Σε ερείπια, παγίδες με εκρηκτικά και... μπουγάδες επιστρέφουν οι Ουκρανοί

Καθώς οι ρωσικές δυνάμεις στρέφουν το επίκεντρό τους προς τα ανατολικά, ορισμένοι Ουκρανοί που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους τις πρώτες ημέρες της εισβολής επιστρέφουν για να δουν τι έχει απομείνει από τη ζωή τους.

Οπως αναφέρει ρεπορτάζ του Bloomberg, η Daryna Tarasenko, μια 27χρονη φωτογράφος πορτρέτων που εγκατέλειψε το διαμέρισμά της στο Κίεβο την ημέρα της επίθεσης στις 24 Φεβρουαρίου, επέστρεψε την περασμένη εβδομάδα αφού πέρασε έναν μήνα σε μια συνοριακή πόλη της Ρουμανίας. Βρήκε το σπίτι της άθικτο.

«Ο κύριος λόγος ήταν η νοσταλγία», είπε η Ταρασένκο σε τηλεφωνική επικοινωνία, αφότου ταξίδεψε πάνω από 700 χιλιόμετρα πίσω στην πρωτεύουσα με τον σύζυγό της και τον σκύλο της. «Μου έλειψαν ακόμη και τα πιάτα μου στο σπίτι».

Επτά εβδομάδες μετά την εισβολή των τανκς του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στα σύνορα της Ουκρανίας, περισσότεροι από 4,6 εκατ. άνθρωποι έχουν φύγει στο εξωτερικό και πάνω από 10 εκατομμύρια έχουν αναζητήσει καταφύγιο σε πιο ασφαλείς πόλεις και κωμοπόλεις της χώρας. Οι ειδικοί στη μετανάστευση την χαρακτηρίζουν ως την πιο δραματική μετακίνηση ανθρώπων από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ενώ η συνολική έξοδος αυξάνεται με πιο αργό ρυθμό και οι νέοι πρόσφυγες φεύγουν από τα ανατολικά και την περιοχή του Ντονμπάς, όλο και περισσότεροι Ουκρανοί επιστρέφουν σε περιοχές όπου πιστεύουν ότι μπορούν να αντέξουν μετακινούμενοι από το εξωτερικό αλλά και το εσωτερικό της χώρας.

Ο αριθμός εκείνων που περνούν τα σύνορα ως εισερχόμενοι πλέον έχει τριπλασιαστεί, φτάνοντας τις περίπου 30.000 την ημέρα, δήλωσε ο Αντρί Ντεμτσένκο, εκπρόσωπος της Κρατικής Υπηρεσίας Συνοριοφυλακής, την Τρίτη. Αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει μεγαλύτερο αριθμό ηλικιωμένων και γυναικών και παιδιών, σε αντίθεση με τις πρώτες ημέρες του πολέμου, όταν οι εισερχόμενοι μετανάστες ήταν κυρίως άνδρες που επέστρεφαν για να συμμετάσχουν στον αγώνα.

Περισσότεροι από 870.000 Ουκρανοί επέστρεψαν στην πατρίδα τους συνολικά, ανακοίνωσε την Πέμπτη το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Συντονισμό Ανθρωπιστικών Υποθέσεων.

Το Κίεβο, η πρωτεύουσα της οποίας ο πληθυσμός πριν από τον πόλεμο ήταν 2,9 εκατομμύρια- και ο πρωταρχικός στόχος του Πούτιν- έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό ανέπαφο.

Οι χειρότερες ζημιές σημειώθηκαν στις πόλεις γύρω από την πρωτεύουσα, όπου τα ρωσικά στρατεύματα έκαναν μια πορεία καταστροφής, αφήνοντας πίσω εκατοντάδες νεκρούς. Οι τοπικές αρχές προειδοποιούν να μην επιστρέψουν σε αυτές τις περιοχές, επικαλούμενοι τον κίνδυνο παγίδων εκρηκτικών και πυρομαχικών που δεν έχουν εκραγεί, καθώς και την επανέναρξη των ρωσικών αεροπορικών επιθέσεων ή επιθέσεων με πυραύλους.

