SOS από Δημ. Σαρηγιάννη: Εκθετική αύξηση κρουσμάτων με εμβολιαστική κάλυψη 70%!

Η μοντελοποίηση με βάση το στέλεχος Δέλτα και η πρόβλεψη της εξέλιξης της πανδημίας τους επόμενους μήνες αποτέλεσε πρόκληση για τον καθηγητή Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ Δημοσθένη Σαρηγιάννη και την ερευνητική του ομάδα HERACLES.

Η απειλητική μεταλλαγή, που θα κυριαρχήσει στην Ελλάδα και στον πλανήτη ως τον Αύγουστο, θα φέρει αναπόφευκτα ένα 4ο κύμα το φθινόπωρο, η ένταση και οι επιπτώσεις του οποίου θα εξαρτηθούν από πολλούς αστάθμητους παράγοντες και δυναμικές παραμέτρους: από το ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης ως τότε, από τον έλεγχο των εισαγωγών κρουσμάτων μέσω του τουρισμού, από την τήρηση μέτρων αποφυγής συνωστισμού και χρήσης μάσκας, τα self-tests και άλλους παράγοντες.

Ο κ. Σαρηγιάννης έχει ολοκληρώσει τη μελέτη περιόδου και συντάσσει αναλυτική έκθεση, με αποδέκτες τον πρωθυπουργό και τα αρμόδια υπουργεία, με τις προβλέψεις του σε διάφορα σενάρια και συγκεκριμένες προτάσεις για τον έλεγχο του 4ου κύματος.

Στη συνέντευξή του στο iatronet.gr, αναφέρεται στις 2 + 1 κυριότερες προτάσεις: Όπως λέει, το «κλειδί» για την τιθάσευση του νέου κύματος είναι η επίτευξη ποσοστού εμβολιαστικής κάλυψης 83% στους ενήλικες (63% στο σύνολο του πληθυσμού) ως τον Σεπτέμβριο και ο στοχευμένος δειγματοληπτικός έλεγχος των τουριστών, μέσα στην πρώτη εβδομάδα από την είσοδό τους στη χώρα. Στο διάστημα αυτό, προτείνει τη χρήση μάσκας από όλους σε χώρους συνάθροισης και self-tests στους μη εμβολιασμένους. Μια τέτοια στρατηγική θα φέρει επιστροφή σε τετραψήφιους αριθμούς κρουσμάτων στις 25 Αυγούστου, κορύφωση στα 1.500 ως τις 20 Σεπτεμβρίου και πτώση στη συνέχεια.

Σε περίπτωση που δεν συμβούν τα παραπάνω και η εμβολιαστική κάλυψη περιοριστεί σε ποσοστά 70% του ενήλικου πληθυσμού, τα μοντέλα δείχνουν εκθετική αύξηση των κρουσμάτων μετά τις 20 Σεπτεμβρίου, σε επίπεδα ισοδύναμα ή και μεγαλύτερα από αυτά του δεύτερου και τρίτου κύματος.

Πενήντα εισαγόμενα κρούσματα την ημέρα από τουρίστες

Η Άλφα («βρετανική») μετάλλαξη χρειάστηκε 2-3 μήνες για να κυριαρχήσει στην Ελλάδα, σε φθινοπωρινές και χειμερινές συνθήκες -πολύ πιο ευνοϊκές για τη μετάδοση- και με πιο υψηλή διασπορά σε σχέση με σήμερα.

