Mπορεί οι αναλυτές διεθνώς να συγκλίνουν στην άποψη πως μετά την αλματώδη άνοδο των μετοχών οι προσδοκίες πλέον περιορίζονται, ενώ τα εταιρικά κέρδη θα πάρουν από εδώ και στο εξής τη σκυτάλη ως ο κύριος προσδιοριστικός παράγοντας των τάσεων που θα επικρατήσουν, ωστόσο οι θεσμικοί επενδυτές εμφανίζονται περισσότερο προβληματισμένοι για τη συνέχεια.

Oι αναλυτές της παγκόσμιας τράπεζας Ηongkong and Shanghai Βanking Corporation (ΗSΒC), οι οποίοι είχαν σειρά επαφών ανά τον κόσμο με θεσμικούς επενδυτές σχετικά με την πορεία των αγορών και των οικονομιών, αποκόμισαν, για παράδειγμα, την εντύπωση ότι οι απόψεις τους διίστανται αναφορικά με την τάση των διεθνών χρηματιστηρίων.

- Στο Λονδίνο, λ.χ., υποστηρίζεται ευρέως η άποψη ότι το περιβάλλον εντός του οποίου βρισκόμαστε είναι καλό για τις μετοχές, καθώς οι εκπλήξεις φαίνεται ότι μπορεί να είναι τελικά περισσότερο θετικές παρά αρνητικές, μιας και τα επιτόκια παραμένουν χαμηλά.

- Στο Χονγκ Κονγκ και στη Σιγκαπούρη οι θεσμικοί επενδυτές είναι μοιρασμένοι μεταξύ εκείνων που βλέπουν την παγκόσμια ανάκαμψη να βρίσκεται σε καλό δρόμο και αυτών οι οποίοι αναμένουν μια «διπλή βουτιά» στην οικονομική δραστηριότητα σχήματος «W».

- Σε άλλα μέρη της Ευρώπης, και ιδιαίτερα στην Ελβετία, στη Σκοτία και στο Παρίσι, πολλοί θεσμικοί επενδυτές παραμένουν απαισιόδοξοι, εστιάζοντας στα δομικά προβλήματα της παγκόσμιας οικονομίας. Όμως, αν και «αρκούδες», εν μέσω μιας ανοδικής αγοράς γίνονται «απρόθυμοι αγοραστές».

- Οι Αμερικανοί θεσμικοί είναι τώρα απαισιόδοξοι σε γενικές γραμμές, καθώς θεωρούν ότι τα διαρθρωτικά προβλήματα των οικονομιών είναι τέτοια ώστε οι παγίδες για τις αγορές θα παραμείνουν μεγάλες. «Είναι σαν η πίστη στο αμερικανικό πρότυπο της κεφαλαιοκρατίας να έχει εξαφανιστεί ως αποτέλεσμα της πιστωτικής κρίσης», ανέφεραν.

Οι διαχειριστές στράφηκαν σχεδόν αποκλειστικά στα δομικά προβλήματα της οικονομίας, στις πιστωτικές δυσκολίες, στον κίνδυνο νέων ζημιών εκ μέρους των τραπεζών, στην ανάγκη για αύξηση της αποταμίευσης των νοικοκυριών, στα ελλείμματα και στη φορολογία, στον κίνδυνο κατάρρευσης του δολαρίου και ανόδου του πληθωρισμού κ.λπ. Πολλοί διαχειριστές ανέφεραν ότι οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης των τελευταίων 150 ετών για τις ΗΠΑ θα πρέπει μάλλον να αποτελούν πλέον παρελθόν.

Ωστόσο, σύμφωνα με την ΗSΒC, επειδή τα επίπεδα διαθεσίμων είναι ακόμη υψηλά και ο οικονομικός κύκλος θετικός, τα χρηματιστήρια μέσα στους επόμενους έξι έως εννέα μήνες δείχνουν να έχουν επιπλέον περιθώρια ανόδου, καθώς η ανάπτυξη θα εκπλήσσει, αν και το ευκολότερο μέρος των κερδών για τις μετοχές έχει ήδη ολοκληρωθεί.

