Ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε την Παρασκευή ότι θα επιβάλει δασμό 100% σε όλα τα προϊόντα από την Κίνα, σε απάντηση στους περιορισμούς που ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα το Πεκίνο για τα ορυκτά σπάνιων γαιών, σε μια ταχεία κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.
Σε ανάρτησή του στο Truth Social, ο κ. Τραμπ έγραψε ότι οι δασμοί θα τεθούν σε ισχύ την 1η Νοεμβρίου και θα επιβληθούν «επιπλέον» άλλων δασμών στις κινεζικές εξαγωγές, που ήδη ανέρχονται στο 30% και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι πολύ υψηλότεροι. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιβάλουν επίσης ελέγχους στις εξαγωγές κρίσιμου λογισμικού, πρόσθεσε.
Σε προηγούμενη ανάρτησή του την Παρασκευή, ο πρόεδρος απείλησε με αντίποινα και με ακύρωση προγραμματισμένης συνάντησης με τον Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ.
Ο κ. Τραμπ χαρακτήρισε τους περιορισμούς που επέβαλε η Κίνα αυτή την εβδομάδα στις εξαγωγές ορυκτών σπάνιων γαιών «μοχθηρούς και εχθρικούς» και δήλωσε ότι θα «δυσκολέψουν τη ζωή σχεδόν σε κάθε χώρα του κόσμου». Πρόσθεσε ότι είχε προγραμματίσει να συναντηθεί με τον κ. Σι σε δύο εβδομάδες σε διεθνές οικονομικό συνέδριο στη Νότια Κορέα, «αλλά τώρα δεν φαίνεται να υπάρχει λόγος να το κάνω».
«Μία από τις πολιτικές που εξετάζουμε αυτή τη στιγμή είναι μια μαζική αύξηση των δασμών στα κινεζικά προϊόντα που εισέρχονται στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», έγραψε. «Υπάρχουν και άλλα πολλά αντίμετρα που, επίσης, εξετάζονται σοβαρά».
Οι αγορές αντέδρασαν με έντονη ανησυχία στις εξελίξεις — ο δείκτης S&P 500 υποχώρησε πάνω από 2% την Παρασκευή.
Μιλώντας το βράδυ της Παρασκευής, ο πρόεδρος υπαινίχθηκε ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να ανακληθούν πριν από την προθεσμία της 1ης Νοεμβρίου και ότι ενδεχομένως να μη ματαιώσει τελικά τη συνάντησή του με τον κ. Σι. «Θα δούμε τι θα γίνει», είπε ο κ. Τραμπ, χαρακτηρίζοντας την κίνηση της Κίνας «πολύ, πολύ κακή».
Τα ορυκτά σπάνιων γαιών, που είναι ζωτικής σημασίας για την κατασκευή μιας σειράς προϊόντων, όπως κινητήρες, φρένα, ημιαγωγοί και μαχητικά αεροσκάφη, βρίσκονται στο επίκεντρο των εντάσεων μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Κίνας φέτος. Ο κ. Τραμπ έχει επιβάλει στο παρελθόν υπερβολικά υψηλούς δασμούς στις κινεζικές εξαγωγές, για να τους μειώσει αργότερα, όταν περιόρισαν το εμπόριο και έβλαψαν εταιρείες και στις δύο χώρες.
Τον Απρίλιο, η κινεζική κυβέρνηση απάντησε στους αυστηρούς δασμούς που είχε επιβάλει ο κ. Τραμπ στα κινεζικά προϊόντα, επιβάλλοντας περιορισμούς στις εξαγωγές ορυκτών που προορίζονταν για αμερικανούς κατασκευαστές αυτοκινήτων και αμυντικό εξοπλισμό.
Η κυβέρνηση Τραμπ επιχείρησε να πιέσει την Κίνα να υποχωρήσει, επιβάλλοντας τους δικούς της περιορισμούς στις εξαγωγές λογισμικού σχεδιασμού μικροτσίπ, κινητήρων αεροσκαφών και άλλων προϊόντων. Οι αμερικανικοί δασμοί στα κινεζικά προϊόντα αυξήθηκαν σε ελάχιστο επίπεδο 145%, παραλύοντας σε μεγάλο βαθμό το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών και προκαλώντας ανησυχίες για άδεια ράφια στα αμερικανικά καταστήματα, θυμίζουν οι New York Times.
