Ο φόβος του πληθωρισμού είναι ακόμα βαθιά ριζωμένος στους επενδυτές, αναφέρει στο άρθρο του ο στρατηγικός αναλυτής της ING IM Europe, Ad van Tiggelen. Η έκδοση χρήματος, η αύξηση του κρατικού χρέους και η έκρηξη των τιμών των εμπορευμάτων αναφέρονται συχνά σαν κίνδυνοι για υψηλότερο πληθωρισμό.

Αυτός ο φόβος είναι κατανοητός: οι περισσότεροι επενδυτές βρίσκονται σε τέτοια ηλικία, ώστε να έχουν ζήσει την εμπειρία της δεκαετίας του 1970 και της αρχής του 1980, μίας περιόδου κατά την οποία ο υψηλός πληθωρισμός τους άφησε ανεξίτηλα σημάδια.

Αυτό που δεν συνειδητοποιούν πολλοί επενδυτές είναι ότι στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες αυτά τα δεκαπέντε χρόνια αντιπροσώπευαν την ΜΟΝΗ περίοδο, κατά την οποία ο πληθωρισμός αποτελούσε τόσο μεγάλη απειλή. Για παράδειγμα, ήταν η μόνη περίοδος τα τελευταία διακόσια χρόνια (!) κατά την οποία η απόδοση της 10ετούς ομολογίας του δημοσίου των ΗΠΑ αναρριχήθηκε καθαρά πάνω από 6%.

Η μόνη μεγάλη οικονομία που διαφοροποιήθηκε από αυτό το μοτίβο ήταν η Γερμανία, η οποία σημείωσε υπερπληθωρισμό στις αρχές της δεκαετίας του 1920, προκαλώντας τραύματα, τα οποία ακόμα και σήμερα μας βοηθούν να εξηγήσουμε γιατί τόσο η Bundesbank όσο και η ΕΚΤ δίνουν τόση μεγάλη έμφαση στον πληθωρισμό.

Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι η πληθωριστική εμπειρία που βιώσαμε τη
δεκαετία του 1970 ήταν αποτέλεσμα ενός συνδυασμού ασυνήθιστων καταστάσεων, οι οποίες είναι απίθανο να επαναληφθούν. Είναι πρακτικά αδύνατο να έχουμε σταθερά υψηλό πληθωρισμό χωρίς την παρατεταμένη άνοδο του κυριότερου συντελεστή του δομικού πληθωρισμού, τους μισθούς. Η αλυσίδα μισθών και τιμών της δεκαετίας του 1970, έλαβε χώρα μέσα στα πλαίσια σοσιαλιστικών κυβερνήσεων, ισχυρών σωματίων και ενός εργατικού δυναμικού νέων (baby boomers) που άνθιζε.

Και οι τελευταίοι όχι μόνο είχαν έντονη τάση να καταναλώνουν (όπως έχουν πάντα οι νεότεροι), άλλα και να απεργούν.

Η πραγματικότητα του σήμερα είναι εντελώς διαφορετική. Τα σωματεία έχουν χάσει ένα μεγάλο μέρος της δύναμής τους, οι κυβερνήσεις είναι λιγότερο σοσιαλιστικές και οι εργαζόμενοι πολύ περισσότερο ατομιστές.

Η παγκοσμιοποίηση επιβάλει όλο και πιο έντονα ένα «δαρβινιστικό» τρόπο σκέψης: την επιβίωση του πιο ικανού. Η διαπραγματευτική δύναμη έχει μετακυλισθεί από τους εργαζομένους στους εργοδότες, που επικεντρώνονται στην περικοπή του κόστους. Τέλος, οι δυτικές οικονομίες έχουν ένα τεράστιο ποσοστό πλεοναζόντων συντελεστών παραγωγής και ένα γηράσκοντα πληθυσμό, δύο φαινόμενα εκ φύσεως αντιπληθωριστικά. Συνεπώς, οι φόβοι για μία άνοδο του δομικού πληθωρισμού είναι αβάσιμοι, ιδίως σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Τι συμβαίνει με τον συνολικό πληθωρισμό, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων και της ενέργειας; Εδώ τα πράγματα διαφοροποιούνται, από τη στιγμή που η ενδυνάμωση των αναδυόμενων αγορών είναι πιθανό να πιέσει ανοδικά τις τιμές των εμπορευμάτων μακροπρόθεσμα.

Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υπερεκτιμήσουμε την επίδραση τους. Για παράδειγμα, ακόμα και όταν οι τιμές του πετρελαίου διπλασιάστηκαν, όπως συνέβη το 2007/2008, η επίδραση στο συνολικό πληθωρισμό ήταν περιορισμένη και όχι μεγάλης διάρκειας. Άλλωστε, απαιτείται αυτή η αύξηση των τιμών να επαναλαμβάνεται κάθε έτος, αλλιώς η επίδρασή της εξασθενεί με το πέρασμα των ετών. Σε αντίθεση με τη σπείρα μισθών - τιμών, οι αυξανόμενες τιμές των εμπορευμάτων τείνουν να αυξάνουν τον πληθωρισμό μόνο για μικρές περιόδους.

Αυτό αφήνει αναπάντητο το ερώτημα, σε πιο βαθμό το υψηλό επίπεδο του κρατικού χρέους αυξάνει τον πληθωρισμό. Αυτό δεν συνέβη στην περίπτωση της Ιαπωνίας, όπου η υψηλή αναλογία του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ συνοδεύεται από αντιπληθωρισμό, που προκλήθηκε από λάθος πολιτικές, μία γηράσκουσα κοινωνία και τη ροπή προς την αποταμίευση. Άλλες ανεπτυγμένες χώρες θα προσπαθήσουν να αποφύγουν αυτό το αποτέλεσμα, αν και ο δικός τους πληθυσμός αρχίζει να γηράσκει. Θα αποπειραθούν να ενισχύσουν τον πληθωρισμό τους τυπώνοντας νέο χρήμα, μία τακτική που από μόνη της ενέχει κινδύνους (υπέρ-πληθωρισμό).

Οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις αντιλαμβάνονται αυτό τον κίνδυνο και ίσως περισσότερο από ό,τι οι επενδυτές. Επομένως, πιστεύουμε ότι ο πληθωρισμός ενδέχεται να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα για αρκετό καιρό, ειδικά στην Ευρώπη. Για αυτό μην «εξοστρακίσετε» ακόμα τα κρατικά ομόλογα μακροπρόθεσμης λήξης, ακόμα και αν οι αποδόσεις στη λήξη εμφανίζονται χαμηλές. Μπορεί να έχουν λόγους να είναι χαμηλές.