Η μεγάλη δομική αλλαγή με τον χρυσό στο επίκεντρο

Πλόεν, ο χρυσός αντιπροσωπεύει το 20% των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων έναντι 16% του ευρώ. Το δολάριο συνεχίζει να κατέχει την πρωτοκαθεδρία με 46% ενώ το υπόλοιπο 18% μοιράζεται σε άλλα νομίσματα.

Αυτό δεν είναι τυχαίο και ούτε προέκυψε ξαφνικά. Οι κεντρικές τράπεζες αγοράζουν πάνω από 1000 τόνους χρυσού κάθε χρόνο από το 2022 όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία. Οι φιλικές προς την Ρωσία και την Κίνα χώρες αυξάνουν τα αποθέματα χρυσού για να αποφύγουν ενδεχόμενες δυτικές κυρώσεις μέσω του δολαρίου ή του ευρώ. Δηλαδή, το κάνουν για γεωπολιτικούς λόγους. 

Άλλες χώρες το κάνουν στα πλαίσια της διαφοροποίησης των χαρτοφυλακίων τους με παράλληλη μείωση της εξάρτησης τους από το δολάριο και το ευρώ. Άλλες κεντρικές τράπεζες αγοράζουν χρυσό γιατί το βλέπουν ως ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους αυξημένης αβεβαιότητας.   

Πλέον, τα συνολικά αποθέματα χρυσού φθάνουν τους 36.000 τόνους και απέχουν λίγο από το ιστορικά υψηλά της εποχής του συστήματος των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών του Μπρέτον Γούντς.

Στην πορεία, η τιμή του χρυσού κέρδισε 30% πέρυσι και έχει ανέβει  άλλο τόσο πάνω μέχρι στιγμής φέτος.

Προφανώς, δεν επικαλούμαστε όλα αυτά για να επιχειρηματολογήσουμε υπέρ της επιστροφής στον κανόνα του χρυσού. Ούτε σ' ένα σύστημα αντίστοιχο του μεταπολεμικού Μπρέτον Γούντς το οποίο κατέρρευσε το 1971. Τα χαρτονομίσματα χωρίς αντίκρυσμα (fiat money) των οποίων η αξία στηρίζεται στην εμπιστοσύνη μεταξύ των συναλλασσομένων συνεχίζουν να κυριαρχούν αν και έχουν χάσει την παλιά λάμψη και την αξία τους έναντι του χρυσού.

 Ούτε ο κόσμος έχει σταματήσει να είναι μονοπολικός με τις ΗΠΑ στο κέντρο της βαρύτητας παρά την ύπαρξη της Κίνας, της ΕΕ κ.τ.λ. Όλοι παρακολουθούν π.χ. τι θα κάνει ο Τραμπ με το Ιράν, σύμμαχο της Κίνας και της Ρωσίας που όμως δεν επεμβαίνουν.  

Όμως, η πρόβλεψη του τότε αμερικανού προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον το 1971 για την ανάδυση ενός κόσμου όπου οι ΗΠΑ δεν θα έχουν την απόλυτη υπεροχή ίσως αρχίζει να παίρνει σιγά-σιγά σάρκα και οστά. Το αυξημένο μερίδιο του χρυσού στα συναλλαγματικά αποθέματα των κεντρικών τραπεζών μπορεί να εκληφθεί ως τέτοιο σημάδι. 

Φυσικά, ο πρόεδρος Τραμπ εξελέγη με το σύνθημα «Κάντε την Αμερική μεγάλη ξανά» για να το αποτρέψει. Όμως, άλλο πράγμα είναι να λες κάτι, κι άλλο να το κάνεις. 

ΣΗΜ: Από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι τον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο είχε καθιερωθεί ο κανόνας του χρυσού για την διευκόλυνση του αναπτυσσόμενου παγκόσμιου εμπορίου.  Δηλαδή τα κυκλοφορούντα νομίσματα αντιστοιχούσαν σε συγκεκριμένη ποσότητα του κίτρινου μετάλλου που διατηρούσε στα θησαυροφυλάκιά του η κεντρική τράπεζα/οργανισμός που τα εξέδιδε.

Ο κάτοχος του δολαρίου, της στερλίνας ή όποιου άλλου νομίσματος  που εφάρμοζε τον κανόνα του χρυσού  μπορούσε να το ανταλλάξει με ορισμένη ποσότητα χρυσού. Το νόμισμα είχε την μορφή τίτλου ιδιοκτησίας. 

Το σύστημα του χρυσού εγκαταλείφθηκε σταδιακά από το 1920 και μετά από τις χώρες που το είχαν υιοθετήσει.