Οι κινεζικοί περιορισμοί στις εξαγωγές ορυκτών απείλησαν να οδηγήσουν σε κλείσιμο αμερικανικά εργοστάσια και ανάγκασαν τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες εξαρτώνται από κινεζικές προμήθειες, να υποχωρήσουν. Τελικά, αξιωματούχοι των δύο χωρών κατέληξαν την άνοιξη σε μια εύθραυστη εκεχειρία, που οδήγησε τον κ. Τραμπ να μειώσει τους δασμούς του και το Πεκίνο να εγκρίνει περισσότερες εξαγωγές ορυκτών.
Την Πέμπτη, το Πεκίνο κλιμάκωσε εκ νέου τους ελέγχους του, διεκδικώντας ευρύτερη δικαιοδοσία επί της παγκόσμιας παραγωγής ημιαγωγών και άλλης τεχνολογίας. Η κινεζική κυβέρνηση δήλωσε ότι θα απαιτεί από εταιρείες οπουδήποτε στον κόσμο να λαμβάνουν άδειες εάν εξάγουν προϊόντα που περιέχουν έστω και ελάχιστες ποσότητες κινεζικών σπάνιων γαιών, συμπεριλαμβανομένων αυτών που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή μικροτσίπ. Αυτές οι εξαγωγές θα υπόκεινται επίσης σε έλεγχο εάν τα ορυκτά παράχθηκαν με τη χρήση κινεζικών τεχνολογιών εξόρυξης, επεξεργασίας ή κατασκευής μαγνητών.
Εταιρείες με οποιαδήποτε σύνδεση με ξένους στρατούς θα αποκλείονται σε μεγάλο βαθμό από τη χορήγηση τέτοιων αδειών, ανέφερε. Η κινεζική κυβέρνηση επέβαλε επίσης νέους περιορισμούς στον εξοπλισμό που απαιτείται για την παραγωγή μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων.
Η παγκόσμια φύση των κινεζικών περιορισμών αντικατοπτρίζει εκείνη των αμερικανικών περιορισμών στους ημιαγωγούς, σύμφωνα με τους οποίους κάθε εταιρεία που χρησιμοποιεί αμερικανική τεχνολογία μικροτσίπ οπουδήποτε στον κόσμο οφείλει να συμμορφώνεται με τις οδηγίες των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η Κίνα έχει απαντήσει στους περιορισμούς αυτούς αναπτύσσοντας το δικό της ρυθμιστικό πλαίσιο για τις βιομηχανίες που κυριαρχεί. Η Κίνα εξορύσσει το 70% των παγκόσμιων σπάνιων γαιών και πραγματοποιεί τη χημική επεξεργασία για περίπου το 90% της παγκόσμιας προσφοράς των ορυκτών.
Οι νέοι περιορισμοί έχουν προκαλέσει σημαντική ανησυχία στις αμερικανικές εταιρείες. Αναλυτές δήλωσαν ότι τα νέα όρια θα μπορούσαν να αποδιοργανώσουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες ορισμένων από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κόσμο, όπως η Nvidia και η Apple.
Οι μετοχές τεχνολογίας υπέστησαν ιδιαίτερα μεγάλη πίεση την Παρασκευή, με τη μετοχή της Nvidia να υποχωρεί σχεδόν 5%, της Advanced Micro Devices σχεδόν 8% και τον ευρύτερο κλάδο των ημιαγωγών πάνω από 5%.
Την Παρασκευή, η Κίνα ανακοίνωσε επίσης έρευνα για παραβίαση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού κατά του αμερικανικού κατασκευαστή μικροτσίπ Qualcomm, καθώς και νέες χρεώσεις για τα αμερικανικά πλοία που δένουν σε κινεζικά λιμάνια.
Αναλυτές είχαν εκτιμήσει ότι οι κινεζικοί περιορισμοί στα ορυκτά ενδέχεται να αποτελούν προσπάθεια αύξησης της διαπραγματευτικής ισχύος ενόψει της συνάντησης μεταξύ του κ. Τραμπ και του κ. Σι.
Αν ισχύει αυτό, η τακτική αυτή θα μπορούσε να αποτύχει. Πέρα από τις εκκλήσεις του προέδρου για αντίποινα, άλλοι επικριτές της Κίνας δήλωσαν ότι τα μέτρα αυτά υπογραμμίζουν την ανάγκη των Ηνωμένων Πολιτειών να μειώσουν την έκθεσή τους στην κινεζική οικονομία. Η κινεζική κυβέρνηση έχει θέσει φιλόδοξα σχέδια τις τελευταίες δεκαετίες για να κυριαρχήσει σε διάφορους κλάδους, όπως ο χάλυβας, η ναυπηγική, η ρομποτική, οι σπάνιες γαίες και η βιοϊατρική.
