Σαρωτικούς ελέγχους σε εξαγωγές σπάνιων γαιών επέβαλε η Κίνα

Η Κίνα ανακοίνωσε εκτεταμένους ελέγχους εξαγωγών για τα σπάνια μέταλλα και τις σχετικές τεχνολογίες, καθώς το Πεκίνο ενισχύει τη διαπραγματευτική του ισχύ πάνω στα κρίσιμα ορυκτά ενόψει της αναμενόμενης συνάντησης εντός του μήνα μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και του Σι Τζινπίνγκ.

Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι ξένες εταιρείες θα χρειάζονται την έγκριση του Πεκίνου για να εξάγουν μαγνήτες που περιέχουν ακόμη και ίχνη σπάνιων γαιών κινεζικής προέλευσης ή που έχουν παραχθεί χρησιμοποιώντας τις κινεζικές μεθόδους εξόρυξης, επεξεργασίας ή τεχνολογίας κατασκευής μαγνητών.

Οι περιορισμοί, που ανακοινώθηκαν σήμερα από το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας, θα δημιουργήσουν για πρώτη φορά μια κινεζική εκδοχή του κανόνα «foreign direct product» των ΗΠΑ, ενός μέτρου που η Ουάσιγκτον έχει χρησιμοποιήσει για να μπλοκάρει εξαγωγές σχετιζόμενες με ημιαγωγούς προς την Κίνα από τρίτες χώρες.

Οι κανόνες δίνουν στο Πεκίνο περισσότερη διαπραγματευτική ισχύ για να ασκήσει έλεγχο στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού σπάνιων γαιών. Τα σπάνια μέταλλα και οι μαγνήτες είναι κρίσιμα για τεχνολογίες που εκτείνονται από τα smartphones μέχρι τα ηλεκτρικά οχήματα και τα μαχητικά αεροσκάφη.

Το Πεκίνο εισήγαγε για πρώτη φορά περιορισμούς εξαγωγής σπάνιων γαιών τον Απρίλιο ως αντίποινα για τους δασμούς που επέβαλε η κυβέρνηση Τραμπ. Η κίνηση αυτή βοήθησε να ωθηθεί η Ουάσιγκτον στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, καθώς η έλλειψη κινεζικών σπάνιων γαιών άρχισε να πλήττει την αλυσίδα εφοδιασμού της αυτοκινητοβιομηχανίας των ΗΠΑ.

Από τότε, οι ελλείψεις στις ΗΠΑ έχουν αποτελέσει θέμα σε αρκετούς γύρους εμπορικών συνομιλιών μεταξύ των δύο χωρών. Οι τελευταίοι έλεγχοι της Κίνας έρχονται καθώς ο Σι προετοιμάζεται να συναντήσει τον Τραμπ στη Σεούλ της Νότιας Κορέας εντός του μήνα.

«Ο χρονισμός αυτής της νέας πολιτικής είναι στρατηγικός», δήλωσε στους Financial Times η Γκράσελιν Μπασκαράν, ειδική σε κρίσιμα ορυκτά στο Center for Strategic and International Studies. «Η Κίνα μόλις έβαλε μερικά νέα πιόνια διαπραγμάτευσης στο τραπέζι».

Η Κίνα ελέγχει περίπου το 70% της εξόρυξης σπάνιων γαιών, το 90% του διαχωρισμού και της επεξεργασίας και το 93% της κατασκευής μαγνητών, σύμφωνα με ανάλυση των Financial Times.

Το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας δήλωσε ότι τα νέα μέτρα έχουν στόχο να «προστατεύσουν την εθνική ασφάλεια και τα συμφέροντα» και να αποτρέψουν την «κακή χρήση των υλικών σπάνιων γαιών σε στρατιωτικούς και άλλους ευαίσθητους τομείς».

Το υπουργείο πρόσθεσε ότι εντόπισε ορισμένες ξένες εταιρείες που είχαν προκαλέσει σημαντική ζημιά στην ασφάλεια της Κίνας, μεταφέροντας υλικά και τεχνολογία σπάνιων γαιών κινεζικής προέλευσης σε άλλους για στρατιωτική χρήση.

Το νέο καθεστώς αδειοδότησης θα καλύπτει μαγνήτες σπάνιων γαιών που παράγονται στο εξωτερικό και ορισμένα ημιαγωγικά υλικά που περιέχουν αξιακά τουλάχιστον 0,1% βαρέων σπάνιων γαιών κινεζικής προέλευσης.

