Μύθοι και αλήθειες για τα δημοσιονομικά

Φρένο στα "παπαγαλάκια" και στα "μαύρα" σενάρια για την ελληνική οικονομία ώστε να μην οδηγηθούμε σαν πρόβατα σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Η ΕΚΤ και η ανάπτυξη. Γράφει ο Αρ. Μπιτζένης.

Δημοσιεύθηκε: 18 Ιουνίου 2010 - 07:50

του Αριστείδη Μπιτζένη (*)

Η γνώμη μας είναι ότι η ΕΚΤ και η ΟΝΕ θέλουν να σώσουν το ευρώ και θα το σώσουν με κάθε τρόπο γιατί υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρξουν όλα τα μακροοικονομικά μέσα για να γίνει κάτι τέτοιο. Η λύση θα μας οδηγήσει σε καλύτερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Η πετρελαϊκή κρίση του 2007-08 με το πετρέλαιο στα 147 δολάρια έδειχνε να είναι αβάσταχτη, πρωτοφανής και αδύνατόν να αντιμετωπιστεί, και όμως βρέθηκε άμεσα ο τρόπος αντιμετώπισής της. Επίσης και στην κρίση ενυπόθηκων δανείων στην Αμερική και στη μετέπειτα χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-09, η οποία εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο με την κατάρρευση της Lehman Βrothers, όλα τότε έδειχναν μαύρα και απαισιόδοξα και πολλοί νομπελίστες οικονομολόγοι και γκουρού αναλυτές της παγκόσμιας οικονομίας ισχυρίζονταν ότι ίσως να ήταν και ανάλογη της κρίσης του 1929-30, και όμως και αυτή αντιμετωπίστηκε άμεσα.

Τώρα ερχόμαστε στην ελληνική δημοσιονομική απειθαρχία ως μια κρίση που δεν έχει προηγούμενο και σίγουρα όλοι ποντάρουν στην ελληνική χρεοκοπία, στην επιστροφή στη δραχμή, στη στάση πληρωμών, στην αδυναμία του κράτους να πληρώσει τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων, στην αδυναμία να προμηθευτούν τα νοσοκομεία αναλώσιμα και να πληρωθούν φάρμακα, να εκτελεστούν συνταγές, να πληρωθούν συντάξεις και εφάπαξ, στην αδυναμία επιστροφής του ΦΠΑ, μιλούν για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και την ΟΝΕ (κάτι το οποίο καν δεν προβλέπεται), μιλούν για αναδιάρθρωση του χρέους και ελεγχόμενη χρεοκοπία με μείωση του χρέους και αθέτηση υποσχέσεων προς τους πιστωτές μας, αιωρείται επίσης η απειλή ότι θα χαθούν οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες, πιθανολογείται η χρεοκοπία ελληνικών εμπορικών τραπεζών και καταρρέει το ΧΑΑ σε μονάδες όπου η κεφαλαιοποίηση του ελληνικού χρηματιστηρίου είναι σε πρωτοφανές χαμηλότατο ποσοστό ως προς το ελληνικό ΑΕΠ, και πολλά άλλα σενάρια που πιθανώς μας διαφεύγουν ή είναι ίσως επιστημονικής φαντασίας, όπως η επιστροφή στο εμπράγματο - εμπόριο ανταλλαγής προϊόντων, όλα δείγματα καθαρά αρνητικής ψυχολογίας και απαισιοδοξίας.

Να πιστέψουμε δηλαδή το Bloomberg και τους ξένους επενδυτές, ιδιώτες και αναλυτές; Να πιστέψουμε τους ξένους επενδυτικούς οίκους και διεθνείς οίκους αξιολόγησης που ποτέ δεν προέβλεψαν κάτι σωστά; Να πιστέψουμε γκουρού οικονομικούς αναλυτές και οικονομολόγους που δεν θέλουμε να κατονομάσουμε, οι οποίοι προέβλεψαν 100 αρνητικά γεγονότα και τους κάναμε διάσημους για το ένα που επιβεβαιώθηκε; Ή να πιστέψουμε τον υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας και τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδας;

Να μη θεωρήσουμε με σιγουριά ότι η ΕΚΤ και η ΟΝΕ θέλουν να σώσουν το ευρώ; Να θεωρήσουμε ότι το πρόβλημα δημοσιονομικής πειθαρχίας είναι μόνο ελληνικό;

