Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα

Για την ιστορία και για όσους δεν το ξέρουν ή το έχουν ξεχάσει.

Την περίοδο που συζητείτο τι μέλλει γενέσθαι με το πρωτογενές πλεόνασμα του ελληνικού προϋπολογισμού τα επόμενα χρόνια, είχαν προκύψει διαφωνίες.

Η Γερμανία επέμενε ότι ο στόχος για πλεόνασμα στο 3,5% ως προς το ΑΕΠ  θα έπρεπε να διατηρηθεί για μια 10ετία, γιατί δεν ήθελε να δώσει περισσότερα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους.  

Ως γνωστόν, το «κακό» ΔΝΤ διαφωνούσε και επέμενε για πλεόνασμα ως 1,5% του ΑΕΠ.

Σ’ εκείνες τις διαπραγματεύσεις επενέβη η Γαλλία, με τον υπουργό Οικονομικών κ. Λε Μερ, και πρότεινε να διατηρηθεί το πλεόνασμα στο 3,5% για 5 χρόνια.

Κάπως έτσι προέκυψε η ελληνική υποχρέωση για πρωτογενές πλεόνασμα  3,5% την περίοδο 2018-2022 και τα συνακόλουθα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που ενέκρινε το Eurogroup τον Ιούνιο του 2018. 

Εξαιτίας εκείνου του συμβιβασμού, το δημόσιο χρέος θεωρείται φερέγγυο μεσοπρόθεσμα από το ΔΝΤ και πιο μακροπρόθεσμα από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Όσοι θεωρούν ότι αυτά τα δεδομένα μπορούν να αλλάξουν πριν από το 2021 το νωρίτερο αν όχι καθόλου, τότε καλή τύχη, που λένε οι Αγγλοσάξονες.

Είναι λοιπόν θετικό ότι η κυβέρνηση κατανοεί αυτή την πραγματικότητα, δεσμευόμενη να τηρήσει τους στόχους το 2019 και το 2020, έχοντας ήδη λάβει κάποια μηνύματα δημοσίως και λαμβάνοντας κι άλλα κατ’ ιδίαν από τους Ευρωπαίους αξιωματούχους που έρχονται στην Αθήνα αυτή την εβδομάδα.  

Ο σωστός αλλά δύσβατος δρόμος λόγω των δικών της προεκλογικών δεσμεύσεων για περικοπές φόρων και των ήδη υλοποιημένων προεκλογικών παροχών της προηγούμενης κυβέρνησης είναι αυτός.

Κι αν ο προϋπολογισμός του 2020 αποτελεί ερώτημα, ο φετινός δεν είναι.

Χωρίς τη λήψη κάποιων μέτρων, ο προϋπολογισμός θα εμφανίσει απόκλιση από τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.

Τα ερωτήματα είναι γνωστά. 

Θα αναπτυχθεί η οικονομία με ισχυρότερο ρυθμό το 2ο εξάμηνο, για να καλύψει το χαμένο έδαφος του πρώτου εξαμήνου και να βγάλει τον χρόνο στο 2,2%-2,3%;

Αμφιβάλλουμε. Μάλλον όχι.

Ήταν το ύψος των προεκλογικών παροχών ίσο με την εκτιμώμενη υπέρβαση στο πρωτογενές πλεόνασμα του 2019;

Άγνωστο αλλά όχι απίθανο, αν εξαιρέσουμε τις 120 δόσεις. 

Τι επίπτωση θα έχει η ρύθμιση για τις 120 δόσεις στα κρατικά έσοδα; 

Σίγουρα αρνητική, είναι η απάντηση. Όμως, το μέγεθος της επίπτωσης είναι άγνωστο.

Το μόνο ευχάριστο ίσως είναι ότι οι κοινοτικοί υπερτιμούν συνήθως τις αρνητικές επιπτώσεις.

Αν τα προσθέσουμε όλα, η απόκλιση του φετινού δημοσιονομικού στόχου ξεκινά από τα 600 εκατ. ευρώ και φθάνει το 1,8 δισ., στη χειρότερη των περιπτώσεων.

Καλού-κακού, η κυβέρνηση θα πρέπει να βρει 1-1,2 δισ. ευρώ.

Θυμίζουμε ότι η υπέρβαση του στόχου του προϋπολογισμού του 2018 θα ήταν 2,5 δισ. ευρώ ή 1,3% του ΑΕΠ χωρίς το «κοινωνικό μέρισμα» και την επιστροφή χρημάτων στους ένστολους, πανεπιστημιακούς κ.τ.λ. 

Μετά τη διανομή των ποσών στις ανωτέρω κοινωνικές ομάδες, το υπερπλεόνασμα περιορίσθηκε στο 0,5% του ΑΕΠ, από το οποίο 0,4% προέκυψε από την υποεκτέλεση των κρατικών δαπανών και ιδιαίτερα του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων.

Η πορεία των εσόδων τους επόμενους μήνες θα είναι η μία παράμετρος, λόγω της ρύθμισης ων 120 δόσεων. 

Γνωρίζουμε επίσης ότι η νέα κυβέρνηση δεν θέλει να περιορίσει το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ).

Όμως, το ΠΔΕ έχει εγγενείς αδυναμίες που οδηγούν σε αστοχίες και δεν φτιάχνονται από τη μια στιγμή στην άλλη. 

Επομένως, το ΠΔΕ θα μπορούσε να συνεισφέρει στην επίτευξη του φετινού στόχου για το πλεόνασμα.

Η πεπατημένη της υποεκτέλεσης του ΠΔΕ είναι ο ένας τρόπος.

Ο άλλος τρόπος είναι η δραστική μείωση των επιχορηγήσεων φορέων της γενικής κυβέρνησης που έχουν ταμειακά αποθέματα και θα μπορούσαν να αυτοχρηματοδοτήσουν κάποιες δαπάνες τους.

Αν δεν κάνουμε λάθος, το δημόσιο λογιστικό θέλει οι φορείς να είναι ίσα βάρκα, ίσα νερά στο τέλος του χρόνου, με τις επιχορηγήσεις που λαμβάνουν.

Επομένως, τα ταμειακά αποθέματα προέρχονται από το παρελθόν και μάλλον οφείλονται στις επιχορηγήσεις που ελάμβαναν. 

Κοντολογίς, το ΠΔΕ και οι επιχορηγήσεις των εκατοντάδων και πλέον φορέων της γενικής κυβέρνησης μπορούν να εξοικονομήσουν όσα χρήματα λείπουν για την επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2019.