Startups: Γιατί η Ευρώπη είναι πίσω στην κούρσα των «μονόκερων»

Το ότι ΗΠΑ συνεχίζουν να κατέχουν τα ηνία στην παγκόσμια «κούρσα» καινοτομίας δεν αποτελεί είδηση. Σίγουρα, η πίεση από την Ασία είναι μεγάλη, όμως πολλαπλές έρευνες και εκθέσεις επιβεβαιώνουν ότι η Silicon Valley -τουλάχιστον προς το παρόν- «αντέχει».

Αυτό, όμως, που προκαλεί ερωτήματα σε όσους παρακολουθούν τα τεχνολογικά δρώμενα, είναι το κατά πόσο η Ευρώπη μπορεί να παραμείνει ανταγωνιστική σε αυτό το πεδίο.

Πόσο πίσω βρίσκεται η Ευρώπη σε σχέση με τις ΗΠΑ

Όπως δείχνουν τα στοιχεία του 2025 Global Startup Ecosystem Index της StartupBlink οι ΗΠΑ κυριαρχούν έναντι της Ευρώπης σχεδόν σε όλα τα επίπεδα, είτε πρόκειται για την ποιότητα του οικοσυστήματος καινοτομίας και τεχνολογίας, είτε για τον αριθμό των Startups και των «μονόκερων».

Ειδικά όσον αφορά την «κούρσα» των «μονόκερων» οι ΗΠΑ κατέχουν μεγάλο προβάδισμα, καθώς σύμφωνα με την έκθεση της StartupBlink φέτος είχαν 611 «μονόκερους», ενώ η Ευρώπη 134.

Σημειώνεται για όσους δεν γνωρίζουν ότι ο «μονόκερος» είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται στον χώρο των επιχειρηματικών κεφαλαίων (venture capitals -VCs) για να περιγράψει μια εταιρεία που έχει αξία τουλάχιστον 1 δισεκατομμύριο δολάρια.

Ενα επιμέρους στοιχείο που δείχνει το «χάσμα» μεταξύ των δύο ηπείρων είναι το γεγονός ότι οι «μονόκεροι» στις ΗΠΑ συγκεντρώνονται σε πλειοψηφικό ποσοστό (64%) σε δύο πόλεις, το Σαν Φρανσίσκο (271) και τη Νέα Υόρκη (124). Αμφότερες ξεπερνούν μεμονωμένα κάθε ευρωπαϊκή χώρα.

Στην Ευρώπη τα ηνία σε «μονόκερους» κρατούν το Ηνωμένο Βασίλειο (52), η Γαλλία (30) και η Γερμανία (29), στις οποίες συγκεντρώνεται πάνω από το 60%. Καμία όμως από αυτές τις χώρες δεν μπορεί να πλησιάσει τις επιδόσεις των ΗΠΑ.

Που οφείλεται το «χάσμα» μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης

Τα αίτια πίσω από την έλλειψη «μονόκερων» στην Ευρώπη ποικίλουν. Σύμφωνα με έκθεση της PwC Ολλανδίας, οι μονόκεροι συχνά εστιάζουν στην καταναλωτική αγορά, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη στις ΗΠΑ από ό,τι στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ίδιο ισχύει και για την «δεξαμενή ταλέντων», καθώς οι εταιρείες με τόσο υψηλή ανάπτυξη συνήθως αναζητούν τους πιο περιζήτητους υποψηφίους. Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει και το γεγονός ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο στις ΗΠΑ είναι αρκετά πιο ευνοϊκό για τις μεγάλες επιχειρήσεις.

Ωστόσο, η έκθεση της PwC προβάλει ως κύριο αίτιο πίσω από το «χάσμα» το γεγονός ότι η αγορά των VCs είναι πολύ μεγαλύτερη στις ΗΠΑ απ’ ότι στην Ευρώπη, τόσο σε απόλυτους όρους όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ.

«Για τις νέες επιχειρήσεις που βρίσκονται στη φάση που θέλουν να επεκταθούν, τα VCs αποτελούν μια ελκυστική επιλογή χρηματοδότησης, καθώς έχουν περιορισμένη πρόσβαση σε άλλες πηγές χρηματοδότησης, όπως τα τραπεζικά δάνεια», είχε δηλώσει η επικεφαλής οικονομολόγος της PwC Ολλανδίας, Barbara Baarsma, στο πλαίσιο της σχετικής ανακοίνωσης.

Άλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που το θέμα της έλλειψης επαρκών κεφαλαίων έρχεται στο προσκήνιο. Υπενθυμίζεται ότι τον Σεπτέμβριο του 2024 ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, σε έκθεση του είχε προτείνει να αυξηθούν οι δαπάνες στην έρευνα και ανάπτυξη, με στόχο να κλείσει το «κενό» της καινοτομίας με τις ΗΠΑ και την Κίνα.

Με την πρόταση αυτή φαίνεται πως συμφωνεί και ο διευθυντής Ιδιωτικών Επενδυτικών Κεφαλαίων της PwC Ολλανδίας, Cornelis Smaal, ο οποίος τόνισε πως «προς το παρόν, το ρίσκο επενδύσεων που υπάρχει στις ευρωπαϊκές χώρες, καθεμία από τις οποίες έχει περιορισμένη εγχώρια αγορά, διευκολύνει την εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Ινδία.

Ο μόνος τρόπος για να μειωθεί το κενό είναι η ολοκλήρωση της εσωτερικής ευρωπαϊκής αγοράς, η θεσμοθέτηση του κατάλληλου ρυθμιστικού πλαισίου και η ολοκλήρωση των κεφαλαιαγορών. Τότε μόνο η Ευρώπη θα αποκτήσει ενδιαφέρον στα μάτια των VCs».