Το υπουργείο δήλωσε ότι οι κανόνες θα εφαρμοστούν σταδιακά από την 1η Δεκεμβρίου, με τις περισσότερες εξαγωγικές άδειες για στρατιωτικούς χρήστες να απορρίπτονται. Οι εξαγωγές σε κατασκευαστές ημιαγωγών και σχετικού εξοπλισμού θα εξετάζονται κατά περίπτωση.

Τα νέα οδήγησαν σε άνοδο τις μετοχές των μεγάλων κρατικών κινεζικών ομίλων σπανίων γαιών. Οι μετοχές της China Northern Rare Earth αυξήθηκαν πάνω από 7% στη Σαγκάη, ενώ οι μετοχές της Rising Nonferrous Metals Share σημείωσαν άνοδο άνω του 4%.

Η επέκταση των ελέγχων σπάνιων γαιών από την Κίνα έχει αναγκάσει την Ουάσιγκτον να προσφέρει σημαντική κρατική στήριξη στους Αμερικανούς εξορυκτές σπάνιων γαιών και κατασκευαστές μαγνητών, στην προσπάθεια να σπάσει τον ασφυκτικό έλεγχο του Πεκίνου. Η ομάδα G7 εξετάζει επίσης πώς να δημιουργήσει μια αλυσίδα εφοδιασμού εκτός Κίνας.

Ανησυχία Κομισιόν για τους κινεζικούς ελέγχους στις εξαγωγές σπάνιων γαιών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε σήμερα την «ανησυχία της» για την ανακοίνωση της Κίνας να εισάγει σαρωτικούς ελέγχους στις εξαγωγές σπάνιων γαιών και συναφών τεχνολογιών.

«Ανησυχούμε για αυτήν την ανακοίνωση και μελετάμε τις λεπτομέρειες» δήλωσε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής, αρμόδιος για θέματα εμπορίου, Όλοφ Τζιλ, υπενθυμίζοντας ότι η Πρόεδρος της Επιτροπής και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είχαν συζητήσει αυτό το θέμα με τον Πρόεδρο της Κίνας, Σι Τζιπίνγκ κατά τη διάρκεια της Συνόδου ΕΕ-Κίνας τον περασμένο Ιούλιο στο Πεκίνο. «Η Επιτροπή αναμένει από την Κίνα να συμπεριφερθεί ως αξιόπιστος εταίρος και να διασφαλίσει σταθερή και προβλέψιμη πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες», ανέφερε ο ίδιος εκπρόσωπος και πρόσθεσε ότι «η Επιτροπή συνεχίζει τη σημαντική δουλειά της σχετικά με τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας κρίσιμων πρώτων υλών».

«Σοβαρή ανησυχία» για τους ελέγχους εξαγωγών σπάνιων γαιών από την Κίνα, εκφράζει με ανακοίνωσή της και η ομάδα των Σοσιαλδημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Αυτοί οι έλεγχοι, που διατυπώνονται ως μέτρα για την προστασία της εθνικής ασφάλειας, επιβάλλονται για να ενισχύσουν την κυριαρχία της Κίνας σε κρίσιμα υλικά απαραίτητα για τις παγκόσμιες βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας και πράσινης ενέργειας», τονίζει η ανακοίνωση των Σοσιαλδημοκρατών, οι οποίοι καλούν την Επιτροπή και τα κράτη μέλη "να επιταχύνουν τις προσπάθειες για την ανάπτυξη μιας διαφοροποιημένης και ανθεκτικής αλυσίδας εφοδιασμού σπάνιων γαιών ανεξάρτητης από οποιαδήποτε μεμονωμένη χώρα".

Οι σπάνιες γαίες είναι ζωτικής σημασίας για πολλές τεχνολογίες - από smartphones και ηλεκτρικά οχήματα έως συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αμυντικές εφαρμογές. «Ο συντριπτικός έλεγχος της Κίνας στην αλυσίδα εφοδιασμού -που αντιπροσωπεύει πάνω από το 70% της εξόρυξης και περισσότερο από το 90% της επεξεργασίας και της κατασκευής μαγνητών- της δίνει πρωτοφανή μόχλευση που ενέχει τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης των παγκόσμιων αγορών και υπονόμευσης του θεμιτού ανταγωνισμού», επισημαίνει η Ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο ΕΚ.