Τέλος στα «εύκολα» κέρδη

Συνολικά, ισχυρίζονται αρκετοί αναλυτές, αν και τα χρηματιστήρια έχουν ορισμένα (διψήφια) περιθώρια ανόδου, ωστόσο το ευκολότερο μέρος των κερδών για τις μετοχές έχει μάλλον ολοκληρωθεί σε αυτήν τη φάση των αγορών. Καθώς οι μετοχικές αγορές κυμαίνονται κοντά στη «δίκαιη» τιμή τους, οι προσδοκίες για αλματώδη άνοδο εξαλείφονται, ενώ αναμένεται τα κέρδη των εταιρειών να πάρουν από εδώ και στο εξής τη σκυτάλη ως ο κύριος προσδιοριστικός παράγοντας της τάσης στις διεθνείς χρηματαγορές.

Είναι επίσης πιθανό να δούμε μεταβολές ως προς το ποιοι κλάδοι θα προπορευτούν. Καθώς οι αποτιμήσεις των κυκλικών κλάδων βρίσκονται στα ύψη, οι αμυντικοί κλάδοι ίσως έρθουν στο προσκήνιο, ενώ σε κάθε περίπτωση, αναφορικά με επιμέρους περιοχές, οι αναδυόμενες αγορές παρά τα κέρδη τους και τις φωνές που κάνουν λόγο για φούσκα παραμένουν «τοπ» επιλογή.

Τα δεδομένα δείχνουν ότι οι προοπτικές είναι σχετικά καλές για το νέο έτος, αλλά ίσως οι επενδυτές θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι τα εύκολα κέρδη αποτελούν πλέον παρελθόν, ενώ πολλά θα κριθούν από τις επιπτώσεις που θα σχετίζονται με την απόσυρση των χρηματικών διευκολύνσεων των κεντρικών τραπεζών, από την υιοθέτηση της πολιτικής υψηλότερων επιτοκίων, τη μεταβλητότητα της τιμής του πετρελαίου, από την αυστηρότερη εποπτεία του χρηματοπιστωτικού κλάδου και από τον τρόπο με τον οποίον οι κυβερνήσεις θα ασκήσουν τελικά τη δημοσιονομική πολιτική τους.

Η Deutsche Βank πάντως προβλέπει τώρα ότι τα πράγματα θα αλλάξουν το τρίτο τρίμηνο του 2010. Τότε τα επιτόκια του ευρώ θα αυξηθούν στο 1,5% (από 1% σήμερα), φτάνοντας στο 2% στο τέλος του νέου έτους, ενώ της στερλίνας στο 1,25% (από 0,5%) και 2% αντίστοιχα.

Παράλληλα, ενώ η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας εκτιμάται ότι θα αφήσει αμετάβλητα τα επιτόκια και το νέο έτος, οι προβλέψεις για τα επιτόκια των ΗΠΑ έχουν πλέον μεταβληθεί, καθώς στο τρίτο τρίμηνο η Fed θα οδηγήσει τα επιτόκια του δολαρίου στο 0,75% (από 0% - 0,25% σήμερα), ωθώντας τα στο 1,25% στο τέλος του 2010.

Για τη Citi Investment Research and Analysis, πάντως, τα επιτόκια του ευρώ θα αυξηθούν στο 1,25% (από 1% σήμερα) το πρώτο τρίμηνο του 2011, δηλαδή θα παραμείνουν αμετάβλητα το ερχόμενο έτος.

