Μεγαλώνει η απαισιοδοξία των επενδυτών για τη διεθνή οικονομική κρίση και για τα προβλήματα του τραπεζικού κλάδου, με αποτέλεσμα να ενισχύεται η δυσπιστία τους προς τις μετοχές.

Η στρατηγική των επενδυτικών κεφαλαίων μέσα στον τελευταίο χρόνο είναι συντριπτικά υπέρ των μετρητών, την ίδια στιγμή που ακόμη και παλαιά κραταιά ονόματα, όπως της Citigroup και της General Motors, έχουν καταποντιστεί.

Αυτό πλέον θεωρείται κατάσταση η οποία θα χρειαστεί πολύ καιρό για να αλλάξει, έστω κι αν υπάρχουν αναλυτές που βλέπουν ράλι εν μέσω κρίσης και επενδυτές, όπως ο κ. Γουόρεν Μπάφετ (ο άνθρωπος με τη μεγαλύτερη ρευστότητα παγκοσμίως), που... αγοράζουν ανάποδα.

Ειδικότερα, γενικευμένη είναι η στροφή προς τα μετρητά, η οποία και αποτυπώνει την τάση σήμερα στις διεθνείς αγορές. Ενδεικτικά, οι τοποθετήσεις σε λογαριασμούς αποταμίευσης και σε αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων έχουν αυξηθεί κατά 14%, φτάνοντας τα 9,35 τρισ. δολάρια, σε σύγκριση με τις αρχές του 2008 και αφού πλέον η κρίση μαινόταν στις διεθνείς αγορές.

Είναι εντυπωσιακό μάλιστα ότι τον περασμένο Ιανουάριο οι τοποθετήσεις σε μετρητά έφτασαν να αντιστοιχούν στο 84% της αξίας του αμερικανικού χρηματιστηρίου, όταν πέρυσι τέτοια εποχή το ποσοστό ήταν 43%. Δηλαδή το ποσό των μετρητών διπλασιάστηκε μέσα σε έναν χρόνο, την ίδια στιγμή βεβαίως όπου οι μετοχές καταποντίζονταν.

Με βάση τα στοιχεία της εταιρείας Leuthold Group, τα τελευταία πενήντα χρόνια κατά μέσο όρο η αξία των μετρητών κυμαίνεται στο 60% της αξίας του αμερικανικού χρηματιστηρίου.

Ανάλογη εικόνα δίνει η έρευνα της Αμερικανικής Ένωσης Επενδυτών. Τον Ιανουάριο του 2008 οι μετοχές είχαν ακόμη τον πρώτο λόγο, καταλαμβάνοντας κατά μέσο όρο το 63% των χαρτοφυλακίων, ενώ το 23% ήταν σε μετρητά. Φέτος καταγράφεται σημαντική μείωση του μεριδίου των μετοχών στο 48%, ενώ τα μετρητά αυξήθηκαν στο 30% κατά μέσο όρο.

Τέλος εμπιστοσύνης

Παρατηρώντας τα ποσοστά αυτά, ενισχύεται η άποψη των αναλυτών ότι κατά την τρέχουσα κρίση έχει διαρραγεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών προς όλες τις μετοχές, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν ούτε «μετοχικά καταφύγια».

Είναι χαρακτηριστικό ότι και μετά το σκάσιμο της «φούσκας» του Διαδικτύου στις αρχές της τρέχουσας δεκαετίας το ποσοστό των μετρητών επί της αξίας της αμερικανικής κεφαλαιαγοράς διπλασιάστηκε, αλλά σε διάστημα τριών ετών. Συγκεκριμένα, τον Δεκέμβριο του 1999 τα μετρητά αναλογούσαν στο 25% της χρηματιστηριακής αξίας, ενώ τον Δεκέμβριο του 2002 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 53%. Οι τοποθετήσεις σε μετρητά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο αυξήθηκαν κατά 42%.

Η σημερινή στάση των επενδυτών δείχνει ακόμη πιο φοβισμένη σε σχέση με το 2000 καθώς πλέον έχουν απαξιωθεί οι τίτλοι των κραταιών blue chips, που σε άλλες εποχές ήταν «σίγουρη» τοποθέτηση για όσους επέμεναν στις μετοχές. Το πρόβλημα εστιάζεται στο γεγονός ότι στην προηγούμενη κρίση της Wall Street το «μαύρο πρόβατο» ήταν οι τίτλοι της Νέας Οικονομίας, οι οποίοι έγιναν ανάρπαστοι σαν νέο φρούτο. Σήμερα όλοι οι κλάδοι υφίστανται μεγάλες απώλειες καθώς νοσεί η βάση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ο τραπεζικός κλάδος.