Μήπως εμείς αυτοπροταθήκαμε ως «πρόβατα» και ο «λύκος», δηλαδή κερδοσκόποι, οι οποίοι θέλησαν να κερδίσουν με την υποτιμητική κερδοσκοπία κατά του ευρώ, επιτέθηκαν στα ομόλογα της Ελλάδας και βρήκαν το πρώτο θύμα που ήταν διαθέσιμο, και η Ευρώπη άργησε να το καταλάβει και να συντονίσει τις προσπάθειές της για να υπερασπιστεί το ευρώ;

Να πούμε για να ευχαριστήσουμε τους απαισιόδοξους ότι δεν φτάνουν τα 110 δισ. για 3 έτη ασπίδα προστασίας για την Ελλάδα; Ότι δεν φτάνει το 1 δισ. δολάρια, δηλαδή περίπου 750 δισ. ευρώ, ως ασπίδα προστασίας του ευρώ; Η ισοτιμία του ευρώ ως προς το δολάριο κάποτε ήταν 0,80 ευρώ για 1 δολάριο και κανένας δεν κινδυνολογούσε για το ευρώ. Κάποτε το δολάριο ήταν στο 1,60 δολάριο για 1 ευρώ και όλοι έκαναν λόγο για επικείμενο θάνατο του δολαρίου.

Η ισοτιμία ήταν στο 1,35 - 1,40 όταν εμφανίστηκε το πρόβλημα του εντοπισμού της δημοσιονομικής απειθαρχίας της Ελλάδας και ίσως δεν «βόλευε» τις οικονομίες όπως αυτή της Γερμανίας που είχαν χάσει την πρωτιά από την Κίνα ως εξαγωγική χώρα, μήπως τώρα στο 1,19 - 1,20 βολεύει πλέον τη Γερμανία; Μήπως και η Αμερική δεν ήθελε ένα δολάριο στο 1,40 - 1,60 όπου είχε φτάσει στην κρίση ενυπόθηκων δανείων, η οποία Αμερική έχει διπλά ελλείμματα (εμπορικό και δημοσιονομικό) και ίσως θέλει ένα πιο ισχυρό δολάριο;

Ο Έλληνας διακρίνεται για το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του να ενθουσιάζεται εύκολα αλλά και να απογοητεύεται ιδιαίτερα και εξίσου εύκολα. Εδώ βρισκόμαστε στην απογοήτευση και ερωτούμε πώς να μας πιστέψουν οι ξένοι και πώς να μας εμπιστευτούνε ότι θα τα καταφέρουμε στην εξυγίανση της ελληνικής οικονομίας όταν οι ίδιοι έχουμε απογοητευτεί και δεν εμπιστευόμαστε τους ίδιους μας τους εαυτούς.

Μήπως εμείς οι ίδιοι με τη συμπεριφορά μας θα έρθουμε να επιβεβαιώσουμε τις φήμες; Αν όλοι μας μεταφέρουμε τις καταθέσεις μας στο εξωτερικό ή στο μαξιλάρι μας από φόβο ότι ξέρουμε τι κάνουμε ή ότι εμπιστευόμαστε τις φήμες, και αν όλοι μας στο τέλος συμμετέχουμε στο σενάριο της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, τι θα κερδίσουμε;

Εμείς οι ίδιοι, με την αρνητική μας συμπεριφορά και τις φοβίες αλλά και την έλλειψη εμπιστοσύνης σε αυτούς που καλώς ή κακώς επιλέξαμε να μας κυβερνήσουν, τελικά δεν τους δίνουμε χρόνο και δεν τους δείχνουμε καθόλου εμπιστοσύνη. Μιλάει ο υπουργός Οικονομικών και εμείς ακούμε τη γνώμη 1.000 ανθρώπων που συμμετέχουν σε ερωτηματολόγια του Bloomberg. Εδώ έχουμε φτάσει ως «εθνική κατάντια», θα έλεγα, και μόνοι μας γινόμαστε πρόβατα για τη σφαγή μας.

