Κωδικός «πύραυλοι και αεράμυνα» από Κομισιόν

Η ΕΕ ξεκινά νέες προσπάθειες για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών, συμπεριλαμβανομένου ενός νέου «εργαλείου» που στοχεύει σε βασικά προγράμματα εξοπλισμών, χαλαρώνοντας τους δημοσιονομικούς κανόνες για να επιτρέψουν στις χώρες να ξοδεύουν περισσότερα και ενθαρρύνοντας τις τράπεζες να ενισχύσουν τον δανεισμό, δήλωσε την Τρίτη η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

«Θα πρέπει να επιτρέψουμε πιο στοχευμένες και αποτελεσματικές αμυντικές δαπάνες μέσω ενός καθορισμένου ευρωπαϊκού εργαλείου», είπε στους δημοσιογράφους, διευκρινίζοντας για πρώτη φορά ποιες δυνατότητες θα επωφεληθούν από τα χρήματα της ΕΕ και τον συντονισμό στο πλαίσιο του μέσου.

«Η εστίαση θα είναι σε τομείς ευρωπαϊκού στρατηγικού ενδιαφέροντος, όπως μια ευρωπαϊκή ολοκληρωμένη αεράμυνα, δυνατότητες κρούσης βαθιά και με ακρίβεια, drones και UAV, πυραύλους και πυρομαχικά ή φυσικά η στρατιωτική χρήση AI», είπε, όπως γράφει το Politico.

Τα σχόλια του προέδρου της Κομισιόν έρχονται εν μέσω προσπάθειας από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες να ενισχύσουν τις αμυντικές τους ικανότητες και να σφυρηλατήσουν μια συνεκτική απάντηση στην απειλή που θέτει η Ρωσία, καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ετοιμάζεται να εγκαταλείψει την Ουκρανία και την Ευρώπη.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συνεδριάσουν στο Λονδίνο στις 2 Μαρτίου και στις Βρυξέλλες στις 6 Μαρτίου, για να συζητήσουν κοινά σχέδια για την άμυνα και την ασφάλεια.

Καθορισμός προτεραιοτήτων

Είναι μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας για δραματική ενίσχυση της αμυντικής παραγωγής της Ευρώπης. Ο επίτροπος Άμυνας Andrius Kubilius θέλει να καταλήξει σε ένα σχέδιο για την ευρωπαϊκή άμυνα ώστε να βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ να οργανώσουν και να δώσουν προτεραιότητα στην παραγωγή όπλων.

Στις 19 Μαρτίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει ένα έγγραφο πολιτικής για το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας, το οποίο αναμένεται να περιλαμβάνει κατάλογο προτεραιοτήτων για την κοινή ανάπτυξη στρατιωτικού εξοπλισμού, καθώς και επιλογές χρηματοδότησης.

Οι πρωτεύουσες θέτουν επί του παρόντος τις δικές τους προτεραιότητες: το Παρίσι έχει απαριθμήσει επτά τομείς, όπως το Διάστημα, η αεράμυνα, η τεχνητή νοημοσύνη σε στρατιωτικές εφαρμογές και οι δυνατότητες βαθιάς προσβολής. Οι Κάτω Χώρες πρότειναν το Διάστημα, τον έλεγχο θαλάσσιων ζωνών και την αεράμυνα· και η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής εστίασαν στα πυρομαχικά, στην ενίσχυση των ανατολικών συνόρων και στην αεράμυνα, μεταξύ άλλων.

Ένα βασικό ζήτημα είναι πώς θα βρεθούν τα μετρητά για αυτές τις πρωτοβουλίες.

Η Φον ντερ Λάιεν δεν διευκρίνισε εάν το νέο μέσο θα έπρεπε να χρηματοδοτηθεί από κοινό δανεισμό της ΕΕ -μια ιδέα που δεν είναι δημοφιλής μεταξύ των δημοσιονομικά συντηρητικών κρατών της Βόρειας Ευρώπης-, με ανακατανομή χρημάτων από άλλα ταμεία της ΕΕ ή από συνεισφορές από χώρες-μέλη.

Αυτά τα ερωτήματα θα προκύψουν κατά τη συνάντηση των ηγετών της ΕΕ στις 6 Μαρτίου, όπου αναμένεται επίσης να συζητήσουν ένα νέο πακέτο στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.

Χρέη και ελλείμματα

Εκτός από την έγκριση ενός νέου μέσου, η Φον ντερ Λάιεν επανέλαβε την πρόθεσή της να διευκολύνει τις χώρες να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες χωρίς να παραβιάζουν τους κανόνες της ΕΕ. Θα ενεργοποιήσει τη ρήτρα διαφυγής της ΕΕ, βάσει της οποίας οι στρατιωτικές δαπάνες δεν θα υπολογίζονταν στα δημοσιονομικά όρια του μπλοκ.

Αυτή η ρήτρα μπορεί να ενεργοποιηθεί όταν «εξαιρετικές περιστάσεις εκτός του ελέγχου του κράτους-μέλους έχουν σημαντικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά» μιας χώρας, σύμφωνα με τους κανόνες δαπανών της ΕΕ που ανανεώθηκαν πέρυσι.

Ο πρόεδρος της Κομισιόν πρόσθεσε ότι αυτός ο μηχανισμός θα εφαρμοστεί «με ελεγχόμενο και υπό όρους τρόπο», για να αποτραπούν οι ανεξέλεγκτες δαπάνες από τις υπερχρεωμένες χώρες.

Αξιωματούχοι της Κομισιόν υποστηρίζουν μια γερμανική πρόταση για περιορισμό της ρήτρας έκτακτης ανάγκης σε χώρες που δαπανούν περισσότερο από το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα. Αυτό εξοργίζει τα κράτη που υστερούν σε αυτόν τον στόχο, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ισπανίας.

Τέλος, ο πρόεδρος της Κομισιόν δίνει μεγαλύτερο ρόλο σε ιδρύματα όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων καθώς και σε ιδιωτικές τράπεζες για την ενίσχυση του δανεισμού στον αμυντικό τομέα της ΕΕ -γνωστό αίτημα της εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ καθώς και ορισμένων πρωτευουσών.