Σταθεροί στο ρευστό

Στην παρούσα χρονική στιγμή, βέβαια, οι αναλυτές θεωρούν πολύ πιθανό να σημειωθεί ράλι εν μέσω της ευρύτερης πτωτικής τάσης στα ισχυρά χρηματιστήρια. Η επιστροφή των κεφαλαίων στα χρηματιστήρια εκτιμάται ότι θα σηματοδοτήσει τη φυγή τους από τις εναλλακτικές τοποθετήσεις, αλλά όχι από τα μετρητά. Στο κλίμα αυτό συντελούν και οι κινήσεις του «γκουρού» μεγαλοεπενδυτή κ. Γουόρεν Μπάφετ, ο οποίος είναι γνωστός για τις... ανάποδες επιλογές του σε σχέση με το γενικό κλίμα που επικρατεί στις χρηματαγορές. «Η απαισιοδοξία έχει γίνει φίλος μας, η ευφορία εχθρός», δήλωσε ο κ. Μπάφετ, προτείνοντας στους πελάτες του στρατηγική.

Η δήλωση έκανε τον γύρο των ειδησεογραφικών πρακτορείων. Η επενδυτική εταιρεία του Berkshire Hathaway αυτήν τη στιγμή διαθέτει τη μεγαλύτερη ρευστότητα διεθνώς, με 106,1 δισ. δολάρια, ενώ η μετοχή της Berkshire είναι η πιο ακριβή του αμερικανικού χρηματιστηρίου, έστω και αν έχει υποχωρήσει κατά περίπου 50% από το ρεκόρ του Δεκεμβρίου 2007. Ο κ. Μπάφετ επιμένει ότι εφόσον οι τιμές των μετοχών υποχωρούν ο ίδιος θα εξακολουθήσει να αγοράζει και ίσως το προσωπικό του χαρτοφυλάκιο φτάσει να αποτελείται μόνο από αυτές... 

ΨΑΛΙΔΙ-«ΜΑΜΟΥΘ» ΣΤΑ ΜΕΡΙΣΜΑΤΑ

Η κρίση οδηγεί σε μείωση των μερισμάτων που θα δώσουν φέτος οι ισχυρές εταιρείες στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Οι μέτοχοι του S&P 500 ζουν ημέρες του προπολεμικού κραχ.

Τα προβλήματα στη διεθνή οικονομία και στα χρηματιστήρια, όπου κολοσσοί βλέπουν τις μετοχές τους να καταποντίζονται κάτω από το 1 δολάριο, αναγκάζουν τις επιχειρήσεις να κόβουν τα μερίσματά τους για να διατηρήσουν ρευστότητα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Standard & Poor’s, φέτος θα σημειωθεί μείωση κατά 22,6% των μερισμάτων που θα δώσουν οι εταιρείες του δείκτη S&P 500. Θα είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων 70 ετών, αφού το μακρινό 1938 καταγράφηκε η αμέσως μεγαλύτερη πτώση μερισμάτων στον S&P 500, κατά 36,3%.

Ακόμη και η General Electric, η οποία παραδοσιακά δίνει το μεγαλύτερο μέρισμα στις ΗΠΑ (περί τα 13 δισ. δολάρια ετησίως), φέτος αποφάσισε να μειώσει την ετήσια αποκοπή μόλις στα 4 δισ. δολάρια. Να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη μείωση που πραγματοποιεί η εταιρεία από το 1938. Μέχρι τώρα, επίσης με στόχο να εξοικονομήσουν ρευστό, έχουν περικόψει τα μερίσματά τους η HSBC, η Motorola, η Pfizer, η Dow Chemical, αλλά και ευρωπαϊκές εταιρείες όπως η Allianz και η Axa.

Η μείωση των μερισμάτων ενισχύει το κλίμα φυγής από τις μετοχές, αφού οι εταιρείες που παρέχουν υψηλά μερίσματα θεωρούνται και «μετοχικά καταφύγια» για τους πιστούς των μετοχικών τίτλων σε περιόδους κρίσης. Από την άλλη, καθώς η διανομή υψηλού μερίσματος δίνει σήμα για αγορές μετοχών, η μείωσή τους λειτουργεί αρνητικά υπονομεύοντας τις ελπίδες για ένα ράλι από τα χαμηλά επίπεδα στα οποία βρίσκονται σήμερα οι διεθνείς αγορές.

Ήδη ο S&P 500 βρίσκεται κατά 85% χαμηλότερα από τα υψηλά του Οκτωβρίου του 2007, ποσοστό που αποτελεί τη μεγαλύτερη μείωση μετά το κραχ του 1929.

Κάποιοι αναλυτές θεωρούν ότι η ακραία αρνητική ψυχολογία των επενδυτών προοιωνίζεται αλλαγή στάσης. Φτάνει να υπάρξουν κάποιες καλές ειδήσεις...

**Αναδημοσίευση από το 573ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 13/3 - 17/3/2009