Η Δέλτα («ινδική») προβλέπεται πως θα επικρατήσει σε μια περίοδο 2 μηνών, με πολύ λίγα κρούσματα και σε συνθήκες πολύ πιο δύσκολες για τη μετάδοση. Τι μπορεί να πάει τόσο στραβά, σε δύο μήνες;

«Κατ' αρχάς, από μόνη της η Δέλτα είναι πολύ εύκολο να διασπαρεί, έχει γύρω στον διπλάσιο ρυθμό μετάδοσης από το αρχικό στέλεχος και 60%-70% από το βρετανικό. Ταυτόχρονα, επειδή υπάρχει μεγάλη διασπορά παγκοσμίως, θεωρούμε ότι θα έχουμε έναν μικρό αλλά ικανό αριθμό κρουσμάτων εισαγόμενων στη χώρα», τόνισε και πρόσθεσε: «Πέρυσι είχαμε 50 κρούσματα την ημέρα από τουρίστες. Αν έχουμε τον ίδιο αριθμό κρουσμάτων με Δέλτα μετάλλαξη αυτό το καλοκαίρι, μπορεί να δημιουργηθεί μια συνθήκη ανάπτυξης και ταχείας διασποράς. Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι φταίει μόνο ο τουρισμός, αλλά παίζει σημαντικό ρόλο. Μπαίνει ο τουρίστας και λειτουργεί σαν σπόρος στη διασπορά».

Για τον λόγο αυτό, ο κ. Σαρηγιάννης προτείνει τον πιο αυστηρό έλεγχο των τουριστικών ροών, που δεν πρέπει να περιοριστεί στην επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού ή αρνητικού τεστ. Να γίνονται δειγματοληπτικά τεστ -μοριακά ή rapid- όχι στην πύλη εισόδου αλλά μέσα στη χώρα, την πρώτη μέρα από την είσοδο, ώστε να μειώσουμε τις πιθανότητες περαιτέρω διασποράς. «Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί θα μπορούσε να κλείσει λίγο την κάνουλα. Ο έλεγχος να είναι δειγματοληπτικός και στοχευμένος σε συγκεκριμένες περιοχές. Εγώ, για παράδειγμα, θα έκανα τώρα στην Κρήτη», σημειώνει.

«Κλειδί» ο εμβολιασμός του 83% των ενηλίκων

Το πιο σημαντικό εμπόδιο, ωστόσο, που μπορούμε να ορθώσουμε στην εξέλιξη του τέταρτου κύματος λόγω Δέλτα μετάλλαξης είναι η επιτάχυνση του εμβολιασμού. «Κάνουμε 100.000 με 110.000 εμβολιασμούς την ημέρα, αυτή την περίοδο γύρω στις 103.000. Με έναν τέτοιο ρυθμό θα μπορούσαμε να φτάσουμε γύρω στο 70% των ενηλίκων (53% του συνόλου) εμβολιασμένων πλήρως στο τέλος Ιουλίου με 1η Αυγούστου και στο 83% των ενηλίκων (62%-63% του συνόλου) γύρω στις 20 Αυγούστου. Το πρώτο δεν φτάνει, το δεύτερο είναι εφικτό», επισημαίνει ο καθηγητής και προσθέτει: «Η συμβουλή που θα έδινα στον κ. Θεμιστοκλέους θα ήταν να επιταχύνουμε τώρα, γιατί οι Έλληνες οι περισσότεροι πηγαίνουμε διακοπές τον Αύγουστο. Να αυξήσουμε τους εμβολιασμούς τον Ιούλιο, γιατί θα λείπουμε τον Αύγουστο».

Αύξηση από 9 Ιουλίου, 1.000 κρούσματα τέλος Αυγούστου

Αν πετύχουμε τον στόχο του εμβολιασμού του 83% του ενήλικου πληθυσμού, το προγνωστικό μοντέλο της ερευνητικής ομάδας προβλέπει πως θα ξεπεράσουμε τα 1.000 κρούσματα στις 25 Αυγούστου. «Με μάσκες, self-test και έλεγχο σε ένα βαθμό της εισροής κρουσμάτων από τον τουρισμό, θα καταφέρουμε να έχουμε μια κορύφωση κάτω από 1.500 προς το τέλος Σεπτεμβρίου και μετά να υποχωρήσει. Θα πέσει, γιατί δεν θα βρίσκει ξενιστές, δεν θα βρίσκει κόσμο», σημειώνει.

