Το καρουζέλ των αρνητικών επιτοκίων και η Ελλάδα

Πόσοι από μας δεν έχουν απολαύσει μια βόλτα σ' ένα από τα άλογα ή τα άρματα που κινούνται κυκλικά με την μουσική να παίζει, το γνωστό μας καρουζέλ.

Αυτό που ελάχιστοι γνωρίζουν είναι πως η αγαπημένη διασκέδαση μικρών και μεγάλων έχει την αφετηρία της σ’ ένα παιγνίδι των Αράβων ιππέων, που ήταν επίσης προετοιμασία για μάχη.

Οι σταυροφόροι το έφεραν στην Ευρώπη και του έδωσαν το όνομα καρουζέλ στα ισπανικά, δηλαδή μικρός πόλεμος. 

Οι Γάλλοι το πήραν και το ανέλιξαν σ’ αυτό που είναι σήμερα, ονομάζοντάς το καρουζέλ. 

Οι πιστοί φίλοι της στήλης ίσως αναρωτηθούν τι μας έπιασε σήμερα και αναφερθήκαμε στο καρουζέλ.

Η απάντηση είναι ένα άρθρο του IIF (Institute of International Finance), που είχε στον τίτλο το καρουζέλ.

Το άρθρο αναφερόταν στις ανησυχίες που συνεχίζουν να υπάρχουν για την εμπορική διαμάχη ΗΠΑ-Κίνας, ένα Brexit χωρίς ντιλ, την ύφεση και τα αρνητικά επιτόκια, παρομοιάζοντάς τες με καρουζέλ.    

Σ’ αυτό το εικονικό καρουζέλ θα επικεντρωθούμε στα αρνητικά επιτόκια.

Σύμφωνα με την BofA Merrill Lynch, οι κεντρικές τράπεζες με αρνητικά επιτόκια αντιστοιχούν στο 25% του κόσμου σε όρους ΑΕΠ, ενώ χώρες που αντιστοιχούν στο 20% περίπου του παγκόσμιου ΑΕΠ πληρώνονται για να δανείσουν για 10 χρόνια.

Πλέον, το δημόσιο χρέος που προσφέρει αρνητικές αποδόσεις ξεπερνά τα 15 τρισ. δολάρια.

Όμως, ακόμη πιο ενδιαφέρον εμφανίζει  ένα άλλο στοιχείο.

Τα εταιρικά ομόλογα με αρνητικές αποδόσεις εκτιμάται πως ξεπερνούν το 1 τρισ. δολάρια.            

Το γεγονός ότι η αξία του δημόσιου και ιδιωτικού χρέους με αρνητικά επιτόκια αυξάνεται αντί να μειώνεται και μεγάλο μέρος των κεντρικών τραπεζών έχει αρνητικά επιτόκια σημαίνει ότι οι αγορές αμφιβάλλουν για επιτυχία της ανωτέρω πολιτικής.

Μέχρι στιγμής τουλάχιστον.

Για χώρες με υψηλό δημόσιο χρέος όπως η Ελλάδα, η κατακόρυφη πτώση αποδόσεων και επιτοκίων είναι καλό νέο εκ πρώτης όψεως.

Κι αυτό γιατί μπορεί να δανειστεί φθηνότερα, αν και οι λήξεις ομολόγων και δανείων είναι μικρές τα επόμενα χρόνια. 

Όμως, μπορεί να συμπαρασύρει προς τα κάτω το κόστος δανεισμού του ιδιωτικού τομέα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές.    

Στις τελευταίες περιλαμβάνονται οι ελληνικές τράπεζες που προγραμματίζουν σειρά τιτλοποιήσεων και άλλων εκδόσεων. 

Δεν θα πρέπει να μας διαφύγει η αντίδραση των κινητών αξιών των αναδυόμενων αγορών.

Κι αυτό γιατί η Ελλάδα είναι μεν χώρα της ευρωζώνης αλλά ανήκει επίσης στις αναδυόμενες και επηρεάζεται.  

Εστω κι αν επηρεάζεται λιγότερο σε σχέση με ένα χρόνο πριν. 

Στις αναδυόμενες αγορές, οι αποδόσεις του 65% και πλέον των ομολόγων σε δολάρια με διαβάθμιση επενδυτικής βαθμίδας που εκδόθηκαν από το 2010 είναι τουλάχιστον 3%, σύμφωνα με το IIF.

Aπό την άλλη πλευρά, τα αρνητικά επιτόκια και αποδόσεις αντανακλούν τις προσδοκίες για χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης παγκοσμίως και στην ευρωζώνη.  

Ο συνδυασμός δεν είναι ό,τι το καλύτερο για τον τραπεζικό τομέα, που αντιμετωπίζει επίσης ολοένα εντονότερο ανταγωνισμό από μη τραπεζικούς χρηματοδοτικούς οργανισμούς (fintechs).

Το αποτέλεσμα είναι η συμπίεση των επιτοκιακών περιθωρίων αλλά και άλλων εσόδων των τραπεζών, π.χ. προμήθειες.

Για τις ελληνικές τράπεζες που βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα βουνό κόκκινων δανείων και ακόμη δεν έχουν αισθανθεί την πίεση από αυτή την πλευρά, το έργο θα γίνει δυσκολότερο.

Και ως γνωστόν, η ελληνική οικονομία βασίζεται κυρίως στον τραπεζικό τομέα για πιστώσεις. 

Αν τα βάλουμε όλα μαζί, ίσως συμφωνήσουμε ότι τα οφέλη από τα αρνητικά επιτόκια είναι περισσότερα, βραχυπρόθεσμα, για την ελληνική οικονομία.

Όμως, μεσοπρόθεσμα, αν η σημερινή κατάσταση διεθνώς διαιωνισθεί, τα μειονεκτήματα θα πάρουν κεφάλι, κατά την ταπεινή μας άποψη.