Ακόμη, ενώ εκτιμάται ότι η κεντρική τράπεζα της Ιαπωνίας θα αφήσει αμετάβλητα τα επιτόκια και το νέο έτος, οι προβλέψεις για τα επιτόκια των ΗΠΑ έχουν πλέον μεταβληθεί, καθώς αναμένεται στο τέταρτο τρίμηνο η Fed να οδηγήσει τα επιτόκια του δολαρίου στο 1% (από 0% - 0,25% σήμερα), ωθώντας τα στο 1,5% στο πρώτο τρίμηνο του 2011. Δηλαδή η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ εκτιμάται ότι θα αυξήσει ταχύτερα τα επιτόκια σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.


Το ευρύτερο πλαίσιο

Σε κάθε περίπτωση, οι κεντρικές τράπεζες προετοιμάζουν το έδαφος για την κατάργηση των ευνοϊκών μέτρων της ιδιαίτερα προσαρμοστικής πολιτικής την οποία ακολουθούσαν, αλλά η μετάβαση σε πολιτική σύσφιγξης, σύμφωνα με την JP Morgan, ίσως να απέχει ακόμη αρκετά.

Οι οικονομίες πάντως, όπως εκτιμά ο διεθνής οίκος, εξέρχονται από την ύφεση και η ανάπτυξη θα εξακολουθήσει να σταθεροποιείται κατά τα επόμενα τρίμηνα. Σε αυτήν τη χρονική στιγμή, ωστόσο, παραμένει το ερώτημα κατά πόσον αυτή η ανάκαμψη θα έχει διάρκεια όταν εξασθενήσει η επίδραση των μέτρων ενίσχυσης των κεντρικών τραπεζών.

Για το απώτερο μέλλον, η προοπτική της οικονομίας εξακολουθεί να διαγράφεται ασαφής. Είναι πιθανόν να ακολουθήσουν μερικά ακόμη τρίμηνα θετικής ανάπτυξης, όμως οι συνέπειες από την υψηλή ανεργία, τη χαμηλή έως αρνητική αύξηση των εισοδημάτων, τη μείωση της δανειακής εξάρτησης των νοικοκυριών και από τα μεγάλα ελλείμματα στους προϋπολογισμούς καθιστούν δύσκολη την εκτίμηση εάν η ανάκαμψη που συντελείται σήμερα θα είναι βιώσιμη όταν εκλείψουν τα μέτρα ενίσχυσης ή εάν πρόκειται απλώς για ένα παροδικό φαινόμενο.

Εξάλλου, η αύξηση του χρήματος με την ευρύτερη έννοια έχει ήδη αποδειχτεί ανεπαρκής, αναφέρουν οι αναλυτές, γεγονός που δείχνει ότι τα οφέλη από τα μέτρα τα οποία έλαβαν οι κεντρικές τράπεζες παραμένουν πλασματικά όσον αφορά στην πραγματική οικονομία.

Ωστόσο, προς το παρόν οι αναλυτές παραμένουν θετικοί ως προς την προοπτική των μετοχών. Τα κέρδη που προκύπτουν από τις περικοπές των δαπανών μπορεί να πλησιάζουν στο τέλος τους, έχουν όμως ακόμη κάποια περιθώρια ανόδου.

Η άποψη αυτή υποστηρίζεται και από τα στοιχεία για την παραγωγικότητα και το εργατικό κόστος ανά μονάδα προϊόντος. Καθώς το βασικό σενάριο εξακολουθεί να προβλέπει ασθενή αλλά θετική ανάπτυξη, οι πιέσεις του δομικού πληθωρισμού αναμένεται να παραμείνουν υπό έλεγχο και εκτιμάται ότι προς το παρόν θα διατηρηθεί η προσαρμοστική πολιτική, συνθέτοντας ένα θετικό περιβάλλον για τις μετοχικές αγορές.

* Αναλυτικοί πίνακες με τις συστάσεις, τις τιμές-στόχους, τα ελλείμματα προϋπολογισμών και οι αποτιμήσεις των διεθνών αγορών δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".

** Αναδημοσίευση από το 610ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, 27/11 - 1/12/2009.