Λύσεις υπάρχουν. Πρόσφατα φιλοξενήσαμε στη Θεσσαλονίκη σε διεθνές συνέδριο στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας που διοργάνωσε το τμήμα διεθνών και ευρωπαϊκών σπουδών τον διάσημο οικονομολόγο κ. Σνάιντερ ο οποίος, αισιόδοξος, αναφέρθηκε στην ελληνική παραοικονομία επισημαίνοντας ότι εύκολα η Ελλάδα θα μπορούσε να ενσωματώσει κομμάτι της παραοικονομίας στο ελληνικό ΑΕΠ, με αποτέλεσμα το έλλειμμα προς ΑΕΠ και χρέος προς ΑΕΠ, άμεσα, ως δείκτες θα βελτιώνονταν και ο μύθος ότι σε 3 χρόνια λόγω της ύφεσης η Ελλάδα θα χρεοκοπούσε, γιατί το χρέος προς ΑΕΠ θα έφτανε στο 150%, θα κατέρρεε.

Επίσης, η ΟΝΕ και η ΕΚΤ έχουν στα χέρια τους πιθανές λύσεις, όπως το ευρωομόλογο καθώς και εναλλακτικά όπως μια μεσολάβηση για ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους χωρίς να έχουμε ελληνική πρωτοβουλία, ούτε αυτό να είναι αποτέλεσμα αδυναμίας πληρωμής χρέους, δηλαδή να μην είναι όρος ελεγχόμενης χρεοκοπίας, ή εξόδου από το ευρώ, ή επιστροφής στη δραχμή, ή σενάριο παύσης πληρωμών, ή σενάριο ότι οι πιστωτές μας πρέπει να δεχτούν πληρωμές μικρότερων ποσών, αλλά να είναι σενάριο μείωσης επιτοκίου του χρέους μας, επειδή ο κίνδυνος για χρεοκοπία έχει εξαλειφθεί αφού η ΟΝΕ και η ΕΚΤ μαζί με τη συνδρομή της Ε.Ε. και του ΔΝΤ απομάκρυναν το αντικειμενικό πρόβλημα αδυναμίας αποπληρωμής χρεών, σώζοντας το ευρώ, με μια ολική ή μερική εξόφληση των ελληνικών χρεών (όπως γίνεται στις τράπεζες λόγω ανταγωνισμού με μεταφορά χρεών, μεταφορά υπολοίπου με καλύτερους όρους).

Είναι σημαντικό οι αγορές να μη λάβουν μήνυμα αδυναμίας, αλλά εμείς πρέπει να αναζητήσουμε καλύτερους όρους πλέον με τη συνδρομή των οργανισμών - ενώσεων (ΕΚΤ - Ε.Ε. - ΔΝΤ - ΟΝΕ). Το υψηλό επιτόκιο σημαίνει υψηλό ρίσκο. Αν η ΕΚΤ και η ΟΝΕ αναλάβουν τη δημοσιονομική κηδεμονία μας έστω και χωρίς τη λύση του ευρωομολόγου, τότε η λύση να πάμε σε καλύτερους όρους επιτοκίου και χρονικού ορίζοντα εξόφλησης (επιμήκυνση του χρονικού ορίζοντα του χρέους μας) με τη σφραγίδα των ΟΝΕ, ΕΚΤ, Ε.Ε., ΔΝΤ θα δώσει την οριστική λύση για την Ελλάδα. Εναλλακτικά έπειτα από 2 - 3 χρόνια να ανανεωθούν τα 110 δισ. ευρώ της οικονομικής βοήθειας και μάλιστα με καλύτερους όρους επιτοκίου.

Σίγουρα όμως πρέπει να τονιστεί ότι λείπουν τα μέτρα που θα βοηθήσουν την ανάπτυξη, την απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων, που θα βοηθήσουν εν τέλει την ίδια την αγορά και την επιχειρηματικότητα, και σίγουρα λείπουν τα μέτρα καταπολέμησης της γραφειοκρατίας, καθώς και μέτρα ένταξης της παραοικονομίας στο ΑΕΠ, επομένως σίγουρα εδώ η κυβέρνηση έχει δείξει τρομερή αδυναμία και έχει καθυστερήσει χρονικά.

Ήρθε πλέον η ώρα να καταλάβουμε όλοι μας την κρισιμότητα των στιγμών και να υπάρξει συναίνεση και οι αντιδράσεις του ΠΑΜΕ, της ΠΝΟ κ.λπ. να είναι στο πρίσμα ότι για να υπάρξει μέλλον πρέπει να επιβιώσουμε στο παρόν.

* Ο κ. Αριστείδης Μπιτζένης είναι επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.