Κίνδυνος από τον Βορρά για την ελληνική οικονομία

Κάπου μια δεκαετία αργότερα, οι ρόλοι αντιστράφηκαν. Αυτή τη φορά, ο μεγάλος «άρρωστος» ήταν η Ελλάδα και η Γερμανία η ηγέτιδα στην Ευρωζώνη που είχε τον τελευταίο λόγο. Φυσικά, «αρρώστησαν» επίσης η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Κύπρος, όμως αποδείχθηκε ότι ήταν πολύ ελαφρύτερα.

Την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα, υποψήφια για τον τίτλο της μεγάλης «άρρωστης» ήταν η Ιταλία, με δημόσιο χρέος κοντά στο 138% του ΑΕΠ πέρυσι. Το ιταλικό spread στα κρατικά ομόλογα άνοιξε όταν την πρωθυπουργία ανέλαβε η Τζόρτζια Μελόνι. Όμως, η τελευταία αποδείχθηκε πολύ πιο ευέλικτη και φιλική προς τις αγορές απ' ό,τι αναμενόταν. 

Αντίθετα, η 2η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, η Γαλλία, με δημόσιο χρέος ίσο με 114% του ΑΕΠ και δημοσιονομικό έλλειμμα 5,8% του ΑΕΠ το 2024, αποδείχθηκε πολύ πιο ευάλωτη. Η απόφαση του προέδρου Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές μετά την επικράτηση του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν στις ευρωεκλογές έχει οδηγήσει στο σχηματισμό αδύναμων κυβερνήσεων μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με την αγορά στοιχημάτων Polymarket, η σημερινή κυβέρνηση υπό τον βετεράνο κεντρώο πολιτικό κ. Μπαϊρού θα χάσει την ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή στις 8 Σεπτεμβρίου. Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια φαίνεται ότι συμμερίζονται αυτή την άποψη και έχουν αρχίσει να προεξοφλούν αυξημένη πολιτική αβεβαιότητα στη Γαλλία.

Αν όμως η 2η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης έχει θέμα, οι οικονομικές επιπτώσεις θα γίνουν αισθητές στις υπόλοιπες χώρες του μπλοκ του ευρώ αργά ή γρήγορα.  Ιδίως, αν αποδειχθεί ότι ο Μπαϊρού έχει δίκιο όταν προειδοποιεί για «χάος» και ο Γάλλος ΥΠΟΙΚ για προσφυγή της Γαλλίας στο ΔΝΤ.

Ακόμη κι αν οι δυο πολιτικοί το έκαναν για πολιτικό εκφοβισμό, το γεγονός ότι η απόδοση του 10ετούς γαλλικού ομολόγου ήταν 3,499% και του αντίστοιχου ελληνικού χαμηλότερα στο 3,438% χθες το βράδυ μιλάει από μόνο του. Η αγορά ομολόγων πιστεύει ότι η Ελλάδα, η οποία πρακτικά χρεοκόπησε 13 χρόνια πριν, έχει ελαφρώς μικρότερο πιστωτικό ρίσκο από τη Γαλλία. 

Όλα αυτά συμβαίνουν με το ευρώ να έχει ισχυροποιηθεί αρκετά έναντι του δολαρίου και άλλων νομισμάτων και την επιβολή δασμών 15% και πλέον από τον πρόεδρο Τραμπ να δυσκολεύουν τις ευρωπαϊκές εξαγωγές αγαθών. Υπενθυμίζεται ότι το αδύναμο δολάριο είναι μέρος της πολιτικής του προέδρου Τραμπ για την αναζωογόνηση της αμερικανικής οικονομίας και της βιομηχανίας της.

Εν τω μεταξύ, το κλίμα στη Γερμανία δεν είναι το καλύτερο. Η αρχική  αισιοδοξία που προκάλεσε η συμφωνία των συγκυβερνώντων κομμάτων για σημαντική αύξηση των κρατικών δαπανών για την άμυνα και άλλους επενδυτικούς σκοπούς έχει ατονήσει. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη το ακροδεξιό κόμμα AfD μοιράζεται την 1η θέση με τους Χριστιανοδημοκράτες σε πρόσφατο γκάλοπ.

Αν όμως η Γερμανία εμφανίζει κόπωση και η Γαλλία έχει πολιτικό πρόβλημα που εμποδίζει τον έλεγχο της δυναμικής του δημόσιου χρέους, οι υπόλοιπες χώρες του μπλοκ δεν μπορεί να μη νιώσουν τις συνέπειες. Ιδίως, όταν η Ιταλία, η 3η μεγαλύτερη οικονομία, βρίσκεται σε διαρκή μάχη με το τεράστιο χρέος της. 

Ασφαλώς, η ΕΚΤ θα βοηθήσει, αν χρειαστεί, όμως αυτό περισσότερο συνδέεται με τη μη εξάπλωση μιας συστημικής κρίσης παρά με ενδεχόμενη οικονομική ώθηση. Πάντως, το καλό είναι ότι οι τιμές του πετρελαίου παραμένουν σταθερές, με πτωτικές τάσεις.

Η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να μην επηρεαστεί από όλα αυτά. Ιδίως αν η Γαλλία περιπέσει σε οικονομική περιδίνηση και η οικονομία της Γερμανίας επιβραδύνει. Τα κανάλια μετάδοσης είναι γνωστά. Εξαγωγές ελληνικών αγαθών, τουρισμός και επενδύσεις, είτε άμεσες είτε χαρτοφυλακίου.

Συνήθως στην Ελλάδα μιλάμε για τον κίνδυνο εξ Ανατολών, υπονοώντας την Τουρκία. Όμως, οι πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία, οι αμερικανικοί δασμοί και η ισχυροποίηση του ευρώ δείχνουν ότι η οικονομική πρόκληση μπορεί να προκύψει από τα βορειοδυτικά.