Το μήνυμα ότι η μεταφορά φυσικού αερίου από την Ελλάδα μέχρι την Ουκρανία παραμένει ακόμη ακριβή υπόθεση και ότι ο Κάθετος Διάδρομος πρέπει να ξεπεράσει τις «παιδικές του ασθένειες» για να καταστεί αξιόπιστη όδευση μεταφοράς αμερικανικού LNG προς το Βορρά αναδεικνύει το μηδενικό ενδιαφέρον στις χθεσινές δημοπρασίες.
Τρεις παράγοντες, το ακόμη ακριβό κόστος των προσφερόμενων προϊόντων και της διαδρομής, η μειωμένη για την εποχή ζήτηση από την Ουκρανία και το γεγονός ότι η τελευταία καλύπτει όλο και περισσότερο τις ανάγκες της από άλλες πιο ανταγωνιστικές διελεύσεις, όπως η Πολωνία, η Λιθουανία και η Ουγγαρία, είχαν σαν αποτέλεσμα και οι τρεις δημοπρασίες για δέσμευση δυναμικότητας προς τον βορρά να μη συγκεντρώσουν ούτε μία προσφορά.
Και μπορεί το χαμηλό ενδιαφέρον να ήταν αναμενόμενο για τα δύο νέα προϊόντα που προστέθηκαν χθες μέσω των νέων πυλών εισόδου, αυτό για το αμερικανικό LNG από το FSRU Αλεξανδρούπολης («Route 2») και εκείνο για το αζέρικο αέριο μέσω του TAP στη Κομοτηνή («Route 3») - όπως σημειώνει το έγκυρο Montelnews, «η επίσημη ενημέρωση προς τους δυνητικούς χρήστες ήταν πολύ ελλιπής»-, ουδείς ωστόσο περίμενε να υπάρξει μηδενική ανταπόκριση και για το τερματικό της Ρεβυθούσας («Route 1»).
Ενώ στην τελευταία δημοπρασία για τον Δεκέμβριο είχε δεσμευτεί το 60% της προσφερόμενης δυναμικότητας των 23 GWh την ημέρα, με τη ΔΕΠΑ να «καπαρώνει» το 90% αυτών των ποσοτήτων, χθες δεν εμφανίστηκε ούτε ένας παίκτης. Διαψεύδοντας τις προσδοκίες των εμπλεκομένων που είχαν υπερδιπλασιάσει τη προσφερόμενη δυναμικότητα, η οποία μέσω και των τριών πυλών εισόδου ανέρχονταν στα 51 GWh την ημέρα, χθες οι χρήστες γύρισαν τη πλάτη στον Κάθετο Διάδρομο.
Η είδηση, που συνέπεσε με τη χθεσινή επίσκεψη της πρέσβειρας των ΗΠΑ Κίμπερλι Γκιλφόιλ στο ΥΠΕΝ και τη συνάντησή της με τον υπουργό Σταύρο Παπασταύρου -με αντικείμενο φυσικά την ενίσχυση της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου-, δείχνει ότι το στοίχημα δεν είναι καθόλου αυτονόητο.
Τα υψηλά κόστη και η πιο ελκυστική Βουλγαρία
Στη χθεσινή εικόνα συνέβαλε και ένας ακόμη παράγοντας, το γεγονός ότι τα επίπεδα τιμών στις αγορές αερίου ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία από τη μια και την Ουκρανία από την άλλη διαμορφώθηκαν σε τέτοια επίπεδα, ώστε στη παρούσα συγκυρία να καθίσταται πιο συμφέρουσα η πώληση στη βουλγαρική αγορά..
Κοιτάζοντας ωστόσο τη μεγάλη εικόνα, στο ερώτημα τι φταίει και ο άξονας Νότου - Βορρά στον οποίο τόσα πολλά έχει ποντάρει η αμερικανική κυβέρνηση παρουσιάζει αυτή την εικόνα «ασανσέρ» - τον ένα μήνα μεγάλο ενδιαφέρον και τον άλλο μηδενικό - οι traders παραπέμπουν στα υψηλά κόστη κατά μήκος της διαδρομής.
Στην ίδια γραμμή με τις επιφυλάξεις που έχουν διατυπώσει πρόσφατα επιχειρηματίες, όπως ο Αλέξανδρος Εξάρχου και ο Δημήτρης Κοπελούζος, οι ειδικοί εξηγούν γιατί το στοίχημα παραμένει αβέβαιο, όταν η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της Ουκρανίας είναι πιο φθηνή μέσω άλλων διαδρομών, περιορίζοντας έτσι τη ζήτηση μέσω του Κάθετου Διαδρόμου.