Η Karina Patsiomkina, μια ακτιβίστρια που πέρασε τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου με φίλους στο Κίεβο και στην πόλη Lviv της δυτικής Ουκρανίας, αψήφησε τις προειδοποιήσεις να επιστρέψει στο σπίτι της στο Bucha, τον οικισμό δυτικά της πρωτεύουσας όπου οι αρχές ανακάλυψαν δρόμους γεμάτους πτώματα, πυροδοτώντας κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου. Εκεί η καταστροφή έχει ολοκληρωθεί και όσων στέκονται ακόμη τα σπίτια δεν έχουν ρεύμα, φυσικό αέριο ή άλλες υπηρεσίες.

«Κοιμάμαι κάτω από δύο κουβέρτες και φωτίζω το δωμάτιό μου με ένα κερί», είπε η Πατσιομκίνα σε μια συνέντευξη μέσω αδύναμης σύνδεσης στο Telegram.

Η επιστροφή στη Μπούτσα δεν είναι για όλους. Πολλοί ξεκινούν από το Κίεβο -κάποτε ένα ταξίδι διάρκειας μιας ώρας που τώρα διαρκεί μια μέρα λόγω κατεστραμμένων δρόμων και μποτιλιαρίσματος στα σημεία ελέγχου- για να ελέγξουν τα σπίτια τους και μετά να φύγουν ξανά, λέει ο Patsiomkina. Πολλοί εξακολουθούν να ζουν σε υπόγεια καταφύγια, τα σπίτια τους έχουν καταστραφεί.

Τέτοιες περιπτώσεις παραμένουν ωστόσο η εξαίρεση. Η Πολωνία, η οποία φιλοξενεί τη συντριπτική πλειοψηφία των Ουκρανών προσφύγων, εξακολουθεί να καταγράφει καθαρές εισροές. Πολλοί πρόσφυγες σκέφτονται να επιστρέψουν, ειδικά για τις επερχόμενες διακοπές του Ορθόδοξου Πάσχα στις 24 Απριλίου, αλλά σχετικά λίγοι έφτιαξαν τις βαλίτσες τους.

Στα σύνορα της Ουκρανίας με τη Σλοβακία, οι αρχές έκλεισαν έναν καταυλισμό προσφύγων επειδή οι αφίξεις μειώθηκαν σε 3.000, από το ανώτατο όριο των 14.000 περίπου τις ημέρες μετά την εισβολή.

Η Anna Bogacz, μια εθελόντρια που βοηθά τους πρόσφυγες πολέμου στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της πρωτεύουσας της Πολωνίας, Βαρσοβία, είπε ότι ο αριθμός εκείνων που ζητούν βοήθεια για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους αυξάνεται.

«Ο αριθμός των ανθρώπων που επιστρέφουν έχει αυξηθεί», είπε η Bogacz. «Περίπου οι μισοί από τους ανθρώπους που βοηθάω, αναζητούν βοήθεια για να επιστρέψουν στην Ουκρανία».

Με τον Πούτιν αυτή την εβδομάδα να σβήνει τις ελπίδες για διπλωματική διευθέτηση και να ορκίζεται να συνεχίσει τον πόλεμο, ουδείς στοιχηματίζει στον τερματισμό της σύγκρουσης στο άμεσο μέλλον.

Αλλά για ανθρώπους όπως η Tarasenko στο Κίεβο, το να βρει το διαμέρισμά της ανέπαφο άξιζε την επιστροφή. Οι πελάτες κάνουν κράτηση για φωτογραφίσεις μέχρι τον Αύγουστο, είπε. Όταν γύρισε σπίτι, σκέφτηκε ότι είχε αφήσει ένα φως αναμμένο, αλλά διαπίστωσε ότι ήταν ο ήλιος που πλημμύριζε το διαμέρισμα. Και αντί για τη δυσοσμία του σάπιου φαγητού, βρήκε το άρωμα του φρέσκου λινού -ρούχα που είχε απλώσει για να στεγνώσουν πριν από την απόδρασή της.

«Φυσικά, είχα δάκρυα στα μάτια μου», είπε.