Γιατί τα μέτρα Καραμανλή δεν δίνουν λύση!

H γλώσσα των αριθμών αποδεικνύει πως, ακόμη και με τα σκληρά μέτρα που προτάθηκαν από τον πρωθυπουργό στο πλαίσιο της ΔΕΘ, είναι εντελώς αβέβαιο πως το δημοσιονομικό έλλειμμα μπορεί να τιθασευτεί στο μέλλον…

Δημοσιεύθηκε: 15 Σεπτεμβρίου 2009 - 08:00

Στέφανος Kοτζαμάνης [email protected]

Γιατί τα μέτρα Καραμανλή δεν δίνουν λύση!

H γλώσσα των αριθμών αποδεικνύει πως, ακόμη και με τα σκληρά μέτρα που προτάθηκαν από τον πρωθυπουργό στο πλαίσιο της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, είναι εντελώς αβέβαιο πως το δημοσιονομικό έλλειμμα μπορεί να τιθασευτεί στο μέλλον…

Ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής υποστήριξε κατά την πρόσφατη ομιλία του στο πλαίσιο της ΔΕΘ ότι είπε όλη την αλήθεια στον ελληνικό λαό και με τα σκληρά (όπως ο ίδιος τα χαρακτήρισε) μέτρα που πρότεινε η ελληνική οικονομία θα μπορέσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την κρίση.

Παίρνοντας ωστόσο "χαρτί και μολύβι" εύκολα αντιλαμβάνεται κάποιος ότι τα μέτρα αυτά σε καμιά περίπτωση δεν εγγυώνται την πτώση του δημοσιονομικού ελλείμματος κάτω από το επίπεδο του 3%, τουλάχιστον για το 2010 και πιθανότατα ούτε και το 2011.

Γι' αυτό ίσως να μην είναι τυχαίο ότι οι διεθνείς οργανισμοί έχουν προτείνει πολύ σκληρότερα μέτρα αντιμετώπισης της οικονομικής κατάστασης.

Τα δεδομένα

Προκειμένου να υποχωρήσει το δημοσιονομικό έλλειμμα στα όρια του 3% θα πρέπει το 2010 να εξοικονομηθεί ποσό μεταξύ των 5 και των 8 δισ. ευρώ, είτε μέσα από αύξηση των εσόδων, είτε με τη μείωση των δαπανών, είτε τέλος από έναν συνδυασμό των δύο παραπάνω. Για να εκτιμηθεί πόσο δύσκολο είναι το συγκεκριμένο εγχείρημα αρκεί να αναφερθεί ότι οι φετινές πρωτογενείς δαπάνες εκτιμώνται γύρω στα 54,4 δισ. ευρώ!

Οι δυσκολίες

Το πλέον απτό μέτρο που εξήγγειλε κ. Καραμανλής ήταν το πάγωμα στις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων - συνταξιούχων (με παράλληλη διάθεση κάποιου επιδόματος στα χαμηλά εισοδήματα). Ένας πολιτικός σχολιασμός του θέματος θα έλεγε ότι δεν πρόκειται για ένα πολύ αποδοτικό μέτρο, καθώς σε περίπτωση που δνονταν αυξήσεις ανάλογες του πληθωρισμού αυτές θα κυμαίνονταν μόλις στο +0,8%.

Πέραν αυτού όμως, ανάλογο "πάγωμα" έγινε και φέτος, χωρίς όμως οι δημόσιες δαπάνες να συγκρατηθούν κατ' ελάχιστον. Αντίθετα, στο πρώτο φετινό εξάμηνο, οι πρωτογενείς δαπάνες αυξήθηκαν 14,9%(!) στα 27,6 δισ. ευρώ. Άλλωστε, οι πλέον αισιόδοξοι πιστεύουν ότι για ολόκληρο το 2009 οι πρωτογενείς δαπάνες θα αυξηθούν 9,4% (από τα 49,72 στα 54,4 δισ. ευρώ)…

Εξετάζοντας μάλιστα τη διάρθρωση του φετινού ανοίγματος, εύκολα διαπιστώνει κάποιος ότι η τάση του ανοίγματος πολύ δύσκολα θα περιοριστεί στο άμεσο μέλλον.

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της "τρύπας" των ασφαλιστικών ταμείων. Συγκεκριμένα, στο πρώτο φετινό εξάμηνο το Δημόσιο κατέβαλε επιπλέον 1,3 δισ. ευρώ προς τα ασφαλιστικά ταμεία σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2008 και η τάση του ποσού αυτού είναι ξεκάθαρα ανοδική. Απέναντι σε αυτό το άνοιγμα είναι ζήτημα αν το πάγωμα των μισθών στο Δημόσιο μπορεί να εξοικονομήσει 150 - 200 εκατ. ευρώ…

Συγκεκριμένα, οι κρατικές ενισχύσεις των ασφαλιστικών ταμείων από 4,36 δισ. το 2002 φέτος υπολογίζεται ότι θα εκτιναχτούν πάνω από τα 15,5 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 17,2%.