Σε ό,τι αφορά την κλιμάκωση της επιδημιολογικής εικόνας μέχρι τότε, οι καμπύλες δείχνουν περαιτέρω υποχώρηση των κρουσμάτων ως το τέλος Ιουνίου, σταθεροποίηση τις πρώτες μέρες του Ιουλίου και έναρξη μιας μικρής αύξησης από τις 9 Ιουλίου. Στο τέλος του ερχόμενου μήνα προβλέπονται 800 κρούσματα και στις αρχές Αυγούστου θα υπάρξει μια επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης, κυρίως λόγω της μετεωρολογικής πρόβλεψης για συνθήκες καύσωνα εκείνη την περίοδο.

Η αύξηση από τις 9 Ιουλίου αποδίδεται κυρίως στην ένταση των τουριστικών ροών. «Εκτιμώ ότι από 9 Ιουλίου θα μπαίνουν κατά μέσο όρο 50 κρούσματα Δέλτα κάθε μέρα στη χώρα. Πέρυσι ήταν περίπου τόσοι. Έχουμε επεξεργαστεί και σενάρια με 30 ή και με 10 την ημέρα. Αν καταφέρουμε τους 50 να τους κάνουμε 10, κρατάμε τα πράγματα σε πολύ καλή κατάσταση μέχρι τις 20 Οκτωβρίου», λέει, και εξηγεί πως «όλα αυτά δεν είναι γραμμένα στη μοίρα, εξαρτώνται από τις δικές μας ενέργειες και με τη δυνατότητά μας να ελέγξουμε τις ροές μας.

Και προσέξτε ότι δεν χρησιμοποιούμε πουθενά τη λέξη lockdown στο σενάριο, ούτε καν τοπικά. Αλλά λέμε ότι όταν κάποιος μπαίνει στη χώρα, ξέρει ότι μπορεί να ελεγχθεί. Κι αυτό αφορά και τους εμβολιασμένους. Το σημαντικό δεν είναι μόνο να μην αρρωστήσει κάποιος βαριά, αλλά και να μην επιμολύνει άλλους ενδιάμεσα».

Το κακό σενάριο

Τι θα συμβεί αν δεν πετύχουμε την εμβολιαστική κάλυψη του 83% των ενηλίκων ως τον Σεπτέμβριο; «Θα δούμε μια αύξηση σημαντική, η οποία πραγματικά θα αρχίσει να γίνεται πάρα πολύ γρήγορη από τις 20 Σεπτέμβρη και έπειτα, αλλά και ενδιάμεσα θα δούμε τα κρούσματα να αυξάνονται σημαντικά. Αν δεν τα κάνουμε, μπορούμε να φτάσουμε και να ξεπεράσουμε το δεύτερο και το τρίτο κύμα», λέει ο καθηγητής και εξηγεί:

«Αυτό το σενάριο αφορά την περίπτωση, ο εμβολιασμός να περιοριστεί στο 70% των ενηλίκων. Όσο πηγαίνουμε σε μεγαλύτερα ποσοστά εμβολιασμού, τόσο απομακρύνονται όλα αυτά, επειδή το 4ο κύμα θα αφορά κυρίως τους ανεμβολίαστους. Οσο χαμηλότερα είναι τα ποσοστά εμβολιασμού τόσο πιο πολύ αυξάνονται τα κρούσματα και τόσο πιο εύκολα και οι ΜΕΘ και οι θάνατοι κρατάνε την αναλογία που ξέρουμε μέχρι τώρα. Γιατί είναι οι ανεμβολίαστοι που έχουν το πρόβλημα. Όσο αυξάνονται τα ποσοστά εμβολιασμού, τόσο μειώνεται η πιθανότητα να ανεβούμε με τους ρυθμούς αυτούς, αλλά μειώνεται πολύ περισσότερο η αναλογία κρουσμάτων προς ΜΕΘ και θανάτους, γιατί πολύ απλά οι διαθέσιμοι άνθρωποι για να νοσήσουν βαριά είναι πολύ λίγοι. Αυτό φαίνεται πολύ καθαρά στα μοντέλα».