Το χαμένο τρένο και η δύσκολη επιλογή

H ταινία «Hobson’s choice» έλαβε το βραβείο της καλύτερης βρετανικής ταινίας το 1954 από τη Βρετανική Ακαδημία Κινηματογράφου. Η ταινία αναφέρεται στη δύσκολη επιλογή που είχε να κάνει ο πατέρας Ηenry Hobson στην προσπάθειά του να πείσει τη μεγαλύτερη κόρη του Μάγκι και τον άνδρα της να επιστρέψουν στο πατρικό της σπίτι και να δουλέψουν στο μαγαζί του, καθώς οι δυο νεότερες κόρες του δεν το συζητούσαν. Είτε θα έπρεπε να χάσει πολλά από αυτά για τα οποία εργάστηκε όλη του τη ζωή και να τα δώσει στη Μάγκι και τον σύζυγό της για να τους πείσει να επιστρέψουν, είτε να μην τους τα δώσει και να μείνει μόνος, άρρωστος και αβοήθητος. 

Αναφερθήκαμε στην ταινία λόγω μιας αναφοράς της Moody’s στη δύσκολη επιλογή (Hobson’s choice) που πρέπει να κάνουν η Fed και γενικότερα οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες. Με άλλα λόγια, είτε να ωθήσουν την οικονομία σε ήπια ύφεση για να ελέγξουν τον πληθωρισμό, μειώνοντας τον ισολογισμό τους και αυξάνοντας τα επιτόκια παρέμβασης τώρα, είτε να περιμένουν για να δουν πώς κινείται ο πληθωρισμός και να προκαλέσουν ακόμη βαθύτερη ύφεση αργότερα, από τη στιγμή που το σενάριο του στασιμοπληθωρισμού πάρει σάρκα και οστά την επόμενη χρονιά, αν δεν είναι αρκετά επιθετικές. Η επιλογή γίνεται πιο δύσκολη, από τη στιγμή που τίθεται το ερώτημα κατά πόσο ο πληθωρισμός έχει πιάσει οροφή για το 2022, κυρίως στις ΗΠΑ  και μετά στην ευρωζώνη -η Ελλάδα υστερεί χρονικά λόγω ετήσιας σύγκρισης. 

Είναι προφανές ότι η Fed αναγνωρίζει πως «τρέχει» πίσω από τον πληθωρισμό και γι’ αυτό κινείται πιο επιθετικά. Η ΕΚΤ εμφανίζεται έτοιμη να επιταχύνει τις κινήσεις της μέσα στο καλοκαίρι αλλά δείχνει διατεθειμένη να περιμένει περισσότερο. Αν η στάση της είναι σωστή ή όχι θα φανεί το επόμενο 12μηνο. Φυσικά, η ΕΚΤ έχει σοβαρούς λόγους να ανησυχεί για τις επιπτώσεις από μια πιο επιθετική πολιτική καθώς η Ιταλία, η 3η μεγαλύτερη οικονομία, πρέπει να αναχρηματοδοτεί τεράστιες λήξεις χρεογράφων φέτος και τα επόμενα χρόνια.       

Ο Warren Buffet είχε πει κάποτε πως μόνο όταν η στάθμη των νερών υποχωρεί, ανακαλύπτεις  ποιος κολυμπούσε γυμνός. Όταν λοιπόν το άφθονο, φθηνό χρήμα της ΕΚΤ αρχίσει να φεύγει από το σύστημα, η Ιταλία θα βρεθεί σε δύσκολη θέση, γιατί κολυμπά γυμνή. Και μαζί της η Ελλάδα παρά το γεγονός ότι οι χρηματοοικονομικές ανάγκες της χώρας είναι πολύ μικρότερες τόσο σε απόλυτα νούμερα όσο και σε σχέση με το ΑΕΠ. 

Στη δική μας περίπτωση, δεν είναι μόνο το κράτος που θα πρέπει να αναχρηματοδοτήσει τις ανάγκες του.  Οι κύριες τράπεζες θα πρέπει να «σηκώσουν» κεφάλαια έως 14-15 δισ. ευρώ μέσα στην τριετία για να ενισχύσουν την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Με τι όρους θα δανεισθούν αυτά τα λεφτά, αν τα επιτόκια είναι στα σημερινά και ακόμη υψηλότερα επίπεδα; 

Πιθανόν, ο πληθωρισμός θα είχε τεθεί υπό μεγαλύτερο έλεγχο, αν η ΕΚΤ είχε κινηθεί νωρίτερα, αν και η οικονομία της ευρωζώνης θα είχε επιβραδυνθεί περισσότερο. Όμως, οι επιπτώσεις στο κόστος δανεισμού της ευρωπεριφέρειας δεν είναι εύκολο να  εκτιμηθούν. Ιδίως όταν κυβερνήσεις δίνουν επιδοτήσεις για να ελέγξουν τον πληθωρισμό και να καταπραΰνουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια, διευρύνοντας τα δημοσιονομικά ελλείμματα και αυξάνοντας το δημόσιο χρέος. 

Οι επιλογές δεν είναι εύκολες.