Ο Ρεπουμπλικανός Τζον Μούλεναρ, πρόεδρος της Ειδικής Επιτροπής της Βουλής για την Κίνα, χαρακτήρισε την ενέργεια του Πεκίνου «κήρυξη οικονομικού πολέμου κατά των Ηνωμένων Πολιτειών και χαστούκι στο πρόσωπο του προέδρου Τραμπ, εν μέσω των προσπαθειών του για ίσους όρους ανταγωνισμού».
Ο κ. Μούλεναρ δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει άμεσα να εγκρίνουν νομοθεσία για τον τερματισμό του προνομιακού εμπορικού καθεστώτος της Κίνας, να ενισχύσουν την εγχώρια παραγωγή ορυκτών και να «πνίξουν τον τεχνολογικό τομέα της Κίνας με ελέγχους στις εξαγωγές, αντί να της πωλούν προηγμένα μικροτσίπ».
Η Γουέντι Κάτλερ, αντιπρόεδρος του think tank Asia Society Policy Institute, δήλωσε ότι οι δηλώσεις του προέδρου δείχνουν «πόσο εύθραυστη είναι η αναδυόμενη ύφεση στις σχέσεις των δύο χωρών».
«Το Πεκίνο έχει γίνει ολοένα και πιο επιθετικό, πιστεύοντας ότι έχει το πάνω χέρι στη διμερή σχέση», είπε. Όμως οι απειλές αντιποίνων του κ. Τραμπ δείχνουν ότι «το παιχνίδι αυτό μπορούν να το παίξουν και οι δύο».
Με τη σύνοδο κορυφής μεταξύ των ηγετών να είναι προγραμματισμένη σε λίγο περισσότερο από δύο εβδομάδες, δεν ήταν σαφές αν οι δύο πλευρές θα ήταν διατεθειμένες να αποκλιμακώσουν την ένταση για να πραγματοποιήσουν τη συνάντηση, πρόσθεσε η κ. Κάτλερ.
Σε ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο κ. Τραμπ δήλωσε ότι οι πολιτικές της Κίνας «προέκυψαν από το πουθενά». Η σχέση των Ηνωμένων Πολιτειών με την Κίνα τους τελευταίους έξι μήνες ήταν πολύ καλή, είπε.
Ο πρόεδρος σημείωσε ότι, παρόλο που η Κίνα έχει μονοπώλιο στα ορυκτά σπάνιων γαιών, οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν άλλα μονοπώλια που είναι «ισχυρότερα και πιο εκτεταμένα». Πρόσθεσε: «Απλώς δεν είχα επιλέξει να τα χρησιμοποιήσω, δεν υπήρχε ποτέ λόγος να το κάνω — ΜΕΧΡΙ ΤΩΡΑ!»
Ο Λευκός Οίκος σχεδίαζε ο πρόεδρος Τραμπ να ταξιδέψει στην Ασία αργότερα αυτόν τον μήνα, όπου θα συναντούσε τον κ. Σι στο περιθώριο της συνόδου του Οικονομικού Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού (APEC) στη Νότια Κορέα.
Τα σχέδια αυτά είχαν τροφοδοτήσει εικασίες σχετικά με το αν η συνάντηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε οικονομική συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών, που θα περιλάμβανε ενδεχομένως κινεζικές αγορές αμερικανικών προϊόντων ή επενδύσεις της Κίνας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Πεκίνο ενδιαφερόταν επίσης να επιτύχει την άρση των παγκόσμιων περιορισμών που έχει επιβάλει η Ουάσιγκτον στην πρόσβαση της Κίνας σε προηγμένα μικροτσίπ τεχνητής νοημοσύνης.
Οι αμερικανοί αγρότες έχουν ζητήσει από την κυβέρνηση να πιέσει την Κίνα να άρει τους δασμούς στις εξαγωγές αμερικανικής σόγιας, οι οποίοι φέτος είχαν καταστροφικό αντίκτυπο. Ο Κέιλεμπ Ράγκλαντ, αγρότης από το Κεντάκι και πρόεδρος της Αμερικανικής Ένωσης Παραγωγών Σόγιας, δήλωσε ότι η οργάνωσή του είναι «εξαιρετικά απογοητευμένη» από την πιθανή ακύρωση της προγραμματισμένης συνάντησης μεταξύ του κ. Τραμπ και του κ. Σι.
«Οι εμπορικοί πόλεμοι είναι επιζήμιοι για όλους, και αυτές οι τελευταίες εξελίξεις είναι βαθύτατα απογοητευτικές σε μια στιγμή που οι παραγωγοί σόγιας αντιμετωπίζουν μια ολοένα αυξανόμενη οικονομική κρίση», είπε ο κ. Ράγκλαντ.