Σ' αυτήν ακριβώς την ανάγνωση στηρίζεται και το γεγονός ότι, επειδή η Ουκρανία έχει ήδη εισαγάγει (σε μεγάλο βαθμό από γειτονικές χώρες) τουλάχιστον 1,8 δισ. κυβικά μέτρα για την περίοδο Οκτωβρίου έως μέσα Δεκεμβρίου, έχει λιγότερες ανάγκες για τον Ιανουάριο, όπως μεταφέρει άλλος trader πάντα στο Montelnews.
Πώς καλύπτει τις ανάγκες της η Ουκρανία
Τις δυσκολίες του στοιχήματος να μετατραπεί ο Κάθετος Διάδρομος και η Ελλάδα σε κεντρική πύλη για τις εξαγωγές αμερικανικού LNG στη ΝΑ Ευρώπη αναδεικνύουν τα τελευταία επίσημα στοιχεία και ουκρανικά δημοσιεύματα για την κάλυψη των αναγκών της χώρας, με βάση τις υψηλότερες ποσότητες.
Οι μεγαλύτεροι όγκοι προέρχονται από τις υπόγειες αποθήκες της. Κατά ένα μέρος η κάλυψη των αναγκών της χώρας για το φετινό χειμώνα προέρχεται από τις ποσότητες 13 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) που έχει εισαγάγει μέσω γειτονικών χωρών (Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία) και έχει συσσωρεύσει στις υπόγειες αποθήκες της. Το ίδιο έχει κάνει και με περίπου 400 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αμερικανικού LNG που έχει αγοράσει μέσω Λιθουανίας και Πολωνίας.
Ακολουθούν οι εισαγωγές μέσω αγωγών από χώρες της ΕΕ. Έχει αυξήσει τις εισαγωγές καταρχήν μέσω Ουγγαρίας (πρώτη σε μερίδιο), μετά μέσω Σλοβακίας και εν συνεχεία από την Πολωνία.
Επεται το αμερικανικό LNG μέσω Ευρωπαίων εταίρων. Πρωταγωνιστεί ο πολωνικός ενεργειακός όμιλος Orlen με 300 εκατομμύρια κυβικά μέτρα αμερικανικού LNG που θα παραδοθούν σε τρία φορτία (αναμένονται στις αρχές του 2026).
Ακολουθεί η νέα διαδρομή (Route 1) μέσω Ελλάδας. Στην κατηγορία αυτή εμπίπτει η υφιστάμενη συμφωνία της ΔΕΠΑ με τη Naftogas που παίρνει μπροστά από τον Ιανουάριο του 2026, με τις εξαγωγές να υλοποιεί η «Atlantic-See LNG Trade SA», το κοινό σχήμα των Aktor (60%) και ΔΕΠΑ Εμπορίας (40%) και με στόχο να καλύψει τις αυξημένες φετινές ανάγκες της Ουκρανίας μέχρι και τον Απρίλιο.
Το στοίχημα τώρα μετατίθεται για τις επόμενες δημοπρασίες, για τον Φεβρουάριο -μένει να φανεί αν θα υπάρξουν βελτιώσεις στα τρία προϊόντα Route-, όπου και θα «ζυγιστεί» εκ νέου η ανταγωνιστικότητα του Κάθετου Διαδρόμου έναντι των άλλων ανατολικοευρωπαϊκών διαδρόμων.
Σε μια συγκυρία, ωστόσο, που η αμερικανική πλευρά ζητά επιτακτικά να αυξηθούν οι δυνατότητες υποδοχής LNG μέσω του κάθετου διαδρόμου και οι ΗΠΑ ποντάρουν πολλά στον «ρόλο της Ελλάδας ως πύλης για διαφοροποιημένες και ασφαλείς ενεργειακές διαδρομές προς την Ευρώπη», όπως μετέφερε χθες στον κ. Παπασταύρου η κα Γκιλφόιλ, η χθεσινή ανεπιτυχής πρεμιέρα της δέσμευσης δυναμικότητας μέσα από τρεις διαφορετικές πύλες εισόδου δείχνει και τον δρόμο που έχει ακόμη να διανύσει το συγκεκριμένο έργο.