οι καπνιστές έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να μολυνθούν από τον κορωνοϊό σε σχέση με όσους δεν καπνίζουν. Σε αυτό το ζήτημα υπάρχουν διαφορετικές και διφορούμενες απόψεις.

Πισωγύρισμα στη διακοπή καπνίσματος

Ως υπεύθυνη του Ιατρείου Διακοπής Καπνίσματος του «Γ.Παπανικολάου», η κ. Πατάκα συντόνισε τη διενέργεια έρευνας μεταξύ επαγγελματιών υγείας, αναφορικά με το κατά πόσο η πανδημία και η καραντίνα επηρέασαν διάφορες καθημερινές συνήθειες, μεταξύ των οποίων και το κάπνισμα. Στην έρευνα, που έγινε στη διάρκεια του πρώτου κύματος και επαναλήφθηκε στο δεύτερο κύμα, συμμετείχαν 600 υγειονομικοί από τη Βόρεια Ελλάδα –κατά κύριο λόγο γιατροί, αλλά και νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές και εργαζόμενοι άλλων ειδικοτήτων στο σύστημα υγείας- οι οποίοι συμπλήρωσαν σχετικό ερωτηματολόγιο.

«Προέκυψε πως στο πρώτο κύμα μόνο ένα ποσοστό 10%  ελάττωσε το κάπνισμα και ελάχιστοι ήταν εκείνοι που το έκοψαν. Όσοι δήλωσαν πως είχαν περισσότερο στρες και άγχος για την κατάσταση που βιώνουν αύξησαν το κάπνισμα. Κάτι ανάλογο συμβαίνει σε ολόκληρη την κοινωνία», αναφέρει η κ. Πατάκα, η οποία παρατηρεί πως η πανδημία και τα μέτρα περιορισμού έφεραν ένα πισωγύρισμα στην προσπάθεια πολλών ανθρώπων να κόψουν την επιβλαβή συνήθεια.

«Το Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος είναι κλειστό από το Νοέμβριο, λόγω COVID-19 και αυξημένων υποχρεώσεων των πνευμονολόγων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αναχαίτιση της προσπάθειας για διακοπή καπνίσματος πολλών πολιτών. Όσοι είχαν ξεκινήσει μια προσπάθεια διακοπής ή είχαν προγραμματίσει να ξεκινήσουν, έκαναν βήματα πίσω», επισημαίνει.

Αυτή την περίοδο η ερευνητική ομάδα επεξεργάζεται τα ευρήματα της δεύτερης φάσης της έρευνας, που έγινε στην τρέχουσα καραντίνα.

Διαταραχές ύπνου και κορωνοϊός

Ανάλογες συνέπειες είχε το ξέσπασμα της πανδημίας και σε όσους παρουσιάζουν διαταραχές ύπνου, όπως αποφρακτική υπνική άπνοια.

«Όλα τα Ιατρεία Διαταραχών Ύπνου ανά την Ελλάδα υπολειτουργούν ή έχουν κλείσει, λόγω κορωνοϊού. Στο Παπανικολάου το Ιατρείο βρίσκεται δίπλα στην κλινική COVID και ο κόσμος φοβάται. Αναγκαστικά κάνουμε μόνο 3-4 μελέτες ύπνου την εβδομάδα, σε κάποιους ασθενείς που έπρεπε να κάνουν οπωσδήποτε. Κάποιες θεραπείες γίνονται και στο σπίτι, έχουμε μεταφέρει κάποια μηχανήματα στα σπίτια των ασθενών, με έγκριση της διοίκησης λόγω της παρούσας κατάστασης, και δίνουμε συμβουλές τηλεφωνικά», αναφέρει η κ. Πατάκα.

Οι ασθενείς με σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο για βαρύτερη νόσηση αν εκτεθούν στον κορωνοϊό. Συνήθως πρόκειται για άτομα με συνοδεία άλλων παθήσεων, όπως μεταβολικό σύνδρομο, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη και παχυσαρκία, άρα ήδη με αυξημένο κίνδυνο κατά τη νόσηση από κορωνοϊό.

Όπως διευκρινίζει, πάντως, η υπεύθυνη του Ιατρείου Διαταραχών Ύπνου του «Γ.Παπανικολάου», όσοι κάνουν θεραπεία για την άπνοια δεν διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο βαριάς νόσησης από κορωνοϊό, σύμφωνα με τα ευρήματα μελέτης Αμερικανών επιστημόνων.

Αϋπνίες και βιολογικό ρολόι

Η καραντίνα έχει διαταράξει το βιολογικό ρολόι σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού και έχει αλλάξει τις συνήθειες ύπνου.

«Πολλοί κοιμούνται και ξυπνούν πολύ αργότερα, από τη μια επειδή δεν έχουν κάτι προγραμματισμένο σε συγκεκριμένη ώρα το πρωί της επόμενης μέρας, από την άλλη επειδή αυτή η κατάσταση που βιώνουν τους προκαλεί άγχος και στρες ή και αϋπνία, για την πιθανότητα να αρρωστήσουν ή για οικονομικά και άλλα προβλήματα. Αντίθετα, κάποιοι άλλοι, λιγότεροι, κοιμούνται νωρίτερα και ξυπνούν πολύ νωρίς το πρωί», παρατηρεί η κ. Πατάκα και προσθέτει: «δεν πρόκειται για κάποια διαταραχή, αλλά πιθανώς να αντιμετωπίσουν πρόβλημα προσαρμογής όταν θα επιστρέψουν στην κανονικότητα».

ΠΗΓΗ: iatronet.gr