Η πολιτική αβεβαιότητα ανεβαίνει, ο ρυθμός ανάπτυξης πέφτει

Πριν από καιρό είχαμε ακούσει ένα ρητό που φερόταν να κυκλοφορεί στον κόσμο των μυστικών υπηρεσιών και μας είχε κάνει αφενός να γελάσουμε  και αφετέρου να προβληματισθούμε, γιατί ήταν κατά βάση σωστό. Το ξαναφέραμε στη μνήμη μας, λόγω επικαιρότητας. «Ποιες είναι οι χώρες που δεν χρειάζεται να έχει κάποιος κατασκόπους;». «Η Ιαπωνία και η Ελλάδα», ήταν η απάντηση, «Γιατί; Στη μεν Ιαπωνία δεν μιλάει κανένας, στη δε Ελλάδα μιλάνε όλοι».  

Σκεφθήκαμε πόσο δίκιο είχε εκείνος που το σκέφθηκε, παρακολουθώντας την υπόθεση των υποκλοπών. Οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις θέλουν το σίριαλ να συνεχίζεται το επόμενο διάστημα, με νέα γεγονότα να βλέπουν το φως της δημοσιότητας, πλήττοντας περαιτέρω το κυβερνών κόμμα που προηγείται σε όλες τις δημοσκοπήσεις. Με δεδομένο ότι το 2023 είναι έτος εκλογών, πιθανότατα με δυο εκλογικές αναμετρήσεις, είναι επόμενο να υπάρχει αύξηση του πολιτικού ρίσκου της χώρας καθώς αυξάνεται ο βαθμός δυσκολίας σχηματισμού ισχυρής κυβέρνησης.

Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ολλανδία και το Βέλγιο, αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα. Κι αυτό γιατί έχουν θεσμούς και η κρατική γραφειοκρατία λειτουργεί κανονικά, χωρίς να επηρεάζεται, π.χ., από τη μη δημιουργία νέας κυβέρνησης για 1 με 1,5 χρόνο από την ημερομηνία των εκλογών. Όμως, η Ελλάδα είναι διαφορετική περίπτωση. Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει τη φράση «οι δημόσιοι υπάλληλοι κατέβασαν τα μολύβια» σε περιόδους εκλογών;

Δεν είναι τυχαίο ότι τα ήδη προβληματικά κρατικά έσοδα πήγαν ακόμη χειρότερα το τελευταίο 3μηνο του 2009, συμβάλλοντας στο έλλειμμα-ρεκόρ του προϋπολογισμού, επειδή δεν είχαν στελεχωθεί οι θέσεις ευθύνης στις εφορίες από την τότε νεοεκλεγείσα κυβέρνηση. Δεν είναι τυχαίο ότι η Morgan Stanley αναφέρθηκε σε ενημερωτικό σημείωμά της στον παράγοντα «πολιτική αστάθεια», κάνοντας αναφορά στο εξελισσόμενο σκάνδαλο των παρακολουθήσεων που θα μπορούσε να προκαλέσει πρόωρες εκλογές.

Ήδη, οι αναθεωρημένες προβλέψεις για την ελληνική οικονομία της Κομισιόν και άλλων ξένων επενδυτικών οίκων οδηγούν σε υψηλό ρυθμό ανάπτυξης φέτος και μεγάλη επιβράδυνση κοντά στο 1% το 2023. Φυσικά, άλλοι, όπως η UBS, βλέπουν 2,5%. Όμως, το 1% θα μπορούσε κάλλιστα να γίνει 0% ή και ύφεση, αν η οικονομία «έχανε» ένα από τα τρία τρίμηνα της επόμενης χρονιάς, ως συνέπεια των πολιτικών διεργασιών και κάποια επενδυτικά πρότζεκτ του Ταμείου Ανάκαμψης καθυστερούσαν. Σ’ ένα τέτοιο σενάριο, οι αγορές θα μπορούσαν να δοκιμάσουν τις αντοχές της όποιας νέας κυβέρνησης, ανεβάζοντας το κόστος δανεισμού για δημόσιο και ιδιώτες και καθιστώντας πιο δύσκολη και πιο μακροπρόθεσμη υπόθεση την επιστροφή σε ικανοποιητικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Όσο εύκολο είναι να προβλέψει κάποιος ότι το σίριαλ των υποκλοπών θα έχει νέα επεισόδια, άλλο τόσο δύσκολο είναι να προβλέψει το μέγεθος των επιπτώσεων στην εκλογική δύναμη της ΝΔ  και στη διενέργεια ή μη πρόωρων εκλογών. Η αυξημένη πολιτική αβεβαιότητα θα έχει οικονομικό τίμημα. Το ερώτημα είναι πόσο μεγάλο θα είναι το οικονομικό τίμημα.