Ενδεικτική επίσης είναι και η εκτίμηση για το συγκεκριμένο θέμα και της Alpha Bank, στο εβδομαδιαίο οικονομικό της δελτίο τον φετινό Αύγουστο: "Ο ρυθμός αύξησης αυτών των δαπανών αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα έτη, καθώς η σχέση εργαζομένων - συνταξιούχων στα ταμεία επιδεινώνεται και ο ρυθμός αύξησης των ελλειμμάτων αναμένεται να αυξηθεί".

Αν όμως οι πρωτογενείς δαπάνες συνεχίσουν να αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς και μέσα στο 2010, υπάρχουν ελπίδες για συγκράτηση (ή και μείωση) των δαπανών για τόκους, στην περίπτωση που το ύψος των επιτοκίων διατηρηθεί στα τρέχοντα επίπεδα (το πρώτο φετινό εξάμηνο οι δαπάνες για τόκους ανέβηκαν από τα 6,17 στα 6,61 δισ. ευρώ).

Ωστόσο, θα πρέπει να συνεκτιμηθεί πως το ύψος των δανειακών κεφαλαίων θα είναι υψηλότερο από πέρυσι, ενώ τα όποια οφέλη θα είναι πρόσκαιρου χαρακτήρα, καθώς EURIBOR γύρω ή και κάτω από το 1% που είναι σήμερα πολύ δύσκολα είναι διατηρήσιμο μεσομακροπρόθεσμα.

Πέφτουν τα έσοδα…

Αν όμως στο μέτωπο των δαπανών η δυσκολία σημαντικής μείωσής τους είναι προφανής, τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα σε ό,τι αφορά το σκέλος των εσόδων του Δημοσίου.

Στις αρχές του έτους ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Γιάννης Παπαθανασίου είχε θέσει ως πρώτιστο στόχο την πάταξη της φοροδιαφυγής και περίμενε σημαντικά αποτελέσματα μέσα στο πρώτο εξάμηνο, παρά την επιβολή κάποιων πρόσθετων φόρων. Αντί αυτού, τα καθαρά δημόσια έσοδα υποχώρησαν κατά 3,3% και τα έσοδα από ΦΠΑ περιορίστηκαν σε ποσοστό 10,1%!

Η εξέλιξη αυτή δεν θα πρέπει να εκπλήσσει ιδιαίτερα, αν συνεκτιμήσει κάποιος τις οικονομικές επιδόσεις του α΄ εξαμήνου: -1,1% στην ιδιωτική κατανάλωση, -11,4% στον όγκο των λιανικών πωλήσεων (-7,3% στα πολυκαταστήματα, -8,1% στα μεγάλα καταστήματα τροφίμων κ.λπ.), μηδενικός ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ.

Για το 2010 η αύξηση των δημόσιων εσόδων αποτελεί πράγματι μεγάλο στοίχημα που δεν είναι καθόλου εύκολο να κερδηθεί.

Με τη μεγάλη μείωση που παρατηρείται φέτος στα κέρδη των επιχειρήσεων και με το ΑΕΠ της χώρας να αναμένεται αρνητικό το 2009, τα έσοδα από την άμεση φορολογία το 2010 θα είναι αναπόφευκτα μειωμένα…

Έντονος προβληματισμός υπάρχει και για την έμμεση φορολογία του επόμενου έτους, καθώς οι εκτιμήσεις των αναλυτών για την πορεία του ΑΕΠ κάθε άλλο παρά ικανοποιητικές είναι (στην καλύτερη περίπτωση υπάρχει η προσδοκία για ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 1%).

Συμπερασματικά λοιπόν, το πρόγραμμα του κ. Καραμανλή δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα επαναφέρει το δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από το 3%, εκτός ίσως αν επιτευχθεί κάποιος άθλος στην πάταξη της φοροδιαφυγής και στο συμμάζεμα της σπατάλης του Δημοσίου.

Όμως, τα περί πάταξης της φοροδιαφυγής τα ακούμε συνεχώς τουλάχιστον από την πρώτη τετραετία του ΠΑΣΟΚ (1981 - 1985), ενώ τη δήλωση ότι στο Δημόσιο "θα αποχωρούν δύο για κάθε έναν που εισέρχεται" τη θυμόμαστε τουλάχιστον από τις προεκλογικές εξαγγελίες του κ. Κων/νου Μητσοτάκη το 1990…

Το βέβαιο είναι ότι με βάση τις υπάρχουσες αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας η κυβέρνηση που θα προκύψει στις 5 Οκτωβρίου θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συναίνεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έτσι ώστε να παραταθεί το χρονικό διάστημα στο οποίο θα υποχρεωθούμε να μειώσουμε το δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από το 3%.

Oι απόψεις που διατυπώνονται σε ενυπόγραφο άρθρο γνώμης ανήκουν στον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν αναγκαστικά, μερικώς ή στο σύνολο, απόψεις του Euro2day.gr.